Wikipedija

Stara Evropa – razlika između verzija

Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
Nema sažetka izmjene
Nema sažetka izmjene
Red 2:
 
[[Datoteka:European Middle Neolithic.gif|mini|desno|Evropa oko 4500-4000. pne.]]
'''[[Stara Evropa]]''' je naziv koji je prva počela upotrebljavati [[Marija Gimbutas]] kako bi opisala ono što je smatrala relativno homogenom i široko rasprostranjenom [[neolit]]skom kulturom u [[Evropa|Evropi]] u periodu 6500 - 3500 pne. Izraz se odnosi na teritoriju od Egeja i [[Jadran]]a sa ostrvima na jugu, do [[Češka|Češke]], [[Slovačka|Slovačke]] i [[Poljska|južne Poljske]] na sjeveru i [[Moldavija|Moldavije]] i [[Ukrajina|Ukrajine]] na istoku. Prostor se uslovno može podijeliti u cjeline:

* [[Egej]] i [[Balkan|centralni Balkan]]
* [[Jadran]]
* [[Dunav|Srednji Dunav]]
* [[Balkan|Istočni Balkan]]
* [[Moldavija]] i [[Ukrajina|zapadna Ukrajina]]

U njenom glavnom djelu, ''The Goddesses and Gods of Old Europe: 6500–3500 B.C.'' (1982), ona je za sve te neolitske kulture Gumbitas je koristila zajednički naziv ''Stara Evropa.'' To je kultura matrijarhata[[matrijarhat]]a, zemljoradnje i sjedilačkog načina života, jednakosti i mira, što je u suprotnosti sa kulturom koju su u IV i III milenijumu pne. iz azijskih stepa donijeli [[Praindoevropljani]] i koja je bila patrijarhalna, stočarska, mobilna i ratnički orijentisana.
 
Tokom sedmog, šestog i petog milenijuma p.n.e poljoprivrednici jugoistočne Evrope stvorili su kulturni obrazac uporediv sa istim takvim u [[Mesopotamija|Mesopotamiji]], [[Anadolija|Anadoliji]] i [[Egipat|Egiptu]]<ref name="Tasić">{{Cite web |url=http://www.anubih.ba/godisnjak/izdanja/Godisnjak%2037.pdf |title=Nenad N.Tasić - O značenju kvadrata i kruga u neolitskoj ornamentici |work=ANUBIH – Godišnjak, Knjiga XXXVII, Sarajevo, 2008 |accessdate= 9. 2. 2019}}</ref> Istovremeno stanovništvo ovog područja razvilo je daleko kompleksniju socijalnu organizaciju od njihovih zapadnih i sjevernih susjeda, izgradilo naselja koja su često bila mali gradovi,<ref>[https://www.academia.edu/8641305/High_precision_Tripolye_settlement_plans_demographic_estimations_and_settlement_organization Johannes Müller - High precision Tripolye settlement plans, demographic estimations and settlement organization]</ref><ref name="MüllerRassmann2016">{{Cite web |url=https://books.google.com/books?id=-3twCwAAQBAJ&pg=PT347&dq=Taljanky+15,600%E2%80%9321,000 |title=Johannes Müller - Trypillia Mega-Sites and European Prehistory: 4100–3400 BCE |work=Taylor & Francis 22 January 2016|accessdate= 9. 2. 2019}}</ref> stvaralo religiju i vladajuće institucije.
Linija 8 ⟶ 16:
Na oko 3000 arheoločkih nalazišta pronađeno je oko 30000 figurina, mnoštvo keramičkog posuđa, ukrašavanje vaza sa simbolima i raznim motivima, hramovi i svetilišta, pogrebna oprema, kao potvrda stepena razvijenosti tadašnje civilizacije.
 
Lista neoolitskih kultura u Staroj Evropi:
Kulturu Stare Evrope moguće je podijeliti u 5 manjih cjelina:
{| class="wikitable sortable"
* Egej i centralni Balkan - [[Sesklo kultura]] (7. milenijum), [[Starčevačka kultura]] (od 7-og do 5-og milenija)<ref name="Prvi neolit">{{Cite web |url=https://www.academia.edu/20161947/Starčevačka_kultura_The_Starčevo_Culture |title=J. Balen, Rajna Šošić Klindžić, Tomislav Hršak - Starčevačka kultura |work= Arheološki muzej u Zagrebu, 2014 |accessdate= 9. 2. 2019}}</ref>, [[Vinčanska kultura]]
|-
* Jadran - [[Impresso kultura]] (od 7-og do 5-og milenija), Scolaria period, [[Danilska kultura]], [[Kakanjska kultura]], [[Butmirska kultura]], [[Hvarsko-lisičićka kultura]]<ref name="Neolit u Bosni">{{Cite web |url=https://de.scribd.com/document/35880029/Studije-o-Kamenom-i-Bakarnom-Dobu-u-Sjeverozapadnom-Balkanu-Alojz-Benac|title= Alojz Benac, Sarajevo 1964 –STUDIJE O KAMENOM I BAKARNOM DOBU SJEVEROZAPADNOG BALKANA|work= |accessdate= 9. 2. 2016}}</ref>
| [[Sesklo kultura|Sesklo]]
* Srednji [[Dunav]] - Starčevačko - Kereška kultura, [[Kultura trakaste keramike]], [[Lenđel kultura]], Petrešti grupa, [[Tisa kultura]]
| Egej
* Istočni Balkan - [[Karanovo kultura]] (od 7-og do 5-og milenija), [[Anzabegovo kultura]] (od 7-og do 5-og milenija), Marica kompleks, [[Boian kultura]]
| 6500 pne
* [[Moldavija]] i zapadna [[Ukrajina]] - [[Dnjepar-Don kultura]], [[Kultura Cucuteni]] (4500 - 3000 pne) (Tripolje)
| 5000 pne
 
| Prva neolitska kultura u Evropi
|-
| [[Dimini kultura|Dimini]]
| Egej
| 5000
| 4400
|
|-
| [[Starčevačka kultura|Starčevo]]<ref name="Prvi neolit">{{Cite web |url=https://www.academia.edu/20161947/Starčevačka_kultura_The_Starčevo_Culture |title=J. Balen, Rajna Šošić Klindžić, Tomislav Hršak - Starčevačka kultura |work= Arheološki muzej u Zagrebu, 2014 |accessdate= 9. 2. 2019}}</ref>
| Centralni Balkan, Podunavlje
| 6200
| 4500
| Kereš (Mađarska), Kriš (Rumunija)
|-
| [[Vinčanska kultura|Vinča]]
| Centralni Balkan, Podunavlje
| 5700
| 4500
|
|-
| [[Impresso kultura|Impresso]]
| Jadran (Mediteran)
| 6400
| 5500
| eng: Cardium pottery culture
|-
| [[Danilska kultura|Danilo]]
| Jadran
| 5400
| 3900
|
|-
| [[Kakanjska kultura|Kakanj]]
| Jadran
| 6230
| 4900
|
|-
| [[Butmirska kultura|Butmir]]
| Jadran
| 5100
| 4500
|
|-
| [[Hvarsko-lisičićka kultura|Hvarsko - lisičićka]]<ref name="Neolit u Bosni">{{Cite web |url=https://de.scribd.com/document/35880029/Studije-o-Kamenom-i-Bakarnom-Dobu-u-Sjeverozapadnom-Balkanu-Alojz-Benac|title= Alojz Benac, Sarajevo 1964 –STUDIJE O KAMENOM I BAKARNOM DOBU SJEVEROZAPADNOG BALKANA|work= |accessdate= 9. 2. 2016}}</ref>
| Jadran
| 4200
| 2500
|
|-
| Karanovo
| Istočni Balkan
| 6200
| 3500
|
|-
| [[Boian]]
| Istočni Balkan
| 4300
| 3500
|
|-
| [[Kultura trakaste keramike|Trakasta keramika]]
| Srednji Dunav
| 5500
| 4500
| eng: Linear Pottery culture
|-
| Lenđel
| Srednji Dunav
| 5000
| 3400
|
|-
| Tisa
| Srednji Dunav
| 5000
| 3400
|
|-
| Dnjestar-Bug
| Moldavija, Ukrajina
| 6200
| 4700
|
|-
| [[Kultura Cucuteni|Cucuteni]]
| Moldavija, Ukrajina
| 5500
| 2700
| (rus: Tripolje)
|-
|}
== Reference ==
{{reference|2}}
Izvor: https://sh.wikipedia.org/wiki/Stara_Evropa