6.553
izmjene
Razlike između izmjena na stranici "Neolitska nalazišta na području Tuzle"
nema sažetka uređivanja
|
[[File:Neolítico en Europa.png|mini|desno|Neolit u Evropi. Na teritoriji Bosne i Hercegovine došlo je do susreta Impresso kulture sa Sredozemnog mora i Starčevačke kulture iz Podunavlja]]
'''Neolitska nalazišta na području Tuzle''' od velikog su značaja za proučavanje razvoja [[Starčevačka kultura|Starčevačke kulture]], njenog širenja, kao i odnosa s neolitskim zajednicama jadranske oblasti. Osim toga, na primeru nalazima bogatog i dugotrajnog naseljavanja u [[Tuzla|Gornjoj Tuzli]] mogu se izvući zaključci o važnosti koje su naslage soli i slani izvori imali već od perioda srednjeg neolita i rano-neolitskim kolonistima omogućili naseljavanje centralno-balkanskog prostora u tolikom obimu.▼
[[Datoteka:Tuzla-Park sojenica.jpg|mini|desno|Rekonstrukcija neolitskog naselja u Tuzli]]
▲'''Neolitska nalazišta na području Tuzle''' od velikog su značaja za proučavanje razvoja [[Starčevačka kultura|Starčevačke kulture]], njenog širenja, kao i odnosa
Jedino registrovano izvorište soli najverovatnije je i razlog aglomeracije starčevačkih nalazišta u
Ovakva mjesta, kakvo je bilo i naselje u Gornjoj Tuzli, bila su idealna za stočarstvo, konzerviranje mesnih i mlečnih proizvoda te time i mjesta sa velikim kapacitetima za uspešnu trgovinu, što se može i videti po bogatstvu nalaza u Gornjoj Tuzli. Osim kontakta sa susjednim neolitskim grupama u naseljima kod Tuzle vidi se i uticaj grupa sa obala Egejskog mora, Makedonije, Rumunije i [[Mađarska|Mađarske]].
Dobar dio posuda su
== Lokalitet Gornja Tuzla ==
Ovo značajno naselje starčevačke i vinčanske kulture smješteno je na obroncima planine [[Majevica|Majevice]]. Ono se prostire uz tok rječice Jale i do obronaka brda Hum. Prema površinskim nalazima praistorijsko naselje pokrivalo je impozantnu površinu od 12-15 hektara. Iskopavanja su obavljena pod rukovodstvom [[Borivoj Čović|Borivoja Čovića]] od 1955 do 1958. godine.<ref name="Neolit u Bosni">{{Cite web |url=https://pdfslide.net/documents/alojz-benac-studije-o-kamenom-i-bakarnom-dobu-u-sjeverozapadnom-balkanu.html|title= Alojz Benac, Sarajevo 1964 –STUDIJE O KAMENOM I BAKARNOM DOBU SJEVEROZAPADNOG BALKANA|work= |accessdate= 9. 2. 2016}}</ref>
=== Starčevačka kultura ===
Konstatovan je moćan kulturni sloj od preko 5 m. Za period Starčevačke kulture značajan je stratum VI (5,45-4,9 m) koji leži neposredno iznad zdravice. U ovom sloju sreću se
Klasa slikane keramike je zastupljena sa oko 20% u odnosu na ukupni broj fragmenata što je izuzetno visok procenat. Motiv je isključivo pravolinijski. Dominiraju geometrijski motivi: trouglovi, trake, mreža i cik-cak linije. Analizom C14 nalazi pripadaju vremenu 6640 – 5475. godine p.n.e. Naselje u Gornjoj Tuzli je do sada najstarije otkriveno neolitsko naselje u Bosni i Hercegovini.<ref name="Tasić">{{Cite web |url=http://www.anubih.ba/godisnjak/izdanja/Godisnjak%2036.pdf |title=Nenad N.Tasić - Neolit u senci - još jedan osvrt na starčevačka naselja u Bosni |work=ANUBIH – Godišnjak, Knjiga XXXVI, Sarajevo, 2007 |accessdate= 9. 2. 2019}}</ref>
Autohtonost keramike se ogleda u ornamentima mrke boje, za razliku od centralnog područja gdje je u upotrebi bijela boja. Posebnost je i izrada sudova sa šiljatim dno, koje su upravo služile za čuvanje i transport soli, i plitkih sudova sa valovitim obodom za isoljavanje.<ref name="Neolit u Bosni">{{Cite web |url=https://pdfslide.net/documents/alojz-benac-studije-o-kamenom-i-bakarnom-dobu-u-sjeverozapadnom-balkanu.html|title= Alojz Benac, Sarajevo 1964 –STUDIJE O KAMENOM I BAKARNOM DOBU SJEVEROZAPADNOG BALKANA|work= |accessdate= 9. 2. 2016}}</ref>
Po malom broju životinjskih kostiju smatra se da je Starčevački period vrijeme pripitomljavanja domaćih životinja.
=== Varoš ===
Ovo je nalazište sa isključivim nalazima iz perioda Vinčanske kulture. Debljina sloja je 4 metra, sa 4 stratuma. Jedina razlika u nalazima je što se ovdje posude sa šiljatim nogama javljaju tek u kasnoj fazi (stratum II).
Donja Mahala na obali Save kod [[Orašje|Orašja]] i Donji Klakar zapadnije od Donje Mahale su po nalazima vezana za slična naselja na lijevoj obali Save, u Slavoniji.
== Literatura ==
| |||