Wikipedija

Kikinda – razlika između verzija

Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
Nema sažetka izmjene
rv, strani jezik i devastacija
Red 1:
{{Naseljeno mesto u Srbiji
|mesto=Kikinda
{{Infobox settlement
|slika=Kikinda Square.JPG
| name = Kikinda
|opis_slike=Trg srpskih dobrovoljaca u Kikindi
| native_name = Град Кикинда
|grb=Coat of arms of Kikinda.svg
| native_name_lang = sr
|pokrajina=Vojvodina
| official_name = Grad Kikinda
|okrug=Severnobanatski
| other_name = Nagykikinda
|opština=Kikinda
| settlement_type = [[Lista gradova u Srbiji|City]]
|nadm visina=73
| image_skyline = File:Kikinda collage.jpg
|populacija={{decrease}} 38065
| imagesize =
|površina=189,0
| image_caption = Kikinda- kolaž (Manastir Svete Trojice, Gradska kuća, Zgrada Rotonda, Replika mamuta Kike, Fontana ,,Porodica", [[Zgrada Velikokikindskog Dištrikta]], Vila Rizenfelder, Stari vodotoranj)
|gustina=222
| image_flag =
|poštanski kod=23300<br />23301<br />23302<br />23303<br />23304<br />23306<br />23307<br />23308<br />23309<br />23310
| image_shield = Gerb Kikinda.svg
|pozivni broj=0230
| image_map = File:Municipalities of Serbia Kikinda.png
|registarska oznaka=KI
| mapsize =
|gšir=45.8245
| map_caption = Lokacija grada Kikinde u Srbiji
|gduž=20.459166
| coordinates = {{coord|45|50|N|20|27|E|region:RS|display=inline,title}}
}}
| subdivision_type = [[List of sovereign states|Država]]
'''Kikinda''' ([[Mađarski jezik|mađarski]]: ''Nagykikinda'', [[Rumunjski jezik|rumunjski]]: ''Chichinda Mare'', [[Slovački jezik|slovački]]: ''Kikinda'', [[Rusinski jezik|rusinki]]: ''Кикинда'') je grad u [[Srbija|Srbiji]], odnosno autonomnoj provinciji [[Vojvodina|Vojvodini]]. Nalazi se na 45.84° North, 20.45° East. Kikinda ima oko 70.000 stanovnika. Predstavlja administrativni centar [[Severnobanatski okrug|Severnobanatskog okruga]] Srbije.
| subdivision_name = {{flag|Srbija}}
| subdivision_type1 = [[Subdivisions of Serbia|Pokrajina]]
| subdivision_name1 = [[Vojvodina]]
| subdivision_type2 = [[Districts of Serbia|Okrug]]
| subdivision_name2 = [[North Banat District|Severno Banatski]]
| established_title = Osnovan
| established_date =
| established_title1 = Status grada
| established_date1 = {{Start date|2016|03|df=yes}}
| leader_party = [[Serbian Progressive Party|SNS]]
| leader_title = Gradonačelnik
| leader_name = Pavle Markov
| area_blank1_title = Površina
| area_blank1_km2 = 189.68
| population_blank1_title = Stanovnika
| population_blank1 = 38065
| elevation_footnotes =
| elevation_m = 78
| elevation_ft =
| population_demonym = ''Kikinđani'',&nbsp;([[Serbian language|sr]])
| postal_code_type = Poštanski kod
| postal_code = 23300
| area_code = [[Telephone numbers in Serbia|+381(0)2300]]
| website = www.kikinda.rs
| timezone = [[Central European Time|CET]]
| utc_offset = +1
| timezone_DST = [[Central European Summer Time|CEST]]
| utc_offset_DST = +2
| blank_name = [[Vehicle registration plates of Serbia|Registracija]]
| blank_info = KI
}} <!-- Infobox ends -->
 
'''Kikinda''' je grad i administrativni centar [[Severnobanatski upravni okrug|Severnobanatskog okruga]]. Prema popisu stanovništva iz [[Popis stanovništva 2011. u Srbiji|2011.]] godine, u Kikindi je bilo 38.065 stanovnika.
 
== Nazivi ==
Do kraja Drugog svetskog rata grad je nosio ime Velika Kikinda. Kikinda je poznata po još nekim nazivima na drugim jezicima: {{jez-mađ|Nagykikinda}}, {{jez-nem|Großkikinda}}, {{jez-rum|Chichinda Mare}}. Prvi zapis sa nazivom Kikinda potiče iz [[15. vek]]a i to u latinskim imenskim oblicima -{Kewkend}- i -{Nagkeken}-.<ref>{{Cite web |url=http://gradovi.protego-org.org/index.php/pregled/kikinda |title=Welcome gradovi.protego-org.org — Hostmonster.com{{Botovski naslov}} |access-date=04. 07. 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150705085205/http://gradovi.protego-org.org/index.php/pregled/kikinda |archive-date=05. 07. 2015 |dead-url=yes |df= }}</ref> Ovo je od kasnijih mađarskih autora protumačeno kao „-{Kökényd}-“. Međutim, etimološko značenje naziva nije do kraja objašnjeno. Najčešće se naziv povezuje sa mađarskom reči „kökény“ (trnjina) i starim slovenskim korenom „kik“ (glava).
 
== Geografija ==
U severnom delu [[Banat]]a, u neposrednoj blizini srpsko-rumunske granice, prostire se administrativna jedinicavelika [[gradopština Kikinda]], središte ekonomskog i društvenog života ovog dela Vojvodine. U graduopštini su naseljena mesta: [[Mokrin]], [[Iđoš]], [[Bašaid]] (sa seocetom, [[Bikač]]), [[Banatska Topola]] (sa [[Vincaid]]om), [[Rusko Selo]], [[Novi Kozarci]], [[Banatsko Veliko Selo]], [[Nakovo]] i [[Sajan (Kikinda)|Sajan]]. Sedište je gradsko naselje Kikinda, naselje ravničarskog tipa, sa ušorenim ulicama koje se seku pod pravim uglom i prostranim trgom u centru grada.
 
Kikinda je udaljena od [[Beograd]]a 127, a od [[Novi Sad|Novog Sada]] 110 kilometara. Od srpsko-rumunske granice grad je udaljen 7,5 kilometara. Nadmorska visina tla je u rasponu od 77-84 metra. Grad se nalazi na Banatskoj lesnoj terasi. Do polovine 19. veka, grad je imao rečicu, Galacku, ogranak [[Moriš (reka)|Moriša]]. Nakon velikih poplava [[1857]]. godine, tok Galacke je odsečen od Moriša i pretvoren je u kanal za prikupljanje suvišne kišnice.
 
=== Klima ===
Područje Kikinde sada u oblast [[Umerenokontinentalna klima|umerenokontinentalne]] klime sa velikim godišnjim kolebanjima temperature. Prelazi između godišnjih doba su nagli, naročito između zime i proleća. Najčešći vetrovi su [[košava]] i severac. Poslednje godine ipak beleže veće prosečne temperature usled globalnog zagrevanja.
 
Prema podacima Hidrometeorološkog zavoda Srbije za period od 1981 do 2010 godine, godišnje u proseku padne 556,3 -{mm}- kiše i snega po kvadratnom metru. Broj kišovitih dana u proseku je 145, dok je prosečan broj dana sa snegom 23 dana. Prosečna relativna vlaga vazduha iznosi 73%. Najtopliji mesec je jul, sa izmerenim apsolutnim maksimumom od 40&nbsp;°C, a najhladniji januar, sa apsolutnim minimumom od -27&nbsp;°C.<ref>[http://www.hidmet.gov.rs/eng/meteorologija/stanica_sr.php?moss_id=13174 Republički hidrometeorološki zavod]</ref>
 
{{Klima_grada
|Grad_genitiv=Kikinde (prosek 1981—2010)
|Izvor=
| Jan_sr=-0.2 | Jan_sr_pad=34.3
| Feb_sr=1.4 | Feb_sr_pad=26.8
| Mar_sr=6.3 | Mar_sr_pad=33.1
| Apr_sr=11.9 | Apr_sr_pad=43.8
| Maj_sr=17.3 | Maj_sr_pad=53.9
| Jun_sr=20.3 | Jun_sr_pad=75.5
| Jul_sr=22.3 | Jul_sr_pad=56.1
| Avg_sr=21.7 | Avg_sr_pad=49.6
| Sep_sr=16.9 | Sep_sr_pad=50.4
| Okt_sr=11.6 | Okt_sr_pad=41.1
| Nov_sr=5.6 | Nov_sr_pad=45.2
| Dec_sr=1.1 | Dec_sr_pad=46.5
| God_sr=11.3 | God_sr_pad=556.3
| Jan_sr_min=-3.1 | Jan_sr_maks=3.0
| Feb_sr_min=-2.3 | Feb_sr_maks=5.6
| Mar_sr_min=1.6 | Mar_sr_maks=11.7
| Apr_sr_min=6.4 | Apr_sr_maks=17.7
| Maj_sr_min=11.3 | Maj_sr_maks=23.1
| Jun_sr_min=14.3 | Jun_sr_maks=26.0
| Jul_sr_min=15.8 | Jul_sr_maks=28.5
| Avg_sr_min=15.5 | Avg_sr_maks=28.4
| Sep_sr_min=11.5 | Sep_sr_maks=23.5
| Okt_sr_min=6.8 | Okt_sr_maks=17.7
| Nov_sr_min=2.1 | Nov_sr_maks=10.0
| Dec_sr_min=-1.6 | Dec_sr_maks=4.1
| God_sr_min=6.5 | God_sr_maks=16.6
| Jan_a_maks= | Jan_a_min=
| Feb_a_maks= | Feb_a_min=
| Mar_a_maks= | Mar_a_min=
| Apr_a_maks= | Apr_a_min=
| Maj_a_maks= | Maj_a_min=
| Jun_a_maks= | Jun_a_min=
| Jul_a_maks= | Jul_a_min=
| Avg_a_maks= | Avg_a_min=
| Sep_a_maks= | Sep_a_min=
| Okt_a_maks= | Okt_a_min=
| Nov_a_maks= | Nov_a_min=
| Dec_a_maks= | Dec_a_min=
| God_a_maks= | God_a_min=
|}}
 
[[Datoteka:Kikinda Orthodox Church.jpg|thumb|250px|left|Pravoslavna crkva u Kikindi]]
[[Datoteka:Kikinda,_Main_Street_and_Catholic_Church.jpg|thumb|left|250px|Glavna ulica i katolička crkva u Kikindi]]
== Istorija ==
Po arheološkim nalazima, na mestu Kikinde bila su stara naselja, a [[1423]]. godine, kao dobro Ugarskih kraljeva, spominje se mesto -{Nagkeken}- (što se tumači kao ''Nađ Kekenj''). TakođeU se[[XVIII 1462vek]]u Kikinda je središte distrikta, a [[1893]]. pominjedobija status slobodnog kraljevskog grada. U narodnooslobodilačkom ratu, [[1941]]. godine u ovom kraju organizuje se oružani otpor u kome dejstvuju Kikindski, Mokrinski i Dragutinovački nazivpartizanski -{Kewkend}-odredi.
 
=== Naseljavanje ===
Između [[1750]]. i [[1753]]. godine Srbi naseljavaju područje u dolini rečice Galacke (ogranak Moriša). Bio je to prvi talas naseljavanja. Drugi talas desio se krajem 18. i početkom 19. veka, kada je ovo područje zahvatio talas seoba Nemaca, Mađara, Jevreja i Francuza. U vreme najezde Turaka i Kikinda je, kao i cela Vojvodina, bila utočište prognanom stanovništvu.<ref>[http://www.biserka.in.rs/istorija.html Biserka Ilijašev — Istorija Kikinde]</ref>
 
=== Velikokikindski dištrikt ===
[[1774]]. carica [[Marija Terezija]] osniva velikokikindski dištrikt (feudalna upravna jedinica). Kikinda postaje središte dištrikta u kojem je bilo još devet naselja. Ovaj događaj presudan je za istoriju Kikinde, jer tada počinje njen uspon zahvaljujući privilegijama u oblasti ekonomije, sudstva i politike. Povelja o formiranju dištrikta čuva se u kikindskom Arhivu. Dištrikt je ukinut [[1876]]. godine.
 
=== Kraj 19. i početak 20. veka ===
[[1893]]. dobija status slobodnog kraljevskog grada. Do početka [[Prvi svetski rat|Prvog svetskog rata]], grad prolazi kroz period uspona i razvoja u privrednom, kulturnom, ekonomskom, društvenom i urbanom smislu. Upravo u ovom periodu formirano je gradsko jezgro kojim se i danas Kikinda ponosi. Ulice dobijaju nazive, a kuće se grade planski, u ulicama koje se seku pod pravim uglom. Između dva svetska rata grad je bio u nepovoljnom položaju s obzirom na dve granice u zaleđu i u tom periodu dolazi do stagnacije i pada razvoja.<ref>[http://kikinda.civilon.com/o-lokalu/ Kikinda na lokalnom informativnom servisu Civilon]</ref>
 
=== Savremena istorija ===
U narodnooslobodilačkom ratu, [[1941]]. godine u ovom kraju organizuje se oružani otpor u kome dejstvuju Kikindski, Mokrinski i Dragutinovački partizanski odredi. Nakon završetka rata, u socijalističkoj Jugoslaviji, tokom 70-ih i 80-ih godina [[20. vek]]a, Kikinda doživljava veliki privredni, ekonomski, kulturni i društveni napredak.
 
== Kultura ==
Pored Narodnog muzeja, Istorijskog arhiva i drugih kulturnih institucija, u Kikindi ima dosta istorijskih spomenika: pravoslavne crkve u Kikindi i Mokrinu s radovima Teodora Ilića Češljara, zatim jedina suvača na teritoriji Vojvodine (pod zaštitom), neke građevine iz prve polovine [[XIX vek]]a, spomenici borcima Kikindskog partizanskog odreda, pesniku revolucionaru Jovanu Popoviću (rad Aleksandra Zarina) i druga spomen-obeležja iz prošlosti.
[[Datoteka:Pravoslavna crkva i Zgrada Velikokikindskog dištrikta u Kikindi.JPG|mini|desno|Pravoslavna crkva i Zgrada Velikokikindskog dištrikta|200p]]
Uskoro se takođe očekuje postavka replike mamuta popularne KIKE u Narodnom muzeju u Kikindi (rad Miroljuba Stamenkovića i još četiri mlada vajara) u originalnoj veličini.
[[Gradsko jezgro Kikinde]] predstavlja prostornu kulturno-istorijsku celinu koja je nastala između [[1750]]. i [[1754]]. godine. Zgrade koje su obuhvaćene ovom celinom nastale su najvećim delom u drugoj polovini [[19. vek]]a i u godinama do Prvog svetskog rata.<ref>{{Cite web |url=http://www.direkcijakikinda.rs/index.php?lang=lat&page=zasticenogradskojezgro |title=Zaštićeno gradsko jezgro |access-date=15. 09. 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141214023004/http://www.direkcijakikinda.rs/index.php?lang=lat&page=zasticenogradskojezgro |archive-date=14. 12. 2014 |dead-url=yes |df= }}</ref> [[Pravoslavna crkva u Kikindi]] sa radovima [[Teodor Ilić Češljar|Teodora Ilića Češljara]] i [[Suvača u Kikindi|jedina suvača]] na teritoriji Srbije, spomenici su kulture najvišeg ranga i svrstani su u kategoriju nepokretnih kulturnih dobara od [[Spisak spomenika kulture od izuzetnog značaja|izuzetnog značaja]]. [[Zgrada Velikokikindskog Dištrikta]] i [[Bogomolja „Vodica“ u Kikindi]] spomenici su kulture od [[Spomenik kulture od velikog značaja|velikog značaja]]. Na listama spomenika kulture nalaze se i [[Kuća u Ul. Pere Segedinca br. 25 u Kikindi|kuća u ulici Pere Segedinca]] i Ambar od pletera u Nemanjinoj ulici.<ref>[http://lat.pzzzsk.rs/kulturna-dobra.html Spisak spomenika kulture u Vojvodini]</ref> Na gradskom trgu mogu se videti spomenici borcima Kikindskog partizanskog odreda, spomenik pesniku revolucionaru [[Jovan Popović|Jovanu Popoviću]] (rad [[Aleksandar Zarin|Aleksandra Zarina]]), spomenik internircima (rad Slobodana Kojića) i druga spomen-obeležja iz prošlosti.
U Kikindi od 1982. godine deluje Internacionalni simpozijum skulpture u terakoti Terra, čija zbirka od oko hiljadu skulptura predstavlja jedinstvenu zbirku moderne terakotne skulpture u svetu.
 
Nekoliko knjiga o arhitektonskom nasleđu Kikinde, kao i veliki broj članaka u stručnim časopisima objavila je [[Biserka Ilijašev]].<ref>[http://www.biserka.in.rs/autor.html Biserka Ilijašev, arhitekta]</ref>
 
=== Institucije kulture ===
[[Narodni muzej Kikinda]] osnovan je 1946. godine. Nalazi se u [[Zgrada Velikokikindskog Dištrikta|zgradi]] koja je svojevremeno bila gradska kurija i sedište [[Velikokikindski dištrikt|Velikokikindskog dištrikta]]. Muzej raspolaže brojnim predmetima svrstanim u pet kategorija: arheološkoj, istorijskoj, etnološkoj, prirodnjačkoj i umetničkoj. Od 2006. godine, u vlasništvu muzeja je i skelet mamuta, otkriven [[1996]]. godine na glinokopu [[Toza Marković (preduzeće)|fabrike Toza Marković]]. Muzej je organizator manifestacija Mamutfest i Noć muzeja.<ref>[http://www.muzejkikinda.com/ Zvanična prezentacija Narodnog muzeja Kikinda]</ref>
 
Narodna biblioteka Jovan Popović, osnovana [[1845]]. godine pod nazivom Čitaonica Srbska. [[1952]]. godine naziv je promenjen u Narodna biblioteka [[Jovan Popović]], u čast čuvenog kikindskog pesnika. Pored izdavanja knjiga, biblioteka organizuje književne skupove, promocije knjiga, seminare, predavanja, izložbe, a ima i izdavačku delatnost.<ref>[http://kibiblioteka.org.rs/ Zvanična prezentacija Narodne biblioteke Jovan Popović]</ref>
[[Datoteka:Le Théâtre national de Kikinda.jpg|200p|mini|Pozorište u Kikindi]]
Iako je Narodno pozorište u Kikindi osnovano [[1950]]. godine, Kikinda ima dugu pozorišnu tradiciju. Prvi pozorišni komad izveden je [[1796]]. godine na nemačkom jeziku. Prva predstava na srpskom jeziku, odigrana je [[1834]]. Pozorište je veoma popularno među Kikinđanima i tokom cele godine prikazuje predstave, pa i leti, kada se pozornica seli u baštu Pozorišta.<ref>[http://pozoristekikinda.rs/ Zvanična prezentacija Narodnog pozorišta u Kikindi]</ref>
 
Kulturni centar Kikinda osnovan je 1985. godine pod nazivom Dom omladine i pionira Mladost. Pod ovim nazivom je radio sve do 2009. godine, kada je naziv promenjen u Kulturni centar Kikinda. Centar priprema i realizuje čitav niz sadržaja kulturne, zabavne i edukativne prirode — od manifestacija za decu poput „Zmajevih dečjih igara“ i „Pozdrava proleću“, do internacionalnog muzičkog fesitvala „-{Refuse/Resist}-“ i filmskog festivala „-{Low Budget}-“.
 
=== Kulturne manifestacije ===
[[Datoteka:The pumpkin of 507 kilograms.JPG|mini|desno|Ludaja od 507 kg, rekord na Danima ludaja|200p]]
[[Dani ludaje]] su godišnja manifestacija koja se održava sredinom oktobra i to od [[1986]]. godine. Svake godine, ljudi iz regiona se skupljaju i učestvuju u takmičenju u težini i dužini ludaje. Sam naziv ludaja, specifičan je za Kikindu, dok je u Srbiji poznata i pod nazivom [[bundeva]]. Kikinda je tokom istorije imala poseban odnos prema ovoj biljci, jer je lokalno stanovništvo imalo običaj da kaže 'Kad se popneš na ludaju, vidiš celu Kikindu'. Na ovaj način, ukazivalo se na činjenicu da je teritorija na kojoj se nalazi grad ravna. Lala (starosedelac u ovom kraju) koji stoji na ludaji, obučen u tradicionalnu nošnju, sa rukama iznad očiju da bi zaklonio sunčeve zrake i bolje video u daljinu, postao je simbol ovog kraja. 1986. godine osnovana je manifestacija lokalnog karaktera – Dani ludaje. Manifestacija je ubrzo privukla ljubitelje ludaje i tikve iz cele zemlje. Trodnevna događanja obuhvataju i stručna predavanja za uzgajivače tikvi i ludaja, takmičenja u pripremanju jela od ludaje i tikve, maskenbal za decu, pravljenje skulptura od ludaja, različite koncerte i izložbe. Manifestacija sve više dobija na značaju i popularnosti, pa nisu retki ni turisti iz [[Rumunija|Rumunije]], [[Mađarska|Mađarske]] i država nekadašnjih republika [[Jugoslavija|Jugoslavije]]. Najteža ludaja izmerena je 2014. godine i težila je 507 kg, dok je najduža dostigla 283 cm dužine.<ref>[http://www.rtv.rs/sr_lat/vojvodina/kikinda/najteza-ludaja-507-kilograma_526354.html?utm_source=feedburner&utm_medium=feed&utm_campaign=Feed%3A+RtvSveVesti+%28RTV+poslednje+vesti%29 Rekord u težini i dužini ludaje]</ref><ref>[http://www.kika-mamut.com/default.asp?lang=lat&page=project&level=partneri&kind=dani_ludaje Dani ludaje]</ref>
[[Datoteka:Terra, skultpure sa ateljeom.jpg|mini|desno|Dvorište ateljea TERRA|200p]]
 
Počev od [[1982]]. godine u Kikindi se održavav Internacionalni simpozijum skulpture velikog formata u terakoti (TERRA). Organizator Simpozijuma je [[Terra|Centar za likovnu i primenjenu umetnost Terra]]. Simpozijum, na kojem učestvuje 5 do 8 akademskih vajara iz Srbije i sveta, održava se tokom jula meseca u Ateljeu Terra, u nekadašnjem pogonu fabrike građevinskog materijala [[Svetozar Marković Toza|Toza Marković]]. To je objekat stare industrijske arhitekture sagrađen na samom kraju [[19. vek]]a. Skulpture velikog formata, nastale tokom jednog Simpozijuma, izlažu se naredne godine u Galeriji Terra, a otvaranje ove izložbe označava i početak novg Simpozijuma. Tokom svih ovih godina TERRA je bila domaćin vajarima iz svih krajeva sveta koji stvaraju u jedinstvenom i mirnom ambijentu ovog ateljea. U toku su planovi da Simpozijum dobije i svoj muzej.<ref>[http://terra.rs/ TERRA — zvanična prezentacija]</ref>
 
Novembar — mesec sova je manifestacija koja se održava od 2012. godine. Kikindu nazivaju i ''prestonicom sova'', jer je sam centar Kikinde najveće zimovalište [[mala ušara|sova utina]] u Evropi. Najveći broj jedinki na zimovanju u Kikindi izbrojan je 2012, kada ih je bilo preko 700. Tokom manifestacije, Kikindu posećuju ornitolozi i van granica Srbije, u želji da vide ovako brojna jata i to u urbanoj sredini. Cilj manifestacije nije samo turističkog karaktera, nego i edukativnog, pa učenici svih škola u kikindskoj opštini učestvuju u radionicama i predavanjima na kojima imaju priliku da nauče kako da se ponašaju prema sovama da bi i dalje boravile u ovom gradu.<ref>[http://www.topsrbija.com/index.php?option=com_content&view=article&id=2902:novembar-mesec-sova-u-kikindi&catid=294:to&Itemid=457 Novembar, mesec sova — sajt Top Srbija]</ref>
 
=== Kulturno-umetnička društva ===
Akademsko društvo za negovanje muzike „Gusle“ okuplja veliki broj Kikinđana svih starosnih kategorija kroz raznovrsne sekcije. Osnovano je 1876. godine. Osim organizovanja rada horskih i folklornih sekcija, „Gusle“ se bave i organizacijom koncerata, festivala (Fenok — međunarodni festival narodnih orkestara), studija, istraživanja, izradom nošnji i izdavačkom delatnošću.<ref>{{Cite web |url=http://visitkikinda.info/t/akademsko-drustvo-za-negovanje-muzike-gusle |title=Akademsko društvo za negovanje muzike Gusle |access-date=08. 10. 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141013163642/http://visitkikinda.info/t/akademsko-drustvo-za-negovanje-muzike-gusle |archive-date=13. 10. 2014 |dead-url=yes |df= }}</ref>
 
Kulturno-umetničko društvo „Eđšeg“ osnovano je 1945. godine. Pri kulturno umetničkom društvu rade glumačka i folklorna sekcija. Društvo neguje jezik, običaje i tradiciju mađarske nacionalne zajednice.
 
Kulturno-umetničko društvo „Sunčana jesen“ radi u okviru Opštinskog udruženja penzionera. U ovom društvu su aktivne četiri sekcije: horska, folklorna, solistička i grupe pevača.
 
U gradu postoji i mešoviti hor „Kornelije Stanković“.
 
=== Mediji ===
* [[TV Rubin|Televizija Rubin]] - lokalna televizija
* Ami Naksi Radio - lokalna muzičko-zabavna radio stanica
* Kikindske - nezavisni nedeljnik
* Nove Kikindske Novine - nedeljnik
 
== Privreda ==
Kikinda ima razvijenu industriju građevinskog materijala, pogone prehrambene industrije u okviru poljoprivrednog kombinata, livnicu železa i tempera i drugo. U gradu je privlačan centar za rekreaciju, a u okolini lovišta i ribolovna područja na kanalu [[Dunav-Tisa-Dunav|DTD]].
Teritorija grada Kikinde veoma je bogata nalazištima [[nafta|nafte]] i [[gas]]a. Još jedan značajan prirodni resurs je glina visokog kvaliteta. Upravo stoga, u gradu su najrazvijenije: metalska industrija, industrija građevinskog materijala, naftna i hemijska industrija. Plodno zemljište još je jedan prirodni resurs koji je uslovio razvoj prehrambene i prerađivačke industrije. Vodeće firme u metalnoj industriji, Livnica Kikinda (članica grupe Cimos Kopar) i Le Belier Kikinda, potekle su od nekadašnjeg kikindskog giganta, Livnice železa i tempera Kikinda. Oko 40% srpske proizvodnje nafte i gasa realizuje se na području [[Naftna industrija Srbije|NIS]]-ovog pogona Severni Banat. Nekada oslonci kikindske privrede Industrija građevinskog materijala Toza Marković i Metanolsko sirćetni kombinat (MSK), postoje i danas, ali posluju u znatno manjem obimu. Najznačajnije firme u oblasti prehrambene industrije su [[Banini]], Prima produkt, Kikindski mlin, Mokrin mlek, Atler fontana, Grindeks. Od trgovinskih firmi, prisutne su Angropromet, Pro Media, Bas kompjuters.<ref>[http://www.kikinda.org.rs/index.php?language=lat&page=ogradu&option=privreda Privreda Kikinde]</ref>
 
== Demografija ==
U gradu postoji centar za rekreaciju <ref>[http://jezero.org.rs/ Sportski centar Jezero]</ref>, a u okolini grada nalaze se lovišta i ribolovna područja na kanalu [[Kanal Dunav—Tisa—Dunav|DTD]].
:Vidi još: [[Demografska istorija Kikinde]].
U naselju Kikinda živi 33901 punoletni stanovnik, a prosečna starost stanovništva iznosi 39,6 godina (38,2 kod muškaraca i 40,9 kod žena). U naselju ima 14607 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,86.
 
Ovo naselje je uglavnom naseljeno [[Srbi]]ma (prema popisu iz [[2002]]. godine).
== Obrazovne ustanove ==
<duv>
U gradu radi osam osnovnih škola<ref>[http://www.kikinda.org.rs/index.php?language=lat&page=ogradu&option=obrazovanje&level=osnovneskole Spisak osnovnih škola]</ref>
{| style="width:50%; background:none;"
* [[OŠ „Đura Jakšić“ (Kikinda)|OŠ Đura Jakšić]]
|-
* OŠ Feješ Klara
| style="width:50%; vertical-align:top; border:1px solid gray;"|
* OŠ Jovan Popović
<!-- =============================================================================================
* [[Osnovna škola Sveti Sava (Kikinda)|OŠ Sveti Sava]]
ПОЧЕТАК ГРАФИКА
* OŠ Žarko Zrenjanin
===============================================================================================-->
* OŠ Vuk Karadžić
<center>
* Specijalna OŠ 6. oktobar
:''Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka''
* Osnovna muzička škola Slobodan Malbaški
{|
U dve osnovne škole (OŠ Feješ Klara i OŠ Sveti Sava), nastava se, pored srpskog odvija i na mađarskom jeziku.
|-
| style="padding: 0;" |
 
<timeline>
Srednje škole
ImageSize = width:250 height:200
* [[Ekonomsko-trgovinska škola Kikinda|Ekonomsko trgovinska škola]]
PlotArea = left:40 right:10 top:10 bottom:20
* [[Gimnazija Dušan Vasiljev]]
TimeAxis = orientation:horizontal
* SSŠ Miloš Crnjanski
AlignBars = justify
* [[Tehnička škola Kikinda]]
Colors =
id:gray1 value:gray(0.9)
 
DateFormat = yyyy
U gradu radi i Viša škola za obrazovanje vaspitača i Predškolska ustanova Dragoljub Udicki.
Period = from:1940 till:2010
ScaleMajor = unit:year increment:10 start:1940
 
PlotData =
== Demografija ==
bar:51661 color:gray1 width:1
:Vidi još: [[Demografska istorija Kikinde]].
from:start till:end
U naselju Kikinda živi 33.901 punoletni stanovnik, a prosečna starost stanovništva iznosi 39,6 godina (38,2 kod muškaraca i 40,9 kod žena). U naselju ima 14.607 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,86.
bar:34440 color:gray1
from:start till:end
bar:17220 color:gray1
from:start till:end
bar:0 color:gray1
 
LineData =
Ovo naselje je uglavnom naseljeno [[Srbi]]ma (prema popisu iz [[2002]]. godine).
layer:front
points:(62,114)(77,117) color:blue width:2
points:(77,117)(100,132) color:blue width:2
points:(100,132)(128,144) color:blue width:2
points:(128,144)(157,157) color:blue width:2
points:(157,157)(185,161) color:blue width:2
points:(185,161)(217,157) color:blue width:2
 
</timeline>
{| width="40%" style="background:transparent; "
|}
| valign="top" width="50%" style="border:0px solid gray; " |
</center>
{{Linijski dijagram
<!-- =============================================================================================
| boja_pozadine = white
КРАЈ ГРАФИКА
| širina = 300
===============================================================================================-->
| visina = 250
| style="width:50%;"|
| pading_levo = 70
| pading_desno = 25
| pading_gore = 10
| pading_dole = 20
| broj_serije = 3
| br_x-vrednosti = 8
| oznaka_x1 = 1948 | oznaka_x2 = 1953 | oznaka_x3 = 1961 | oznaka_x4 = 1971 | oznaka_x5 = 1981 | oznaka_x6 = 1991 | oznaka_x7 = 2002 | oznaka_x8 = 2011
| y_maks = 47000
| y_min = 0
| skala = da
| S02V01 = 28743 | S02V02 = 29635 | S02V03 = 34127 | S02V04 = 37691 | S02V05 = 41797 | S02V06 = 43051 | S02V07 = 41935 | S02V08 = 38065
| naznake = da
}}
| valign="down" width="50%" |
{{Popis
|izvor=<ref>{{Stat Knjiga 9}}</ref>
Linija 224 ⟶ 100:
|p2002s=42675
|p2002=41935
|p2011=38065
}}
|}
 
{{Grafikon postoci
{{bar box
|izvor=<ref>{{Stat Knjiga 1}}</ref>
|float=center
|širina=300px
|title=Etnički sastav prema popisu iz [[Popis stanovništva 2011. u Srbiji|2011.]]<ref>[http://media.popis2011.stat.rs/2012/Nacionalna%20pripadnost-Ethnicity.pdf Etnička struktura nakon popisa 2011.]</ref>
|naslov=Etnički sastav prema popisu iz [[Popis stanovništva 2002. u Srbiji|2002.]]
|titlebar=#AAF
|pozadina=#ddd
|width=300px
|pozicija=left
|bars=
|šipke=
{{Vrsta sa postotkom|Srbi|blue|28425|74.67}}
{{Vrsta sa postotkom|[[MađariSrbi]]|greenyellow|450431317|1174.8367}}
{{Vrsta sa postotkom|[[RomiMađari]]|redblue|12205290|312.2061}}
{{Vrsta sa postotkom|[[Jugosloveni]]|magentared|2611355|03.6823}}
{{Vrsta sa postotkom|[[HrvatiRomi]]|orangegreen|147841|02.3800}}
{{Vrsta sa postotkom|[[Makedonci (narod)|MakedonciHrvati]]|cyanorange|93168|0.2440}}
{{Vrsta sa postotkom|[[RumuniCrnogorci]]|blackcyan|84130|0.2231}}
{{Vrsta sa postotkom|[[NemciMakedonci]]|pinkmagenta|74106|0.1925}}
{{Vrsta sa postotkom|[[Crnogorci (narod)|CrnogorciRumuni]]|cyanblack|62102|0.1624}}
{{Vrsta sa postotkom|[[AlbanciMuslimani]]|navygray|5565|0.1415}}
{{Vrsta sa postotkom|[[Muslimani (narod)|MuslimaniNemci]]|redpink|5152|0.1312}}
{{Vrsta sa postotkom|[[SlovaciAlbanci]]|silvernavy|3647|0.0911}}
{{Vrsta sa postotkom|[[SlovenciSlovaci]]|purplesilver|3142|0.0810}}
{{Vrsta sa postotkom|[[UkrajinciSlovenci]]|bluepurple|1328|0.0306}}
{{Vrsta sa postotkom|[[Rusi]]|yellow|1218|0.0304}}
{{Vrsta sa postotkom|[[BugariUkrajinci]]|greenblue|1117|0.0304}}
{{Vrsta sa postotkom|[[BošnjaciPanonski Rusini|Rusini]]|magentared|1014|0.0203}}
{{Vrsta sa postotkom|[[Panonski Rusini|RusiniBugari]]|redgreen|1014|0.0203}}
{{Vrsta sa postotkom|[[GoranciČesi]]|orange|513|0.0103}}
{{Vrsta sa postotkom|[[Bunjevci]]|magentacyan|46|0.01}}
{{Vrsta sa postotkom|[[Vlasi (Srbija)|VlasiBošnjaci]]|pinkmagenta|1|0.0100}}
{{Vrsta sa postotkom|ostalinepoznato|grayblack|43196|0.1146}}
{{Vrsta sa postotkom|Regionalna pripadnost|cyan|986|2.59}}
{{Vrsta sa postotkom|neizjašnjeni|black|1701|4.47}}
{{Vrsta sa postotkom|nepoznato|orange|226|0.59}}
|caption=ukupno: 38.065
}}
[[Datoteka:Gradsko jezgro Kikinde 08.jpg|Gradska kuća u Kikindi|mini|200p]]
[[Datoteka:09.05.11 Kikinda 644.009 (5812988809).jpg|200p|mini|Železnička stanica u Kikindi]]
{{Grafikon piramida
|izvor=<ref>{{Stat Knjiga 2}}</ref>
Linija 298 ⟶ 167:
 
{{ZanimanjaNaseljaSrbija|8451|829|2|472|3409|233|608|838|141|586|6343|333|1|32|2126|74|97|1054|209|221|14794|1162|3|504|5535|307|705|1892|350|807|67|121|396|178|300|186|1|-|84|182|112|293|661|715|175|6|1|51|249|233|689|839|1015|361|7|1|135}}
</div>
[[Datoteka:Kikinda mz.png|desno|mini|200p|Mesne zajednice Kikinde]]
[[Datoteka:Le Théâtre national de Kikinda.jpg|200p|mini|Pozorište u Kikindi]]
 
[[Datoteka:09.05.11 Kikinda 644.009 (5812988809).jpg|200p|mini|Železnička stanica u Kikindi]]
== Znamenite ličnosti ==
[[Datoteka:Kikinda mz.png|thumb|right|250px|Mesne zajednice u Kikindi]]
Znamenite ličnosti rođene u Kikindi i kikindskoj opštini su:
{{colbegin|2}}
* [[Miroslav Antić]], pesnik
* [[Radivoj Berbakov]], slikar
* [[Dragan Ostojić]], glumac i reditelj
* [[Branimir Brstina]], glumac
* [[Dušan Vasiljev]], pesnik i pisac
* [[Filaret Granić]], vizantolog, teolog i arhimadrit
* [[Milan Erak]], glumac
* [[Jovan Zivlak]], pesnik, kritičar i esejist
* [[Milivoj Jugin]], diplomirani inženjer, astronautičar
* [[Pavle Kenđelac]], naučnik, doktor teologije i arhimandrit
* [[Branislav Lala Kovačev]], džez bubnjar
* [[Mirko Kosić]], ekonomista i sociolog
* [[Radivoj Lazić]], muzičar
* [[Matija Levai]], muzičar
* [[Raša Popov]], novinar
* [[Jovan Popović]], pesnik i književnik
* [[Kosta Sivčev]], pilot i konstruktor aviona
* [[Boris Stojanović]], plivač, reprezentativac i rekorder Srbije
* [[Srđan V. Tešin]], književnik i publicista
* [[Jovica Trkulja]], pravnik, doktor nauka
* [[Jovan Ćirilov]], teatrolog i književnik
 
{{colend}}
 
Deo svog životnog veka u Kikindi proveli su:
* [[Nikola Aleksić]], slikar
* [[Đura Jakšić]], pesnik, pisac i slikar
* [[Klara Feješ]], narodni heroj
* [[Vesna Čipčić]], glumica
 
== GradoviSlavni pobratimiljudi ==
* Ranko Žeravica, poznati košarkaški trener
* {{zas|Izrael}} [[Nazaret Ilit]]
* Zdravko Borovnica, bivši fudbaler Crvene Zvezde
* {{zas|Slovačka}} [[Žilina]]
* Dragan Žilić, fudbaler
* {{zas|Bosna i Hercegovina}} [[Bihać]]
* Miroslav Pecarski, poznati bivši košarkaš
* {{zas|Norveška}} [[Narvik]]
* Pavle Markov, bivši atletičar
* {{zas|Mađarska}} [[Kiškunfeleđhaza]]
* Kosta Jankov, poznati košarkaški trener
* {{zas|Rumunija}} [[Žombolj]]
* Stefan Šorak, poznati srpski plivač
* {{zas|Rumunija}} [[Rešica]]
* dr.Mičurin "Mirče" Berar, profesor
* Miroslav Rede, poznati fudbaler Partizana i Dinama, sportski novinar
* Marica Stražmešter, poznata srpska plivačica
* Jovica Škoro, fudbalski trener
* Dragan Markov, rukometni trener
* Dragan Mrakić, rukometaš
* Vesna Čipčić, poznata glumica
* Tomislav Ašković, atletičar
* Jovan Ćirilov, teatrolog i književnik
* Milivoj Jugin, stručnjak za astronautiku
* Srđan V. Tešin, književnik
* Pavle Pavlović, atletičar
* Sovra Sandić, fudbaler, reprezentativac FNRJ
* Stojan Grastić, bokser i trener
* Savo Pavićević, fudbaler
 
== Vidi jošPovezano ==
* [[КикиндаOpština Kikinda]]
* [[OŠ „Đura Jakšić“ (Kikinda)]]
* [[Terra]]
* [[Narodni muzej Kikinda]]
 
== Reference ==
{{reflist|2}}
 
== LiteraturaVanjske veze ==
{{commonscat|Kikinda}}
* {{Cite book|ref=harv|last=Ivić|first=Aleksa|authorlink=Aleksa Ivić|year=1914|title=Istorija Srba u Ugarskoj od pada Smedereva do seobe pod Čarnojevićem (1459-1690)|location=Zagreb|url=https://books.google.com/books?id=G9ZnAAAAMAAJ}}
* [http://www.servis0230.rs www.servis0230.rs] privredni portal grada ...u pripremi<br />
* {{Cite book|ref=harv|last=Ivić|first=Aleksa|authorlink=Aleksa Ivić|year=1929|title=Istorija Srba u Vojvodini od najstarijih vremena do osnivanja potisko-pomoriške granice (1703)|location=Novi Sad|publisher=Matica srpska|url=https://books.google.com/books?id=fFZpAAAAMAAJ}}
* [http://www.dj-media.net www.dj-media.net]<br />
* {{Cite book|ref=harv|last=Popović|first=Dušan J.|authorlink=Dušan J. Popović|year=1955|title=Srbi u Banatu do kraja osamnaestog veka: Istorija naselja i stanovništva|location=Beograd|publisher=Naučna knjiga|url=https://books.google.com/books?id=MXmAvgAACAAJ}}
* [http://www.kikinda.co.rs www.kikinda.co.rs]<br />
* {{Cite book|ref=harv|last=Popović|first=Dušan J.|authorlink=Dušan J. Popović|year=1957|title=Srbi u Vojvodini. knj. 1: Od najstarijih vremena do Karlovačkog mira 1699|location=Novi Sad|publisher=Matica srpska|url=https://books.google.com/books?id=fVhpAAAAMAAJ}}
* [http://www.kikindske.net www.kikindske.net]<br />
* {{Cite book|ref=harv|last=Popović|first=Dušan J.|authorlink=Dušan J. Popović|year=1959|title=Srbi u Vojvodini. knj. 2: Od Karlovačkog mira 1699 do Temišvarskog sabora 1790|location=Novi Sad|publisher=Matica srpska|url=https://books.google.com/books?id=9Qo4AQAAIAAJ}}
* [http://www.kikinda.org www.kikinda.org]<br />
* {{Cite book|ref=harv|last=Popović|first=Dušan J.|authorlink=Dušan J. Popović|year=1963|title=Srbi u Vojvodini. knj. 3: Oo Temišvarskog sabora 1790 do Blagoveštenskog sabora 1861|location=Novi Sad|publisher=Matica srpska|url=https://books.google.com/books?id=AFppAAAAMAAJ}}
* [http://kikinda.48sati.rs/ Kikinda Sistem 48 sati] <br />
 
{{Gradovi u Srbiji}}
== Spoljašnje veze ==
{{Normativna kontrola}}
 
[[Kategorija:Kikinda| ]]
* [http://kikinda.org.rs Zvanični sajta Grada Kikinde]
[[Kategorija:Gradovi u Srbiji]]
* [http://www.amiradio.rs Ami Naksi radio]
[[Kategorija:Gradovi u Vojvodini]]
* [http://www.blic.rs/Vesti/Vojvodina/245889/Fasade-iz-Peste-u-Kikindi Fasade iz Pešte u Kikindi („Blic“, 5. april 2011)]
[[Kategorija:Opština Kikinda]]
* [http://www.novosti.rs/vesti/zivot_+.303.html:568283-Zene-iz-Kikinde-koje-su-menjale-Srbiju Žene iz Kikinde koje su menjale Srbiju („Večernje novosti“, 23. septembar 2015)]
* [http://www.politika.rs/scc/clanak/378164/Daca-u-Kikindi Miloš Crnjanski: Daća u Kikindi („Politika”, 13. decembar 1923)]
Izvor: https://sh.wikipedia.org/wiki/Kikinda