1808 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
→Događaji: dop. iz rastko.rs |
|||
Red 28:
* februar - Francuske trupe ulaze u Španiju.
* februar - Proglašen zakonski članak IV:1807 po kome Rijeka pripada Ugarskoj kraljevini, ali Hrvatski sabor daje zasebni zaključak o tome da Rijeka pripada Hrvatskoj (potvrđeno u kolovozu).<ref>Šišić, 406</ref>
* februar - U Austriji zabranjeno štampanje tekstova o srpskom ustanku, ako ih ne dozvole carske vlasti.<ref>[https://www.rastko.rs/rastko-hu/istorija/matica_srpska/istorijams.html Историја Матице српске I део : 1826-1864, Нови Сад, Матица српска, 1986, стр. 108-138.]. rastko.rs</ref>
* [[18. 2.]] - Napoleon odobrava Marmontovo ukinuće Dubrovačke Republike<ref name="ĆosićSlomDR"></ref>.
* [[21. 2.]] - Počinje [[Finski rat]]: ruske snage ulaze u švedsku Finsku
Linija 49 ⟶ 50:
* april - Objavljena "Obraćanja nemačkoj naciji" filozofa [[Johann Gottlieb Fichte|J. G. Fichtea]] - zalaže se za nacionalizam u kulturnom smislu.
* [[30. 4.]] - [[Bayonnske abdikacije]]: bivši i sadašnji španski kralj, Karlos i Ferdinand, dolaze na posrednički razgovor sa Napoleonom, ali ovaj proglašava zbacivanje Burbona u Španiji i postavljanje svog brata [[Joseph Bonaparte|Josepha]], sada kralja Napulja, na presto Španije.
* proljeće - U Boki počele mobilizacije u "Italsku flotu".
=== Maj/Svibanj ===
Linija 61 ⟶ 64:
* [[25. 5.]] - Kraljevina Etrurija (ranije Veliko Vojvodstvo Toskana) anektirano Francuskoj: departmani Arno, Méditerranée i Ombrone. Formalno je priključeno i [[Vojvodstvo Parma]], u vidu departmana Taro.
* [[30. 5.]] - Karađorđe odbija susret sa nadvojvodom Karlom u Zemunu, kao i pregovore o predaji Beograda i primanju austrijskog protektorata - slede vojne demonstracije s obe strane, Srbi kažu da rešenje očekuju samo od Rusije i Francuske<ref name="CorRusko-Srpski"></ref>.
* maj-jun - Borbe kod Sokola, razbijena jedna bosanska vojska koja je pokušala deblokirati grad.<ref>[https://www.rastko.rs/svecovek/ustrojstvo/manastiri/soko/svasic-soko/treci_deo.html Трећи део Сокол]. rastko.rs</ref><ref>Aleksandar Đurđev. [https://www.rastko.rs/svecovek/ustrojstvo/namesnistva/radjevina/adjurdjev-bela_crkva.html#_Toc520201785 Бела Црква]. rastko.rs</ref>
=== Jun/Juni/Lipanj ===
Linija 78 ⟶ 82:
* [[31. 7.]] - Pobuna dva španska puka u francuskoj vojsci na Zealandu, u Danskoj - ubijen je ađutant komandanta, ali pobuna je sutradan ugušena.
* leto - Nekoliko pobuna protiv francuske vlasti u Boki - Brajići, Krivošije, Risan.<ref>Bogumil Hrabak. [https://www.rastko.rs/rastko-bo/casopisi/boka/23/bhrabak_l.html Herceg-Novi u doba propasti Mletačke republike i Napoleonovih ratova]. rastko.rs</ref>
* leto - Seljaci odbijaju odlazak na rabotu u [[Voćin]]skom spahiluku - pobuna suzbijena hapšenjem vođa, koji su pokušavali doturiti žalbu caru, i postavljanjem vojnog odreda<ref>''Istorija s.n. V-2'', 30</ref>.
=== Avgust/August/Kolovoz ===
Linija 90 ⟶ 95:
* [[21. 8.]] - Bitka kod Vimeira: Wellesley odlučujuće porazio [[Jean-Andoche Junot|Junotove]] snage u Portugalu.
* [[29. 8.]] - Veliki vezir pokušava obnoviti vojsku Nizam-I Cedid pod imenom Sekban-ı Cedid
* [[30. 8.]] - Kontroverzna Konvencija iz Sintre: francuske snage će biti evakuisane britanskim brodovima iz Portugala.
* [[31. 8.]] - [[Dmitrij Senjavin|Senjavinova]] ruska flota napušta lisabonsku luku nakon deset meseci blokade - biće u Portsmouthu do avgusta 1809.
=== Septembar/Rujan ===
[[Datoteka:2 Izgled iz 1928.png|mini|200px|Zgrada [[Velika škola Ivana Jugovića|Velike škole]] u Beogradu]]
* [[12. 9.]] (31. 8. po j.k.) - Otvorena [[Velika škola Ivana Jugovića|Velika škola]] u Beogradu, nastava kreće sledećeg dana. Dositej drži svečani govor "O dužnom počitaniju k naukam", među prisutnima je i mladi Vuk Karadžić<ref>Milorad Pavić. [http://www.rastko.rs/knjizevnost/pavic/predromantizam/mpavic-predromantizam-3.html#_Toc515794367 Био-библиографски прилози о важнијим писцима]. rastko.rs</ref>.
* [[14. 9.]] - [[Bitka kod Oravaisa]] je odlučujuća ruska pobeda u Finskoj.
* [[15. 9.]] - Prošpanska stranka u Meksiku uhapsila prokriolskog vicekralja [[José de Iturrigaray|Iturrigaraya]] - kreoli su već traže narodni suverenitet i nezavisnost.
* [[19. 9.]] - Napoleonov dekret o osnivanju [[Eparhija dalmatinska|eparhije dalmatinske]] - episkop, konzistorija i bogoslovija s godišnjom dotacijom od 15.000 franaka, kao i 40 parohija. Ovim se istovremeno prekida jurisdikcija crnogorskih mitropolita u Boki.
* [[20. 9.]] - Izgorjela prva zgrada [[Royal Opera House|Kraljevske opere]] u Londonu.
* [[25. 9.]] - Provincijske španske hunte se u Aranjuezu udružile u Centralnu vrhovnu huntu na čelu sa starim [[José Moñino, grof Floridablanca|grofom Floridablancom]] (umro već u decembru). Predviđeno učešće i prekomorskih poseda, ali po jednog predstavnika, umesto dva.
Linija 106 ⟶ 112:
* [[4. 10.]] - Britanski brod ''HMS Phaeton'' upao u japansku luku Nagasaki, ne bi li presreo holandske brodove.
* [[6. 10.]] - Engleski kitolovci utvrdili položaj [[Otok Bouvet|otoka Bouvet]] u južnom Atlantiku.
* [[12. 10.]] - Marmon dozvoljava gradnju pozorišta u [[Kotor]]u - najstarije pozorište u Crnoj Gori.
* [[13. 10.]] - U selu Golubinju, između Poreča i Tekije, sastali se beogradski mitropolit Leontije i vidinski Dionisije<ref>Ranko Jakovljević. [http://www.rastko.rs/istorija/delo/12476 Српско-турски преговори о миру 1808.] rastko.rs</ref>, neuspeli pokušaj nagodbe Srba i Osmanlija<ref name="CorRusko-Srpski"></ref>.
* 4 - [[17. 10.]] - Francuski general [[Jean Maximilien Lamarque]] zauzima napuljsko ostrvo [[Kapri]], kojeg je držao britanski general [[Hudson Lowe]].
Linija 136 ⟶ 143:
===Kroz godinu===
* Raška i Prizrenska eparhija spojene u [[Eparhija raško-prizrenska|Raško-prizrensku]].
* Prva visoka peć u Hrvatskoj, u Bešlincu na Banovini.
* Franjo Maria Appendini: Grammatica della lingua illirica.
* [[Amédée Chaumette des Fossés]] putovao po Bosni 1807-08, knjiga objavljena 1822.
* Britanci osnovali [[Zapadnoafrička eskadra|Zapadnoafričku eskadru]] za provođenje zabrane trgovine robljem, kroz Blokadu Afrike (do 1870).
* U Parizu završen ''[[Arc de Triomphe du Carrousel]]'', ispred tadašnje [[Palača Tuileries|palače Tuileries]].
| |||