1709 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
→Događaji: dop. iz fr i en Wiki |
→Događaji: dop. iz de Wiki |
||
Red 12:
* [[2. 1.]] - [[Rat za špansko nasleđe]]: Francuzi prepuštaju [[Gent]] saveznicima na čelu sa Marlboroughom i [[Eugen Savojski|Eugenom Savojskim]].
* [[13. 1.]] - [[Mogulsko Carstvo|Mogulski]] car [[Bahadur Shah I]] je kod [[Hyderabad]]a pobijedio svog polubrata [[Muhammad Kam Bakhsh]]a, koji umire sutradan.
* [[15. 1.]] - Pošto su carski vojnici, protestanti kneza Hessen-Kassela, zauzeli Bolonju, papa [[Klement XI.]] prihvata ultimatum i dozvoljava promet carske vojske; takođe priznaje "[[Karlo VI (SRC)|Karla III]]" za legitimnog naslednika Španije.
* januar - [[Abraham Darby I]] proizveo [[sirovo željezo]] putem [[koks]]a umjesto drvenog uglja, što je važan korak prema [[Industrijska revolucija|Industrijskoj revoluciji]].
* [[17. 1.]] - Francuzi napuštaju i [[Brugge]] - gube Španjolsku Nizozemsku (Belgiju).
Red 31:
* [[2. 5.]] - Šveđani su okružili [[Poltava|Poltavu]].
* [[6. 5.]] - Umro [[mletački dužd]] [[Alvise II Mocenigo]], naslediće ga [[Giovanni II Cornaro]] (do 1722).
* [[7. 5.]] - Bitka kod La Gudine: španske burbonske snage potukle anglo-portugalsku vojsku.
* maj - [[Savatije Ljubibratić]], raniji zahumski mitropolit i poglavar crkve u Boki kotorskoj, obaveštava vernike u Dalmaciji o svom izboru za "državnog arhijereja" po dopuštenju mletačkog dužda<ref>''Istorija s. n.'' IV-2, 46</ref>
Linija 40 ⟶ 41:
=== Jul/Srpanj – Septembar/Rujan ===
[[Datoteka:Great Northern War Part2.png|mini|180px|[[Veliki severni rat]] od 1709]]
* 2 - 17. 7. - Susret trojice kraljeva, Pruske, Danske i Saksonije, u Potsdamu i Berlinu: Pruska, ipak, ne želi ući u rat.
* [[8. 7.]] - [[Veliki sjeverni rat]]: [[Bitka kod Poltave]] u kojoj [[Rusko Carstvo|ruske]] snage pod carem [[Petar Veliki|Petrom Velikim]] razbijaju [[Švedska|švedsku]] vojsku kralja [[Karlo XII od Švedske|Karla XII]] te tako konačno zaustavljaju švedski pokušaj osvajanja Rusije; bitka, u kojoj je gotovo cjelokupna švedska vojska prisiljena na predaju, predstavlja prekretnicu rata i kraj Švedske kao evropske [[velesila|velesile]]; kralj Karlo XII, pak, uspijeva pobjeći i pronaći utočište na području [[Osmansko Carstvo|Osmanskog Carstva]], u [[Bender, Moldavija|Bender]] u današnjoj Moldaviji/Transnistriji.
* [[11. 7.]] - Predaja u Perevoločnoj: švedski gen. [[Adam Ludwig Lewenhaupt]] sa 12.000 vojnika se predaje Rusima.
* [[27. 7.]] - Japanski car [[Higashiyama]] abdicira, nasleđuje ga sin [[Nakamikado]] (do 1735) - car je u ovo vreme samo figura.
* [[28. 7.]] - Posle mesec dana opsade [[Tournai]]a, Francuzi napuštaju varoš i povlače se u citadelu.
* 28. 7. - U Drezdenu sklopljen dansko-saksonski savez.
* leto - Patrijarh [[Kalinik I Skopljanac|Kalinik]] otvara u Skoplju spor protiv Masfud-age iz Krive reke koji ga je držao 30 dana u prištinskom zindanu; u septembru odlazi u Carigrad gde je izvadio hućum protiv muteselima Tahir-paše Mahmudbegovića, koji su mu iznuđavali novac.<ref>''Istorija s. n.'' IV-1, 535</ref>
* avgust? - Kralj [[Stanisław Leszczyński]] napustio Poljsku (vratiće se 1733-36), a ulaze saksonske trupe ranijeg kralja Augusta.
* [[3. 9.]] - Saveznici zauzeli i citadelu [[Tournai]]a.<ref>[http://www.spanishsuccession.nl/1709.html The Spanish Succession 1709]. spanishsuccession.nl</ref>
Linija 61 ⟶ 64:
* novembar (krajem oktobra po j.k.) - Crkveni sabor u Peći, prisutan je i crnogorski vladika Danilo.<ref>[https://www.rastko.rs/rastko-bl/istorija/corovic/istorija/6_10_l.html Oslobođenje Crne Gore]. rastko.rs</ref>
* [[6. 11.]] - Rusi započinju opsadu [[Riga|Rige]] - zauzimaju je u julu.
* [[12. 11.]] - Danska armija se iskrcava u švedskoj Skaniji, cilj im je [[Helsingborg]] (poraženi u martu).
* novembar - [[Siki|Sički]] ratnik [[Banda Singh Bahadur]] zauzeo mogulsku provincijsku prestonicu [[Samana, Punjab|Samanu]] u Pandžabu.
* decembar - U portugalskom Brazilu završen [[Rat Emboabasa]] oko posedovanja nalazišta zlata.
Linija 71 ⟶ 76:
* Građanski sloj prigovara budimskom episkopu što je samo ove godine primio 3980 forinti za venčanice i milostinju.<ref>''Historija n. J. II'', 1154</ref>
* Razbojnici udarili kontribuciju na [[Vukovar]], [[Nuštar]] i druga naselja.<ref>''Istorija s. n.'' IV-1, 60</ref>
* Kuga zahvatila velike delove Ugarske.<ref>''Istorija s. n.'' IV-1, 84-5</ref>, takođe i srednje Evrope.
* Iguman Hadži Visarion i bratstvo manastira Rakovice obnovili, "bez fermana", kosmajski [[manastir Tresije]]<ref>''Istorija s. n.'' IV-1, 538</ref>.
* Umro [[Bačka eparhija|bački]] episkop Stevan Metohijac.
* U Beču podignut [[Theater am Kärntnertor]].
* Nicholas Rowe priredio komade [[William Shakespeare|Williama Shakespearea]] u šest tomova, što se smatra prvim modernim izdanjem.
* Umro kralj [[Kraljevstvo Ayutthaya|Ayutthaye]] [[Suriyenthrathibodi]], nasleđuje ga [[Thai Sa]] (do 1733).
* [[Herkulaneum]] otkriven tokom kopanja bunara - masovnija iskopavanja od 1737.
== Rođenja ==
| |||