WHO – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
mNema sažetka izmjene |
Nema sažetka izmjene |
||
Red 1:
{{Infokutija Organizacija
| ime = Svetska zdravstvena organizacija
| izvorno_ime = World Health Organization
| skraćenica = SZO
| slika= [[Datoteka:Emblem of the United Nations.svg|120px]]<br /> Amblem OUN<br /> [[Datoteka:Who-logo.jpg|150px]]
| slika_opis = Logo Svetske zdravstvene organizacije
| slika_širina = 120p
| logo = Flag of WHO.svg
| logo_opis = Zastava Svetske zdravstvene organizacije
| logo_širina=230p
| datum_osnivanja = 07. april 1948.<br/>[[Ženeva]]
| tip = specijalizovana agencija [[Organizacija ujedinjenih nacija|Ujedinjenih nacija]]
| sedište = [[Ženeva]], {{zastava|Švajcarska}}
| leader_title = Generalni direktor
| leader_name = [[Tedros Adhanom]],<br />{{zastava|Etiopija}}
| zemlje_članice = 195 država
| službeni_jezici = engleski,<br />ruski,<br />francuski,<br />kineski,<br />arapski
| matična_organizacija = [[Ekonomski i socijalni savet Ujedinjenih nacija]]
| veb_stranica = {{URL|www.WHO.int}}
}}
[[Datoteka:World Health Organization membership status map.png|mini|right|265px|Članice Svetske zdravstvene organizacije]]
'''Svjetska zdravstvena organizacija''' ('''SZO''') ({{jez-engl|World Health Organization (WHO)}}; {{jez-ar|منظمة الصحة العالمية}}; {{jez-kin|世界卫生组织}}; {{jez-fr|Organisation mondiale de la Santé (OMS)}}; {{jez-rus|Всемирная организация здравоохранения}}; {{jez-šp|Organización Mundial de la Salud}}) posebna je organizacija [[Organizacija ujedinjenih nacija|Ujedinjenih nacija]] koja deluje kao koordinirajuće telo međunarodnog javnog zdravstva. Osnovana je [[1948]].<ref name="bmj1948">{{cite journal | title = World Health Organization | journal = The British Medical Journal | volume = 2 | number = 4570 | date = 7. 8. 1948.| publisher = BMJ Publishing Group | jstor = 25364565| pages = 302–303}}</ref> i zaseda u [[Ženeva|Ženevi]]. Ima za cilj da dovede sve narode na najviši mogući nivo fizičkog i mentalnog zdravlja i spokoja; da se bori protiv velikih endemskih bolesti i epidemija, i da doprinosi razvoju higijene; da koordinira međunarodnu akciju u oblasti zdravstva; da doprinosi napretku naučne i stručne saradnje u oblasti medicine.<ref>{{cite web| url = https://www.ncbi.nlm.nih.gov/labs/journals/chron-world-health-organ/ | format = PDF| title = Chronicle of the World Health Organization, 1947| accessdate = 18. 7. 2007.}}</ref>
SZO je donela specijalne programe za naučno istraživanje, kao što su programi o [[tropske bolesti|tropskim bolestima]] (u dogovoru sa PINR-om i svetskom bankom), o akcijama za borbu protiv [[malarija|malarije]] ili o standardima u ishrani (u dogovoru sa FAO), nastojeći da precizno definiše prehrambene proizvode u isti mah bezopasne i hranjive, prihvatljivi nivo [[Prehrambeni aditivi|prehrambenih aditiva]] ili dozvoljene granice taloga [[pesticidi|pesticida]], itd.
Organizuje kampanje obaveštavanja naroda (putem plakata) ili personala u zdravstvu u raznim državama (dostavljanjem stručnih brošura). Ona takođe organizuje kampanje za brigu o [[vakcina]]ciji (jedan od najzapaženijih uspeha je nesumnjivo eliminisanje [[boginje|variole]] u njenoj endemskoj formi.
== Istorija ==
=== Uspostavljanje ===
Tokom konferencije Ujedinjenih nacija o međunarodnoj organizaciji 1945. godine, [[Szeming Sze|Sceming Sce]], delegat iz Kine, diskutovao je sa norveškim i brazilskim delegatima ideju o stvaranju međunarodne zdravstvene organizacije pod pokroviteljstvom novih Ujedinjenih nacija. Nakon što nisu uspeli da plasiraju rezoluciju posvećenu toj temi, [[Alger Hiss|Aldžer His]], generalni sekretar konferencije, preporučio je da podnesu deklaraciju za osnivanje takve organizacije. Sce i drugi delegati su lobirali, i konsekventno je donesena deklaracija koja poziva na međunarodnu konferenciju o zdravlju.<ref name="Pitt ULS">[http://digital.library.pitt.edu/cgi-bin/f/findaid/findaid-idx?c=ascead;cc=ascead;q1=Szeming%20Sze;rgn=main;view=text;didno=US-PPiU-ua90f141 Sze Szeming Papers, 1945–2014, UA.90.F14.1], University Archives, Archives Service Center, University of Pittsburgh.</ref> Upotreba reči „svetska”, umesto „međunarodna”, naglašava istinsku globalnu prirodu ciljeva ove organizacije.<ref name="bmj1948"/> Konstituciju Svetske zdravstvene organizacije je potpisalo svih 51 zemalja Ujedinjenih nacija, i 10 drugih zemalja, dana 22. jula 1946.<ref name=chronicle_1947>{{cite journal| title = The Move towards a New Health Organization: International Health Conference | journal = Chronicle of the World Health Organization | volume = 1 | issue = 1–2 | url = http://whqlibdoc.who.int/hist/chronicles/chronicle_1947.pdf | format = PDF | year = 1947| accessdate = 18. 7. 2007. |dead-url=yes |archive-date = 9. 8. 2007. |archive-url=https://web.archive.org/web/20070809031008/http://whqlibdoc.who.int/hist/chronicles/chronicle_1947.pdf |df= | pages = 6–11}}</ref> Ona je tako postala prva specijalizovana agencija Ujedinjenih nacija koja je imala podršku svih članova.<ref name="shimkin">{{cite journal| title = The World Health Organization | first = Michael B. | last = Shimkin| journal = [[Science (journal)|Science]] | volume = 104 | number = 2700 | date = 27. 9. 1946. | publisher = American Association for the Advancement of Science | jstor = 1674843 | doi = 10.1126/science.104.2700.281| pmc = 1614381 | pages = 281–283}}</ref> Njena konstitucija je formalno stupila na snagu tokom prvog [[Svetski dan zdravlja|Svetskog dana zdravlja]] 7. aprila 1948, kada je bila ratifikovana od strane 26 zemalja članica.<ref name=chronicle_1947/> Prvi sastanak [[World Health Assembly|Svetske zdravstvene skupštine]] je završen 24. jula 1948. Tokom sastanka je obezbeđen budžet od {{US$|5 miliona}} (tada {{GBP|1250000}}) za 1949 godinu. [[Andrija Štampar]] je bio prvi predsednik skupštine, i [[G. Brock Chisholm|G. Brok Hišolm]] je bio postavljen za generalnog direktora SZO, nakon što je služio kao izvršni sekretar tokom perioda planiranja.<ref name="bmj1948"/> Prvi prioriteti organizacije su bili kontrola širenja [[malarija|malarije]], [[tuberkoloza|tuberkoloze]] i [[Seksualno prenosive bolesti|seksualno prenosivih bolesti]], kao i poboljšanje zdravlja [[Materinsko zdravlje|majki]] i [[Pedijatrijska nega|dece]], ishrana i ekološka higijena. Njen prvi zakonodavni akt se bavio kompilacijom tačnih statističkih podataka o širenju i morbiditetu bolesti.<ref name="bmj1948"/> Logo Svetske zdravstvene organizacije prikazuje [[Asklepijev štap]] kao simbol izlečenja.<ref>{{cite web | url = http://www.who.org.ph/ | title = World Health Organization Philippines | publisher = WHO | accessdate = 27. 3. 2012.}}</ref>
=== Operativna istorija ===
[[Datoteka:Directors of Global Smallpox Eradication Program.jpg|mini|Tri bivša direktora [[Boginje#Eradikacija|Globalnog programa za eradikaciju boginja]] čitaju vest da su boginje bile glogalno globalno iskorenjene, 1980]]
Godine 1947. SZO je upostavila epidemiološki informacioni servis preko [[teleks]]a, i do 1950. masovna [[tuberkuloza|tuberkulozna]] inokulacija koristeći [[Be-se-že vakcina|Be-se-že vakcinu]] je bila u toku. Godine 1955, je lansiran program za iskorenjivanje malarije, koji je kasnije preobražen u cilj. Godine 1965. je objavljen prvi izveštaj o [[Šećerna bolest|šećernoj bolesti]] i kreirana je [[International Agency for Research on Cancer|Međunarodna agencija za istraživanje kancera]].<ref name="at60">{{cite web | url = http://www.who.int/who60/media/exhibition_brochure.pdf | title = WHO at 60 | format = PDF | publisher = WHO | accessdate = 31. 3. 2012.}}</ref>
Godine 1958, [[Viktor Zhdanov]], zamenik mistra za zdravlje [[Savez Sovjetskih Socijalističkih Republika|SSSR]], pozvao je [[World Health Assembly|Svetsku zdravstvenu skupštinu]] da sprovede globalnu inicijativu za [[Iskorenjivanje zaraznih bolesti|eradikaciju]] boginja, što je rezultiralo u donošenju Rezolucije WHA11.54.<ref name= Fenner2>{{harvnb|Fenner|1988|pp=366–418}}</ref> U to vreme, 2 miliona ljudi je umiralo od boginja svake godine.
Godine 1966, SZO se uselila u zgradu svog sedišta.<ref name="at60"/>
Godine 1967, Svetska zdravstvena organizacija je intenzivirala eradikaciju globalnih boginja ulažući $2,4 miliona godišnje u napore i adaptaciju novih metoda [[disease surveillance|nadzora bolesti]].<ref>{{cite journal | url = http://www1.szu.cz/svi/cejph/archiv/2010-1-10-full.pdf | last = Zikmund| first = Vladimír| title = Karel Raška and Smallpox | format = PDF | journal = Central European Journal of Public Health | volume = 18 | issue = 1 | date = March 2010 | pmid = 20586232 | pages = 55–56}}</ref><ref>{{cite journal | url = http://www1.szu.cz/svi/cejph/archiv/2010-1-11-full.pdf | last = Holland| first = Walter W. | title = Karel Raška – The Development of Modern Epidemiology. The role of the IEA | journal = Central European Journal of Public Health | volume = 18 | issue = 1 | date = March 2010 | pmid = 20586233 | pages = 57–60}}</ref> Inicijalni problem sa kojim se SZT tim suočio je bilo neadekvatno prijavljivanje slučajeva malih boginja. SZO je uspostavila mrežu konsultanata koji su pomagali zemljama u uspostavljanju nadzora i aktivnostima zadržavanja širenja bolesti.<ref>{{Cite book| last1 = Orenstein| first = Walter A. | last2 = Plotkin| first2 = Stanley A. | title = Vaccines | url = https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?highlight=smallpox&rid=vacc.section.45#47| publisher=W.B. Saunders Co| location = Philadelphia | year = 1999| isbn = 978-0-7216-7443-8| pages = }}</ref> SZO je isto tako pomogla u ograničavanju širenja zadnje evroske epidemije u [[1972 outbreak of smallpox in Yugoslavia|Jugoslaviji 1972]].<ref>{{cite web | last = Flight| first = Colette| year = 2011| url = http://www.bbc.co.uk/history/british/empire_seapower/smallpox_03.shtml | title = Smallpox: Eradicating the Scourge | website = BBC History | accessdate = 24. 11. 2008.}}</ref> Nakon više od dve decenije borbe protiv [[Boginje|boginja]], SZO je 1979. objavila da je bolest iskorenjena - prva bolest u istoriji koja je eliminisana ljudskim naporima.<ref>{{cite web | url = http://www.who.int/mediacentre/multimedia/podcasts/2010/smallpox_20100618/en/ | title = Anniversary of smallpox eradication | work = WHO Media Centre | year = 2010| accessdate = 11. 2. 2012.}}</ref>
Godine 1974, [[Expanded Programme on Immunization|Prošireni program imunizacije]] i kontrolni program [[Onkocercijaza|onkocercijaze]] je započet. To je bilo važno partnerstvo između [[Organizacija za hranu i poljoprivredu|Organizacije za hranu i poljoprivredu]] (FAO), [[Program Organizacije ujedinjenih nacija za razvoj|Programa Organizacije ujedinjenih nacija za razvoj]] (UNDP), i [[Svetska banka|Svetske banke]]. Godine 1967 Specijalni program za istraživanje i obuku u tropskim bolestima je isto tako bio započet. Godine 1976, Svetska zdravstvena skupština je glasala za donošenje rezolucije o Sprečavanju invalidnosti i rehabilitaciji, sa fokusom na brizi o zajednici. Godine 1977. izrađena je prva lista [[Esencijalni lekovi|esencijalnih lekova]], a godinu dana kasnije proglašen je ambiciozni cilj „zdravlja za sve”. Godine 1986, SZO je započela svoj globalni program na [[Sida|Sidi]]. Dve godine kasnije razmatrani su vidovi sprečavanje dikriminacije bolesnika, i godine 1966. je formiran [[Zajednički program Ujedinjenih nacija za HIV / AIDS|UNAIDS]]. Godine 1988, [[Global Polio Eradication Initiative|Globalna inicijativa za eradikaciju polia]] je uspostavljena.<ref name="at60"/> Godine 1998, generalni direktor SZO je na petnaestoj godišnjici osnivanja SZO naglasio progres u stopi preživljavanja dece, umanjenoj [[Smrtnost odojčadi|smrtnosti odojčadi]], povećanoj očekivanoj dužini životnog veka i sniženoj stopi „nesreća” kao što su boginje i [[polio]]. Međutim, on isto tako naglasio da mnogo toga ostaje da se uradi da bi se poboljšalo zdravlje majki i da je napredak u toj oblasti bio spor.<ref>{{cite web | url = http://whqlibdoc.who.int/hq/1998/WHD_98.1-13.pdf | title = World Health Day: Safe Motherhood | date = 7. 4. 1998. | publisher = WHO | format = PDF | accessdate = 31. 3. 2012.| pages = 1}}</ref>
Godine 2000, [[Stop TB Partnership|Partnerstvo za zaustavljanje tuberkoloze]] je kreirano zajedno sa UN formulacijom [[Milenijumski ciljevi razvoja|Milenijumskih ciljeva razvoja]]. Godine 2001. je formirana inicijativa za [[Morbili|morbile]] sa ciljem smanjenja globalne stope smrtnosti od ove bolesti za 68% do 2007. godine. Godine 2002, [[The Global Fund to Fight AIDS, Tuberculosis and Malaria|Globalni fond za borbu protiv side, tuberkuloze i malarije]] je uspostavljen radi povećanja dostupnih resursa.<ref name="at60"/> Godine 2006, organizacija je podržala primenu prvog zvaničnog seta sredstava protiv side za primenu u Zimbabveu, što je formilalo osnovu za globalni plan prevencije, lečenja i podrške u borbi protiv [[Epidemiology of HIV/AIDS|pandemije side]].<ref>{{cite web | editor = Mu Xuequan | url = http://en.people.cn/200610/04/eng20061004_308746.html | title = Zimbabwe launches world's 1st AIDS training package | website = chinaview.cn | publisher = Xinhua News Agency | date = 4. 10. 2006. | accessdate = 16. 1. 2012.}}</ref>
=== Opšti fokus ===
[[Ustav]] SZO navodi da je njen cilj „da svi ljudi ostvare najviši mogući zdravstveni nivo”.<ref>{{cite web| url = http://www.who.int/entity/governance/eb/who_constitution_en.pdf| publisher = World Health Organization| format = PDF| title = Constitution of the World Health Organization | accessdate = 11. 2. 2008.}}</ref> SZO ostvaruje svoje ciljeve putem svojih funkcija kao što je definisano njenim ustavom:
{{colbegin|2}}
* da deluje kao usmeravajući i koordinirajući autoritet za međunarodni zdravstveni rad
* da uspostavi i održava efektivnu saradnju sa Ujednjenim Nacijama, specijalizovanim organizacijama, državnim zdravstvenim administracijama, profesionalnim grupama i nizom drugih organizacija koje se mogu smatrati odgovarajućim
* da pomaže vladama, po njihovom zahtevu, u jačanju zdravstvenih službi
* da pruža odgovarajuću tehničku pomoć i, u hitnim slučajevima, neophodnu pomoć na zahtev ili uz pristanak vlada
* da pruži ili pomogne u obezbeđivanju, po zahtevu Ujedinjenih nacija, zdravstvenih usluga i postrojenja specijalnim grupama, kao što su ljudi sa poverenih teritorija
* da uspostavi i održava administrativne i tehničke servise koji mogu su neophodni, kao što su kao što su epidemiološke i statističke službe
* da stimuliše i ima sevetodavnu ulogu u radu na eradikaciji epidemijskih, endemskih i drugih bolesti
* da promoviše, po potrebi u saradnji sa drugim specijalizovanim agencijama, prevenciju slučajnih povreda
* da promoviše, po potrebi u saradnji sa drugim specijalizovanim agencijama, povoljšanje ishrane, stanovanja, sanitarije, rekreacije, ekonomskih ili radnih uslova i drugih aspekata higijene životne sredine
* da promoviše saradnju među naučnim i profesionalnim grupama koje doprinose napretku zdravlja
* da predlaže konvencije, sporazume i propise i daje preporuke u vezi sa međunarodnim zdravstvenim pitanjima
{{colend}}
Godine 2012 SZO je definisala svoju ulogu u javnom zdravlju na sledeći način:<ref>{{cite web | url = http://www.who.int/about/role/en/index.html | title = The role of WHO in public health | publisher = WHO | accessdate = 26. 3. 2012.}}</ref>
{{colbegin|2}}
* pružanje vođstva u pitanjima koja su od ključnog značaja za zdravlje i angažovanje u partnerstvima gde je potrebno zajedničko delovanje;
* oblikovanje istraživačkog programa i podsticanje stvaranja, prevođenja i širenja vrednog znanja;<ref>{{cite journal | author1 = Hoffman S.J. | author2 = Røttingen J-A. | year = 2012| title = Assessing Implementation Mechanisms for an International Agreement on Research and Development for Health Products | journal = Bulletin of the World Health Organization | volume = 90 | issue = 12| doi = 10.2471/BLT.12.109827 | pmid=23226898 | pmc=3506410| pages = 854–863}}</ref>
* postavljanje normi i standarda i promovisanje i praćenje njihove implementacije;
* artikulisanje etičkih i na evidenciji baziranih političkih opcija;
* pružanje tehničke podrške, kataliziranje promena i izgradnja održivih institucionalnih kapaciteta; i
* praćenje zdravstvene situacije i procena zdravstvenih trendova.
{{colend}}
=== Zarazne bolesti ===
U SZO budžetu za 2012–2013 je identifikovano pet oblasti među kojima su distribuirana sredstva.<ref name="20123budget">{{cite web | url = http://www.who.int/about/resources_planning/programme_budget_2012_13/en/ | title = Programme Budget, 2012–2013| publisher = WHO | format = PDF | accessdate = 26. 3. 2012.}}</ref> Dve od tih pet oblasti se odnose na [[infektivne bolesti]]: prva je opšte smanjenje „zdravstvenog, socijalnog i ekonomskog opterećenja” zaraznih bolesti; druga se bavi borbom protiv [[Sida|HIV/AIDS]], [[malarija|malarije]] i [[tuberkuloza|tuberkuloze]].<ref name="20123budget"/>
Godine 2015 SZO je funkcionisala u okviru [[UNAIDS]] mreže i nastojala da uključi delove društva izvan zdravstva, kako bi pomogla u rešavanju ekonomskih i socijalnih efekata [[Sida|HIV/AIDS]] infekcije.<ref>{{cite journal | format = pdf | title = Global health sector strategy on HIV/AIDS 2011–2015 | publisher = WHO | url = http://whqlibdoc.who.int/publications/2011/9789241501651_eng.pdf | year = 2011| pages = 5}}</ref> U saglasnosti sa UNAIDS, SZO je postavila sebi privremeni zadatak da između 2009. i 2015. godine radi na smanjenju broja zaraženih za 50% u starosnom opsegu 15-24 godina; na smanjenju novih infekcija HIV-om kod dece za 90%; i na smanjenju smrtnih slučajeva povezanih sa HIV-om za 25%.<ref>{{cite journal | format = pdf | title = Global health sector strategy on HIV/AIDS 2011–2015 | url = http://whqlibdoc.who.int/publications/2011/9789241501651_eng.pdf | publisher = WHO | year = 2011| pages = 7}}</ref>
Tokom 1970-tih, SZO je odustala od svoje podrške kampanji za globalnu eradikaciju malarije uz obrazloženje da je to previše ambiciozan poduhvat, ali je zadržala svoju snažnu podršku kontroli malarije. SZO globalni program za malariju radi na praćenju slučajeva malarije i razvoju šema za kontrole bolesti. Od 2012. godine SZO prati efekate [[RTS,S]]/AS01 [[vakcina za malariju|vakcine za malariju]] kao mogućeg rešenja problema. Za sada se [[insekticid]]om tretirane [[mreža za komarce|mreže za komarce]] i insekticidni sprejevi koriste za sprečavanje širenja malarije, kao i [[antimalarijski lek]]ovi – posebno kod ugroženog dela populacije kao što su trudnice i mala deca.<ref>{{cite web | url = http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs094/en/index.html | title = Malaria Fact Sheet | publisher = WHO | work = WHO Media Centre | date = April 2012 | accessdate = 24. 5. 2012.}}</ref>
Između 1990 i 2010, SZO pomoć je doprinela smanjenju broja smrtnih slučajeva od [[tuberkuloza|tuberkuloze]] za 40%, i od 2005, preko 46 miliona ljudi je bilo tretirano i procenjuje se da je 7 miliona života spaseno primenom praksi koje zastupa SZO. To uključuje angažovanje nacionalnih vlada i njihovo finansiranje, ranu dijagnozu, standardizaciju lečenja, praćenje širenja i uticaja tuberkuloze i stabilizaciju snabdevanja lekovima. Takođe je prepoznata ranjivost žrtava HIV/AIDS-a na tuberkulozu.<ref>{{cite web | url = http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs104/en/index.html | title = Tuberculosis Fact Sheet | publisher = WHO | work = WHO work mediacenter| date = April 2012 | accessdate = 24. 5. 2012.}}</ref>
Godine 1988, SZO je pokrenula inicijativu globalne eradikacije [[poliomijelitis]]a. Ova inicijativa je bila uspešna u redukovanju broja slučajeva za 99%. To je ostvareno putem partnerstva SZO sa [[Rotari klub]]om, [[US Centers for Disease Control and Prevention|Centrima za kontrolu i prevenciju bolesti]] (CDC) i [[United Nations Children's Fund|Dečjim fondom Ujedinjenih nacija]] (UNICEF), i nizom manjih organizacija. Godine 2011 SZO je radila na imunizaciji male dece i sprečavanju ponovne pojave oboljenja u zemljama koje su deklarisane „oslobođenim od polia”.<ref>{{cite web | url = http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs114/en/ | title = Poliomyelitis Fact Sheet | publisher = WHO | work = WHO Media Centre | date = October 2011 | accessdate = 11. 2. 2012.}}</ref>
=== Nezarazne bolesti ===
Jedna od SZO prioritetnih oblasti je prevencija i redukcija „bolesti, invalidnosti i prerane smrtnosti usled hroničnih [[Nezarazne bolesti|nezaraznih bolesti]], [[Duševna bolest|mentalnih bolesti]], nasilja i [[Prevencija povreda|povreda]], i [[Oštećenje vida|oštećenja vida]]”.<ref name="20123budget"/><ref>{{cite web| url = http://www.who.int/violence_injury_prevention/en/ | title = WHO Violence and Injury Prevention | publisher = Who.int | accessdate = 9. 2. 2012.}}</ref>
=== Zdravlje životne sredine ===
SZO procenjuje da je 12,6 miliona ljudi umrlo u 2012. godini kao rezultat života i rada u nezdravom životnom okruženju – ovim je obuhvaćeno skoro 1 u 4 od totalnih globalnih smrtnih slučajeva. Faktori rizika životne sredine, kao što su zagađenje vazduha, vode i zemljišta, izlaganje hemikalijama, klimatske promene, i ultraljubičasta radijacija, doprinose negativnom uticaju vipe od 100 tipova bolesti i povreda.<ref>{{cite web | title = An estimated 12.6 million deaths each year are attributable to unhealthy environments | url = http://www.who.int/mediacentre/news/releases/2016/deaths-attributable-to-unhealthy-environments/en/}}</ref>
=== Životni kurs i životni stil ===
SZO radi na „redukovanju [[Bolest|morbiditeta]] i [[Smrt|mortaliteta]] i poboljšanju zdravlja tokom ključnih stadijuma života, uključujući trudnoću, rođenje deteta, [[Novorođenče|neonatalni period]], [[detinjstvo]] i mladost, i poboljšanju [[Seksualno zdravlje|polnog]] i reproduktivnog zdravlja i promoviše aktivno i zdravo starenje za sve individue”.<ref name="20123budget"/><ref>{{cite web | url = http://www.who.int/hrp/en/index.html | title = Special Programme of Research, Development and Research Training in Human Reproduction | publisher = WHO | accessdate = 9. 2. 2012. | archive-url = https://web.archive.org/web/20120218011849/http://www.who.int/hrp/en/index.html | archive-date = 18. 02. 2012 | dead-url = yes | df = }}</ref>
Organizacija isto tako pokušava da spreči i redukuju faktore rizika usled „zdravstvenih uslova vezanih za upotrebu duvana, alkohola, [[droga]] i drugih psihoaktivnih supstanci, nezdrave ishrane, fizičke neaktivnosti i [[bezbedan seks|nesigurnog seksa]]”".<ref name="20123budget"/><ref>{{cite web | url = http://www.who.int/topics/tobacco/en/ | title = Tobacco | publisher = WHO | accessdate = 26. 3. 2012.}}</ref><ref>{{cite web | url = http://www.who.int/dietphysicalactivity/en/ | title = Global Strategy on Diet, Physical Activity and Health | publisher = WHO}}</ref>
SZO radi na poboljšanju ishrane, sigurnosti i bezbednosti hrane, i na osiguranju da ona ima pozitivan uticaj na [[javno zdravlje]] i [[održivi razvoj]].<ref name="20123budget"/>
== Reference ==
{{reflist}}
== Literatura ==
* {{Cite book | ref = harv | last1 = Orenstein| first = Walter A. | last2 = Plotkin| first2 = Stanley A. | title = Vaccines | url = https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?highlight=smallpox&rid=vacc.section.45#47| publisher=W.B. Saunders Co| location = Philadelphia | year = 1999| isbn = 978-0-7216-7443-8| pages = }}
* {{Cite book | ref = harv | last = Fenner| first = Frank | title = Smallpox and Its Eradication | series = History of International Public Health | volume = 6 | publisher = World Health Organization | location = Geneva| year = 1988| chapter = Development of the Global Smallpox Eradication Programme | chapterurl = https://biotech.law.lsu.edu/blaw/bt/smallpox/who/red-book/9241561106_chp9.pdfhttps://biotech.law.lsu.edu/blaw/bt/smallpox/who/red-book/9241561106_chp9.pdf | isbn = 978-92-4-156110-5| pages = 366–418}}
== Spoljašnje veze ==
{{Drugi projekti
| commons = United Nations World Health Organization
| wikispecies =
| wiktionary =
| wikiversity =
| wikibooks =
| wikisource =
| wikiquote =
| wikinews = Svetska zdravstvena organizacija
}}
* [http://www.who.int/ World Health Organization]
* [http://www.accessmeds.org/ Izjava o ljudskim pravima na medicinsku pomoć]
* {{cite web | url = http://www.who.int/employment/staff_regulations_rules/EN_staff_regulations_and_staff_rules.pdf | format = pdf | publisher = WHO | title = Staff regulations and staff rules | date = February 2016 }}
{{OUN}}
{{Authority control}}
[[Kategorija:Svetska zdravstvena organizacija]]
[[Kategorija:Zdravstvo]]
[[Kategorija:Međunarodne organizacije]]
| |||