1961 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
→Događaji: čišćenje, slike |
|||
Red 93:
=== April/Travanj ===
[[Datoteka:SIV Building, 20120902.jpg|mini|240px|[[Palata Federacije]] ulazi u funkciju]]▼
* [[5. 4.]] - [[Barbra Streisand]], sa nepunih 19 godina, prvi put nastupa na televiziji.
* 5. 4. - Na [[Nizozemska Nova Gvineja|Nizozemskoj Novoj Gvineji]] osnovano Vijeće Nove Gvineje s ciljem pripreme neovisnosti.
Linija 100 ⟶ 99:
* [[8. 4.]] - Britanski putnički brod ''MV Dara'' eksplodirao po oluji pored Dubaija, stradalo 238 od 819 ljudi na brodu - sumnja se na omanske pobunjenike.
* [[10. 4.]] - Radarskim signalom izmerena udaljenost do Venere u donjoj konjunkciji: 26.372.600 plus-minus koju stotinu milja (oko 42,44 miliona km) - poboljšana preciznost merenja Sunčevog sistema.
[[Datoteka:Adolf Eichmann takes notes during his trial USHMM 65268.jpg|mini|250px|left|[[Adolf Eichmann]] na suđenju]]▼
* [[11. 4.]] - U [[Izrael]]u počinje suđenje [[Adolf Eichmann|Adolfu Eichmannu]] - medijska pažnja obnavlja interes za [[Holokaust]].
* 11. 4. - FNRJ protestuje Pragu, tvrdi da je ataše za kulturu Bulat bio napadnut i drogiran. (NYT). Jugoslovenski diplomati su izloženi maltretiranju.<ref>[http://hdl.handle.net/10891/osa:862d216d-b303-44b7-ae44-07890552cd16 "Yugoslav-Czechoslovak Relations Rapidly Deteriorating"], 10 April 1961. HU OSA 300-8-3-14397</ref>
Linija 122 ⟶ 120:
=== Maj/Svibanj ===
* [[3. 5.]] - Britanski dvostruki agent [[George Blake]] osuđen na 42 godine zatvora zbog špijuniranja za SSSR (pobegao iz zatvora 1966).
* [[5. 5.]] - [[Alan Shepard]] je prvi Amerikanac i drugi čovek u svemiru, na suborbitalnom letu.
Linija 131 ⟶ 130:
* [[13. 5.]] - TV Skoplje prvi put gostuje na zajedničkom programu [[JRT]].
* 13. 5. - U [[Severna Koreja|Severnoj Koreji]] osnovan Komitet za mirno reujedinjenje otadžbine - u narednom periodu severnjaci preduzimaju aktivnije mere prema Jugu.
* [[14. 5.]] -
* [[15. 5.]] - Nemački biohemičar [[J. Heinrich Matthaei]] u SAD izveo "Poly-U-Experiment" ("rođendan" moderne [[genetika|genetike]]).
* 15-20. 5. - U Beogradu održana međunarodna konferencija o nuklearnoj elektronici.
▲[[Datoteka:Adolf Eichmann takes notes during his trial USHMM 65268.jpg|mini|250px
* [[16. 5.]] - [[George F. Kennan]], imenovan u januaru, novi je ambasador SAD u Jugoslaviji (do 1963).
* 16. 5. - General [[Park Chung-hee]] izvršio vojni udar u [[Južna Koreja|Južnoj Koreji]] (ostaje na vlasti do atentata [[1979]]).
Red 149:
=== Jun/Juni/Lipanj ===
* [[1. 6.]] - Počela s radom [[Bosanskohercegovačka radio-televizija|Televizija Sarajevo]].
* 1. 6. - Severni deo Britanskog Kameruna integrisan u [[Nigerija|Nigeriju]].
Red 165:
* [[18. 6.]] - Bomba izbacila iz šina voz Strasbourg-Paris - sa 24 mrtvih najgori teroristički napad u Francuskoj između 1800. i 2015. Država je tek 1966. priznala da se radilo o napadu, pretpostavlja se da je počinilac OAS.
* 18. 6. - [[Garabandalska ukazanja]] arhanđela Mihaila i Gospe u španjolskoj Kantabriji: četiri djevojčice vide "anđela", "ukazanja" traju do 1965.
* [[19. 6.]] - {{flag|Kuvajt}} je nezavisan nakon okončanja ugovora o britanskom protektoratu.[[Datoteka:Renault R4 BW 2016-07-17 13-45-32.jpg|mini|200px|Prva verzija [[Renault 4|Renaulta 4]]]]
* [[22. 6.]] - Kairski [[Univerzitet Al-Azhar]] je nacionalizovan, dodati su mu i sekularni predmeti.
* 22. 6. - U Londonu umrla kraljica-majka [[Marija Karađorđević]] - sahranjena na kraljevskom groblju u Frogmoru, 2013. preneta na Oplenac.
Red 177:
* 1. 7. - U Indiji je zabranjen [[miraz]], ali zakon nema efekta u mnogim delovima zemlje.
* 1. 7. - SAD će poslati u FNRJ poljoprivrednih viškova za 33,6 miliona dolara (ovogodišnja žetva je podbacila).
* [[3. 7.]] - Prvi let prototipa [[Soko G-2 Galeb]], pilot [[Ljubomir Zekavica]].
* 3. 7. - Pred sutrašnju proslavu 20-godišnjice ustanka, u Titovom Užicu, na novoizgrađenom [[Trg Partizana u Užicu|Trgu Partizana]], otkriven [[Frano Kršinić|Kršinićev]] spomenik Titu.
* [[4. 7.]] - Prva sovjetska nuklearna podmornica [[K-19]], na prvom putovanju, blizu Grenlanda, doživljava kvar na rashladnom sistemu - opravljen je ali svi mornari su ozračeni.
* [[7. 7.]] - Eksplozija i požar u čehoslovačkom rudniku Dukla, 108 mrtvih.
Linija 184 ⟶ 185:
* [[9. 7.]] - Portugalski brod ''Save'' se nasukao uz Mozambik i eksplodirao, stradalo 259 od 549 osoba.
* 9. 7. - Novi turski ustav potvrđen referendumom - garantovana ljudska prava, pominje se socijalna država, uvedena bikameralnost (ukinut pučem 1980).
* jul - U Londonu
* jul - Predstavljen [[Renault 4]] (u nekoliko verzija se proizvodi do 1992.).
* jul - [[Kenneth Kaunda]] organizuje kampanju neposlušnosti u [[Severna Rodezija|Severnoj Rodeziji]] (paljevine i blokade puteva).
[[Datoteka:Titov spomenik u Užicu 1.jpg|mini|200px|[[Frano Kršinić|Kršinićev]] spomenik Titu, na kasnijoj lokaciji]]
* [[17. 7.]] - Prva nasilna [[ETA (organizacija)|ETA]]-ina akcija: pokušali su da izbace iz šina voz koji je vozio frankiste u San Sebastian na proslavu 25-godišnjice puča.
* [[19. 7.]] - Osnovan [[Sandinistički front nacionalnog oslobođenja]], koji će 1979. zbaciti nikaragvanskog diktatora [[Anastasio Somoza Debayle|Somozu]].
* [[19. 7.|19]] - [[23. 7.]] - [[Bizertanska kriza]]: tuniska blokada francuske baze u [[Bizerta|Bizerti]] se pretvara u okršaj u kome gine 630 Tunišana - Francuzi će otići 1963.
* [[22. 7.]] - U [[Južna Koreja|Južnoj Koreji]] osnovan Odbor ekonomskog planiranja. Zemlja sada ima slabiju privredu od severne, ali će u narednim decenijama rasti prosečno 8% godišnje (→ [[Čudo na reci Han]]).
* [[23. 7.]] - [[Ujedinjena Arapska Republika]]: [[Gamal Abdel Nasser|Nasser]] nacionalizovao banke, osiguranje i tešku industriju u Siriji, što sa centralizacijom i nametanjem socijalističkih principa vodi slomu saveza. Zemljišni maksimum je smanjen na 100 feddana (42 ha).
* [[25. 7.]] - Kenedi se obraća naciji: "nećemo biti isterani iz Berlina" ni po cenu nuklearnog rata, podstiče građane da grade atomska skloništa, od Kongresa traži dodatne finansije i pozivanje rezervista<ref>[http://millercenter.org/president/speeches/detail/5740 Report on the Berlin Crisis (July 25, 1961)], millercenter.org</ref>.
* [[26. 7.]] - Referendumom, koji su bojkotovali crni nacionalisti, odobren novi referendum u [[Južna Rodezija|Južnoj Rodeziji]].
* [[28. 7.]] - [[5. 8.]] - 8. [[Filmski festival u Puli]], [[Velika zlatna arena za najbolji film|Veliku zlatnu arenu]] dijele "[[Balada o trobenti in oblaku]]" i "[[Uzavreli grad]]"<ref>[http://arhiv.pulafilmfestival.hr/8-pulski-filmski-festival/index.html 8. Pulski filmski festival]. arhiv.pulafilmfestival.hr</ref>.
* 30. 7. - Nacrt Programa [[KPSS]] opisuje jugoslovenske lidere kao revizioniste.
* [[31. 7.]] - Predstavljen [[IBM Selectric]], veoma uspešna [[pisaća mašina]] sa kuglom.
=== Avgust/August/Kolovoz ===
▲[[Datoteka:Berlinmuren.jpg|mini|250px|[[Berlinski zid]]]]
* [[4. 8.]] - Početak festivala "[[Ohridsko leto]]".
* 6-[[7. 8.]] - Sovjetski kosmonaut [[German Titov]] u svemirskom brodu [[Vostok II]] sedamnaest puta obletio [[Zemlja (planeta)|Zemlju]] za 25 sati i 18 minuta.
* [[10. 8.]] - Prvo probno prskanje herbicidima u Vijetnamu: [[operacija Ranch Hand]] će 1962-71. pogoditi 20.000 kv.km šume i 2.000 kv.km useva.
* 10. 8. - [[Ujedinjeno Kraljevstvo]] apliciralo za članstvo u [[EEZ]] - De Gaulle stavio veto 1963,
* [[12. 8.]] -
[[Datoteka:Berlinmuren.jpg|mini|250px|[[Berlinski zid]]]]
* [[13. 8.]] - Zatvorena istočnonemačka granica sa [[Zapadni Berlin|Zapadnim Berlinom]], počinje izgradnja [[Berlinski zid|Berlinskog zida]] (''Antifaschistischer Schutzwall''), prva varijanta dovršena krajem meseca, stoji do [[1989]].
* [[14. 8.]] - [[Jomo Kenyatta]] oslobođen nakon devet godina zatvora i pritvora u [[Britanska Istočna Afrika|Britanskoj Istočnoj Africi]] (na čelu Kenije 1963-78).
* [[16. 8.]] - Prvi let produžene verzije helikoptera [[Bell UH-1 Iroquois]], često korišćenog u Vijetnamskom ratu.
* 16. 8. - UAR: Nasser ukinuo regionalne vlade u Egiptu i Siriji u korist centralne vlade.
* [[17. 8.]] - Vanredni susret [[Organizacija američkih država|Organizacije američkih država]] u Punta del Este: SAD pokreću "[[Alijansa za progres|Alijansu za progres]]", plan ekonomske saradnje sa [[Latinska Amerika|Latinskom Amerikom]].
* 21. 8. - [[22. venecijanski filmski festival]]: Francuzi prijetili da će se povući zbog filma "[[Ne ubij]]", snimljenog uz jugoslavensku pomoć.
* [[23. 8.]] - [[Program Ranger]]: lansirana je prva probna letelica programa istraživanja Meseca - tek će Ranger 7 1964. ostvariti uspeh.
Linija 221 ⟶ 223:
[[Datoteka:Belgrade Conference, 1961.jpg|mini|280px|Učesnici [[Prva konferencija Pokreta nesvrstanih|Beogradske konferencije]]]]
* [[1. 9.]] - U Beogradu počela [[Prva konferencija Pokreta nesvrstanih|prva konferencija]] [[Pokret nesvrstanih|nesvrstanih zemalja]] sa predstavnicima 25 zemalja i 40 antikolonijalnih i oslobodiliačkih pokreta.<ref>[http://hdl.handle.net/10891/osa:63a770d8-8af7-4e60-af46-022accb59302 "Views on the Accomplishments of the Belgrade Congress"], 13 September 1961. HU OSA 300-8-3-13235</ref>
* 1. 9. - SSSR nastavlja [[Nuklearni test|nuklearne testove]], i to atmosferske, nakon moratorijuma od 1958.
* 1. 9. - [[Eritrejski rat za nezavisnost]] počinje prvom akcijom [[Eritrejski oslobodilački front|Eritrejskog oslobodilačkog fronta]] - [[Eritreja|zemlja]] je sada u federativnim odnosima sa [[Etiopsko Carstvo|Etiopijom]], koja će je dogodine anektirati, a rat traje do 1991.
* 1. 9. - Objavljeno da je grupa dr. [[Bogdan Maglić|Maglića]] na Lawrencovoj laboratoriji otkrila omega [[mezon]].
* [[4. 9.]] - [[Bobby Fischer]] pobedio [[Mihail Talj|Talja]] na šahovskom turniru na Bledu (završava drugi mada je nepobeđen).
* [[6. 9.]] - [[Kraljevina Afganistan|Afganistan]] prekinuo diplomatske odnose sa Pakistanom, nakon što su ovi zatvorili konzulate
* [[6. 9.]] - U SAD osnovan [[Nacionalni ured za izviđanje]] (NRO, postojanje objavljeno 1992).
* [[8. 9.]] - Prvi atentat na [[Charles de Gaulle|De
[[Datoteka:VolgaHPP1.jpg|mini|250px|[[Volška hidroelektrana]]]]
* [[9. 9.]] - Proglašen završetak [[Volška hidroelektrana|Volške hidroelektrane]], tada najveće elektrane na svetu, i danas najveće hidroelektrane u Evropi - instalisana snaga 2.671 MW. * [[10. 9.]] - U Zagrebu otvorena nova zgrada [[Radničko sveučilište Moša Pijade, Zagreb|Radničkog sveučilišta Moša Pijade]].
* 10. 9. - Iračka vojna kolona upala u zasedu u Kurdistanu, kojeg [[Mustafa Barzani]] drži pod kontrolom - preds. [[Abd al-Karim Qasim]] sutradan odgovara bombardovanjem. [[Prvi iračko-kurdski rat]] traje do 1970.
* 10. 9. - Trkač F1 [[Wolfgang
* 10. 9. - Avion President Airlinesa pao u Irskoj, 83 mrtvih.
* [[11. 9.]] - U Švajcarskoj otvorena [[Svetska fondacija za prirodu]] (WWF).
* [[12. 9.]] - U Antananarivu osnovana [[Afrička i malgaška unija]], organizacija 12 frankofonih afričkih zemalja (ugašena 1985).
* [[13. 9.]] - Indijski plavi šlemovi iz [[ONUC]] pokreću operaciju Morthor koja se pretvara u bitku sa katanganskim snagama.
* [[15. 9.]] - Operacija Nougat: i SAD nastavljaju nuklearne testove, podzemne u Nevadi.
* [[16. 9.]] - Japan pogođen tajfunom Nancy/Muroto II, jednim od najjačih zabeleženih.
* 16 - 18. 9. - U Sarajevu održan Šesti kongres udruženja književnika Jugoslavije: [[Dobrica Ćosić]] smatra da bi trebalo pokazati veći interes za strujanja u socijalističkim zemljama<ref>[http://hdl.handle.net/10891/osa:3296a435-dbe2-4c90-aac9-4aa0dc3002c8 "Yugoslav Writers Advised to Take a Friendlier Attitude toward Soviet Bloc "Ideological Currents""], 21 September 1961. HU OSA 300-8-3-14499</ref>.
* [[17. 9.]] -
* 17. 9. - Izbori u [[Zapadna Njemačka|Zapadnoj Nemačkoj]]: [[Konrad Adenauer|Adenauerova]] CDU/CSU gubi apsolutnu većinu, biće mu potrebna koalicija sa liberalima.
* 17. 9. - Otvorena ''Civic Arena'' u [[Pittsburgh, Pennsylvania|Pittsburghu]], prvi veliki stadion sa pomičnim krovom (srušena 2010).
[[Datoteka:Kongo 1961 map en.png|mini|150px|[[Kongoanska kriza]], situacija 1961]]
* [[18. 9.]] - Generalni sekretar [[UN]] [[Dag Hammarskjöld]] poginuo u padu, možda oborenog, aviona na putu za [[Država Katanga|Katangu]].
* 18. 9. -
* [[19. 9.]] - Referendum na Jamajci odlučio sa 54%
* 19. 9. - Devetorica uhapšena pod optužbom za albanski iredentizam. (NYT)
* 19 - 20. 9. - [[Otmica Betty i Barneya Hill]], prvi razglašeni slučaj navodne vanzemaljske otmice.
Linija 253 ⟶ 254:
* 20. 9. - McCloy–Zorinovi sporazumi: SAD i SSSR dogovorili principe za pregovore o razoružanju.
* [[21. 9.]] - Tajni izveštaj [[CIA]]: [[raketni jaz]] postoji, ali u korist [[SAD]] a ne [[SSSR]] kako se mislilo.
* [[25. 9.]] - Prikazan film ''[[The Hustler (film)|The Hustler]]'' -
* [[28. 9.]] - {{flag|Sirija|1932}} se vojnim udarom otcepila od [[Ujedinjena Arapska Republika|Ujedinjene Arapske Republike]] - [[Egipat]] zadržava naziv UAR do [[1971]].
* 28. 9. - Zatvoreni poslednji kazinoi na Kubi - udarac za mafiju.
Linija 264 ⟶ 265:
* [[2. 10.]] - Istočna Nemačka prekida turistička putovanja u Jugoslaviju, jer su neki prebegli u Zapadnu Nemačku. (NYT)
* [[3. 10.]] - Prva epizoda sitkoma ''[[The Dick Van Dyke Show]]'' - 158 epizoda do 1966.
* [[5. 10.]] - Šef
* [[10. 10.]] - Otok [[Tristan da Cunha]] evakuiran zbog erupcije, vraćaju se 1963.
* 10. 10. - Tuvanska Autonomna Oblast postaje Autonomna SSR - od 1992. Republika [[Tuva]].
Linija 271 ⟶ 272:
* [[14. 10.]] - Počeo prvi [[Dragačevski sabor]] trubača u [[Guča|Guči]].
* 14. 10. - [[Mijalko Todorović]] izjavljuje novinarima da je poljoprivreda podbacila, industrijska proizvodnja se ne razvija po planu - biće uvedene neke nove administrativne mere. Na površinu izlazi borba između dve frakcije u SKJ.<ref>[http://hdl.handle.net/10891/osa:0ef5280e-60b3-4dd1-9dbd-88adf48bfada "The Emergence of Factional Dispute in the Leaque of Communists of Yugoslavia"], 20 October 1961. HU OSA 300-8-3-9507</ref>
* 14. 10. - NY Times javlja da su SAD u martu prodale FNRJ 130 zastarelih lovaca F-86D za jedan dolar i da se
* [[oktobar]] - Nenad Popović, zadužen za ekonomske poslove u sekretarijatu inostranih poslova, bivši izvršni direktor [[MMF]] i zamenik direktora Međunarodne banke za obnovu i razvoj, prebegao u [[SAD]]<ref name="Col"/>.
* [[17. 10.]] - [[Pariski masakr 1961|Pariski masakr]]: policija napala demonstracije Alžiraca u gradu, zvanično ubijeno 3 demonstranata, kasnije priznato 40, procene idu i do 240.
* 17 - 31. 10. - [[XXII kongres KPSS]]. Između ostalog, Hruščov obećava komunizam do 1980. Produbljen [[Kinesko-sovjetski raskol]] i destaljinizacija, kritikuje se albanski staljinizam i jugoslovenski revizionizam. S kongresom je otvorena i [[Državni Kremaljski dvorac|Kremaljska palata kongresa]].
* [[18. 10.]] - Prikazan gledani i nagrađeni mjuzikl ''[[West Side Story (film)|West Side Story]]''.
* 18. 10. - U Torinu potpisana [[Evropska socijalna povelja]] (na snazi od 1965, revidirana 1996).
Red 285:
* 22. 10. - Pad autobusa u provaliju kod [[Prijepolje|Prijepolja]], poginulo 39 putnika.
* 22. 10. - Nastupom u ''The Ed Sullivan Show'', [[Chubby Checker]] obnovio popularnost [[Twist (ples)|twista]] - sada ga plešu i odrasli, i iz višeg društva.
* [[24. 10.]] - Osnovan [[Islamski univerzitet u Medini]], sa [[Salafizam|salafijskom]] ideologijom.
* [[25. 10.]] - [[Kraljevina Libija]] počinje izvoz nafte.
* [[26. 10.]] - Objavljeno da je [[Ivo Andrić]] dobio [[Nobelova nagrada za književnost|Nobelovu nagradu]].
Red 296:
=== Novembar/Studeni ===
* [[1. 11.]] -
* 1. 11. - Operativna je prva
* [[3. 11.]] - [[Burma]]nac [[U Thant]] izabran za novog generalnog sekretara [[UN]] (1961-71).
* 3. 11. - Osnovana [[USAID]], Agencija SAD za međunarodni razvoj.
Red 303:
* [[5. 11.]] - Požar u školi u selu Elbarusovo u Čuvaškoj ASSR, stradalo je 110 osoba, uglavnom đaka (objavljeno tek 1991).
* 5. 11. - Italijanska industrijska grupa daje 30 miliona dolara kredita FNRJ.
* [[7. 11.]] - Ekvadorski predsednik [[José María Velasco Ibarra]]
* [[8. 11.]] - Direktor [[United States Information Agency|USIA]] [[Edward R. Murrow]] kaže da su narodi Jugoslavije "lojalni slušaoci" - od septembra je stiglo 18.300 pisama radi nagradne igre za tranzistore, što Radio Beograd osuđuje i ismeva.<ref>[http://hdl.handle.net/10891/osa:b1b1510e-6df6-4806-92d8-be4c39f8fd20 "Radio Belgrade Attacks Voa Broadcasts"], 15 November 1961. HU OSA 300-8-3-9504</ref>
* [[9. 11.]] - [[Robert Michael White]] dostigao Mach 6 (6.590 km/h) avionom [[North American X-15|X-15]], nakon što je u martu i junu savladao Mach 4
* 9. 11. - [[Brian Epstein]] video ''[[The Beatles]]''-e u ''Cavern Club''-u, postaje njihov menadžer u decembru.
* 9. 11. - Požar u rudniku u FNRJ, šest poginulih.
* [[11. 11.]] - Staljingrad postao [[Volgograd]]; ovih dana je i Staljinsk postao [[Novokuznjeck]] a Staljino je [[Donjeck]].
* 11. 11. - Zverstvo u Kinduu: u Kongu masakrirano 13 italijanskih letača UN-a<ref>[http://www.acig.org/artman/publish/article_182.shtml Congo, Part 1; 1960-1963], Air Combat Information Group</ref>.
* [[12. 11.]] - Ubistvo Duperraultovih: kapetan iznajmljenog keča ubio blizu Floride svoju suprugu a zatim i bračni par putnika i dvoje njihove dece, dok je jedna devojčica preživela (tema romana i filma ''Dead Calm'').
* [[14. 11.]] - Potpredsednik Filipina, i lider opozicije, [[Diosdado Macapagal]] pobedio na izborima preds. [[Carlos P. Garcia|Garciju]] (preds. do 1965).
* 14. 11. - Tito optužuje SAD da vrše pritisak na Jugoslaviju putem odugovlačenja odluke o pomoći u žitu.
* [[18. 11.]] - Predsednik Kenedi šalje 1000 vojnih savetnika u [[Vijetnam]]<ref>[http://www.historylearningsite.co.uk/kennedy_vietnam.htm John F Kennedy and Vietnam], historylearningsite.co.uk</ref> (kasnije će ih biti 18.000).
* 18. 11. - Otvorena deonica [[Autoput Bratstva i jedinstva|Autoputa Bratstva i jedinstva]] [[Grdelica]] - [[Skoplje]], naročito
* [[19. 11.]] - U Nemačkoj objavljeno da [[talidomid]] izaziva [[fokomelija|fokomeliju]], deformaciju udova kod novorođenih, za nekoliko dana je povučen - pogođeno je preko 10.000 dece.
* 19. 11. - Razgovor Nasser-Tito-Nehru u Kairu.
* 19. 11. - Pobuna pilota okončava vladavinu porodice Trujillo u [[Dominikanska Republika|Dominikanskoj Republici]].
* 19. 11. - [[Michael Rockefeller]], sin newyorškog guvernera Nelsona Rockefellera, nestao na obali Zapadne Papue.
* [[23. 11.]] - Pušten u saobraćaj [[Žeželjev most]] preko [[Dunav]]a u [[Novi Sad|Novom Sadu]] (razoren [[1999]], obnovljen 2018).
* [[24. 11.]] - Portugalci pucali na indijski putnički brod blizu Goe, misleći da prevozi vojnike za iskrcavanje.
* [[25. 11.]] - ''[[USS Enterprise (CVN-65)|USS Enterprise]]'' je prvi nosač aviona na nuklearni pogon - u službi do 2012.
* 25. 11. - U [[Gvineja|Gvineji]] otkrivena "učiteljska zavera" - proteran sovjetski ambasador, pojačana represija.
Linija 330 ⟶ 332:
=== Decembar/Prosinac ===
[[Datoteka:USS Enterprise (CVAN-65) underway in October 1962.jpg|mini|200px|''[[USS Enterprise (CVN-65)|USS Enterprise]]'']]
* [[1. 12.]] - [[Datoteka:Morning Star flag.svg|25px]] [[Holandska Nova Gvineja]] dobija novu himnu i zastavu ("Jutarnje zvezde"), jednostrano proglašena [[Republika Zapadna Papua]].
* [[2. 12.]] - [[Fidel Castro]] se u govoru izjasnio kao [[Marksizam-lenjinizam|marksista-lenjinista]] protivan [[kult ličnosti|kultu ličnosti]]<ref>[http://www.walterlippmann.com/fc-12-02-1961.html Fidel Castro Speaks on Marxism-Leninism], walterlippmann.com</ref>.
* [[3. 12.]] - [[Sovjetsko-albanski raskol]]: [[SSSR]] prekida diplomatske odnose sa [[Albanija|Albanijom]].
* [[7. 12.]] - Gen. konzul u Minhenu P. Grabovac povučen nakon optužbe da je 1944. bio umešan u ubistvo nemačkih zarobljenika i hrvatskih katolika. (NYT)
* [[9. 12.]] - {{flag|Tanganjika}} stiče nezavisnost od Ujedinjenog Kraljevstva (udružuje se sa [[Zanzibar]]om [[1964]]. u [[Tanzanija|Tanzaniju]]), predsednik je [[Julius Nyerere]] (do 1985).
* [[10. 12.]] - [[Ivo Andrić|Ivi Andriću]] uručena [[Nobelova nagrada]] za književnost.
* 10. 12. - SAD započinju [[Projekt Plowshare]], ispitivanje mogućnosti uporabe nuklearnih detonacija za mirne svrhe.
Linija 341 ⟶ 344:
* decembar - Savezna narodna skupština FNRJ usvojila novi srednjoročni plan, do 1965: želi se uvećanje nacionalnog dohotka po stanovniku od 58%<ref>Bajec, Dolničar, 1981, str. 201</ref>.
* decembar - ''[[The Beach Boys]]'' izdali prvi singl, ''Surfin''.
* [[16. 12.]] - [[Umkhonto we Sizwe]] ("Koplje nacije"), praktički oružano krilo [[Afrički nacionalni kongres|ANK]] u Južnoj Africi, postavilo 57 bombi.
* [[17. 12.]] - Osnovan [[Afrički narodni savez Zimbabvea]] (ZAPU), preds. [[Joshua Nkomo]], sekretar za informisanje [[Robert Mugabe]] -
* 17. 12. - Požar u cirkusu u brazilskom gradu [[Niterói]] - stradalo oko 500 ljudi, uglavnom dece.
* [[18. 12.]] - [[Indijska aneksija Goe]]: invazija [[Portugalska Indija|Portugalske Indije]] ([[Goa]], [[Daman i Diu]]). Portugalci se predaju sutradan, čime je posle 456 godina okončana njihova vlast nad delovima potkontinenta.
* 18. 12. - Čarke između [[Indonezija|Indonežana]] i [[Holandija|Holanđana]] u Zapadnoj Papui, [[Sukarno]] preti da će je zauzeti silom
* 19. 12. - [[Datoteka:World Food Programme Logo Simple.svg|25px]] Osnovan [[Svjetski program za hranu]], agencija UN - privremeno, od 1965 za stalno.
* [[21. 12.]] - [[Kongoanska kriza]], Kitonski sporazum: lider Katange [[Moïse Tshombe]] u principu pristaje na okončanje secesije - ali biće potrebna vojna akcija 1962/63.
* [[22. 12.]] - Povodom 500-godišnjice biskupije, proglašena [[Ljubljanska nadbiskupija]].
* [[23. 12.]] - Željeznička nesreća na Fiumarelli kod [[Catanzaro|Catanzara]] u Kalabriji: vagon je pao sa vijadukta, poginula je 71 osoba. Ožalošćeni su nekoliko dana kasnije napali liniju i objekte.
* [[25. 12.]] - Papa [[Ivan XXIII.]] saziva [[Drugi vatikanski koncil]] (1962-65).
* [[30. 12.]] - [[DR Kongo|Kongo]]: posle krvave kampanje okončana secesija u [[Južni Kasai|Južnom Kasaiju]] - uhapšen je "kralj" [[Albert Kalonji]], pokušaće ponovo nakon bekstva sledeće godine.
| |||