Wikipedija

Columbus, New Mexico – razlika između verzija

Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
Kolega2357 (razgovor | doprinos)
20.730.146 izmena
m Bot: Automatska zamjena teksta (-| površina_voda = +| površina_voda =)
nadopuna s hr.wiki
Red 1:
{{Naselje (HR)
{{Grad u SAD
| ime = Columbus
| naziv = Kolambus
| ime_genitiv = Columbusa
| izvorni_naziv = ''Columbus''
| izvorno_ime =
| slika = Columbus_New_Mexico.jpg
| translit_jezik1 =
| opis_slike =
| translit_jezik1_vrsta =
| slika_mapa = Luna_County_New_Mexico_Incorporated_and_Unincorporated_areas_Columbus_Highlighted.svg
| translit_jezik1_info =
| širina_mape =
| translit_jezik1_vrsta1 =
| opis_mape =
| translit_jezik1_info1 =
| lokator_mape =
| translit_jezik1_vrsta2 =
| slika_mapa1 =
| translit_jezik1_info2 =
| širina_mape1 =
| translit_jezik1_vrsta3 =
| opis_mape1 =
| translit_jezik1_info3 =
| lokator_mape1 =
| translit_jezik1_vrsta4 =
| gradska_zastava =
| translit_jezik1_info4 =
| grb =
| translit_jezik1_vrsta5 =
| država =
| translit_jezik1_info5 =
| savezna_država = {{zastava|Novi Meksiko}}
| translit_jezik1_vrsta6 =
| okrug = [[Okrug Luna (Novi Meksiko)|Luna]]
| translit_jezik1_info6 =
| osnivanje = [[1891]]
| translit_jezik2 =
| grad_od =
| translit_jezik2_vrsta =
| stanovništvo = 1.664
| translit_jezik2_info =
| godina_stanovništvo = 2010
| translit_jezik2_vrsta1 =
| gustina = 23,1
| translit_jezik2_info1 =
| aglomeracija =
| translit_jezik2_vrsta2 =
| godina_aglomeracija =
| translit_jezik2_info2 =
| površina = 7,2
| translit_jezik2_vrsta3 =
| površina_kopno = 7,2
| translit_jezik2_info3 =
| površina_voda = 0,0
| translit_jezik2_vrsta4 =
| gšir = 31.827600
| translit_jezik2_info4 =
| gduž = -107.640023
| translit_jezik2_vrsta5 =
| nadmorska_visina = 1240
| translit_jezik2_info5 =
| dan_grada =
| translit_jezik2_vrsta6 =
| vremenska_zona = [[UTC-7]], leti [[UTC-6]]
| translit_jezik2_info6 =
| ZIP_kod = 88029
 
| pozivni_broj = [[Pozivni broj SAD 505|505]]
| slika_panorama = Columbus New Mexico.jpg
| FIPS_kod = 17050
| veličina_slike = 300px
| GNIS_kod =
| opis_slike = Pogled na Columbus s državnog parka Pancho Villa.
| veb-strana =
 
| gradonačelnik =
| slika_zastava =
| slika_zastava_veličina =120px
| slika_pečat =
| slika_pečat_veličina =
| slika_grb =
| slika_grb_veličina =
| slika_amblem_prazno =
| slika_amblem_prazno_veličina =
| slika_amblem_prazno_opis =
 
| slika_karta =
| veličina_karte =
| opis_karte =
| slika_karta1 =
| veličina_karte1 =
| opis_karte1 =
 
| slika_lokacijska_karta_država =SAD
| slika_lokacijska_karta_opis =Položaj Columbusa u SAD-u
 
| nadimak =
| geslo =
 
| širina-stupnjevi = 31
| širina-minute = 49
| širina-sekunde = 51
| širina-oznaka = N
| dužina-stupnjevi =107
| dužina-minute =38
| dužina-sekunde = 30
| dužina-oznaka = W
 
| lokacija_ime =[[Popis država|Država]]
| lokacija_info ={{ZD+X/S|SAD}}
| lokacija1_ime =Savezna država
| lokacija1_info =[[Datoteka:Flag of New Mexico.svg|19px|border|Zastava Novog Meksika]] [[Novi Meksiko]]
| lokacija2_ime =Okruzi
| lokacija2_info =[[Luna, okrug (Novi Meksiko)|Luna]]
| lokacija3_ime =
| lokacija3_info =
 
| utemeljenje_ime =
| utemeljenje_datum =
| utemeljenje1_ime =
| utemeljenje1_datum =
| utemeljenje2_ime =
| utemeljenje2_datum =
| utemeljenje3_ime =
| utemeljenje3_datum =
| osnivač =
| nazvan_po =
 
| dijelovi =
| vrsta_dijelova =
| d1-d50
 
| vrsta_vlasti =
| vlast_bilješke =
| titula_vođe =
| ime_vođe =
| stranka_vođe =
| titula_vođe1 =
| ime_vođe1 =
| stranka_vođe1 =
 
| površina_bilješke =
| površina_ukupna =7,20 [[četvorni kilometar|km²]]
| površina_kopna = 7,20 [[četvorni kilometar|km²]]
| površina_vode = 0,00 [[četvorni kilometar|km²]]
| postotak_vode =
| površina_uža =
| površina_šira =
| površina_prazno1_ime =
| površina_prazno1 =
| površina_prazno2_ime =
| površina_prazno2 =
| visina =
| visina_izvor = 1240 m
| visina_max =
| visina_min =
 
| stanovništvo_godina =2000.
| stanovništvo_bilješke =
| stanovništvo = 1765
| stanovništvo_gustoća = 245,3 st./km2
| stanovništvo_uže =
| stanovništvo_uže_gustoća =
| stanovništvo_šire =
| stanovništvo_šire_gustoća =
| stanovništvo_prazno1_ime =
| stanovništvo_prazno1 =
| stanovništvo_gustoća_prazno1 =
| stanovništvo_prazno2_ime =
| stanovništvo_prazno2 =
| stanovništvo_gustoća_prazno2 =
 
| vremenska_zona =MST
| utc_pomak =-7
| vremenska_zona_DST =MDT
| utc_pomak_DST =-6
| poštanski_broj =88029
| pozivni_broj = [[Pozivni broj 575 (SAD)|575]]
| gradovi_prijatelji =
| države_gradova_prijatelja =
 
| prazno_ime =
| prazno_info =
| prazno1_ime =
| prazno1_info =
| prazno2_ime =
| prazno2_info =
| prazno3_ime =
| prazno3_info =
| prazno4_ime =
| prazno4_info =
| prazno5_ime =
| prazno5_info =
| prazno6_ime =
| prazno6_info =
 
| web_stranica =
 
| bilješke =
 
}}
 
'''Columbus''' je selo u okrugu [[Luna, okrug (Novi Meksiko)|Luni]] u [[SAD|američkoj]] saveznoj državi [[Novi Meksiko|Novom Meksiku]]. Prema [[Popis stanovništva SAD 2000.|popisu 2000.]] u Columbusu je živjelo 1765 stanovnika. Selo je dobilo ime po engleskom obliku prezimena [[Kristofor Kolumbo|Kristofora Kolumba]].
 
== Zemljopis ==
Nalazi se na {{Coord|31|49|51|N|107|38|30|W|type:city}} (31.830760, -107.641558).<ref name="GR1">{{cite web|url=http://www.census.gov/geo/www/gazetteer/gazette.html|publisher=[[Ured SAD za popis stanovništva]]|accessdate=23. travnja 2011.|date=12. veljače 2011.|title=US Gazetteer files: 2010, 2000, and 1990}}</ref> Prema Uredu SAD za popis stanovništva, zauzima 7,2 km2 površine, sve suhozemne.
 
Selo se nalazi oko tri milje sjeverno od međunarodne granice SAD i Meksika. Meksičko selo [[Puerto Palomas, Chihuahua|Puerto Palomas]] je s druge strane granice.
 
== Povijest ==
Osnovan je 1891. godine na meksičkoj granici nasuprot selu Palomasu. Godine 1902. selo je preseljeno tri milje sjevernije kad je željeznička pruga [[željeznička pruga El Paso i Jugozapad|Arizona i Jugoistok]] ovdje gradila svoju postaju Columbus. Ova je postaja danas pretvorena u muzej kojim upravlja Povijesno društvo Columbus.<ref>{{cite book|last=Reynolds|first=Joyce|title=Pancho Villa & Columbus, NM|publisher=JReynolds Photo & Computer Works, Deming NM|pages=1}}</ref>
 
Oko 1905. ovo je još bio mali gradić u kojem je živjelo nekoliko stotina stanovnika. Dvoje od tih ranih doseljenika bili su pukovnik Andrew O. Bailey i [[Louis Heller]]. Dotad je imao samo jednu glavnu prodavaonicu, salun i društvenog inspektora. Sagrađena je srednja škola, a Perrow G. Mosely osnovao je Columbus News, novine koje su poslije promijenile ime u Columbus Courier. Do 1915. ovdje je živjelo sedamstotinjak staonvnika, sagrađena je državna banka u Columbusu (Columbus State Bank), četiri hotela, nekoliko prodavaonica i baptistička crkva. U to je vrijeme ondje bilo bogatih naslaga srebra, bakra, olova i cinka.<ref>{{cite book|title=Ghost towns and mining camps of New Mexico|year=1975|publisher=University of Oklahoma Press. Publishing Divisinon|location=Norman|isbn=0-8061-1106-2|pages=51–54|url=http://books.google.co.in/books?id=AeLucnQnl5QC|author=Sherman, James E.|author2=Sherman, Barbara H.|accessdate=11. veljače 2014.}}</ref>
 
=== Prepad iz 1916.===
{{main|Prepad na Columbus}}
 
16. ožujka 1916. prema zapovijedi meksičkog revolucijskog vođe [[Pancho Villa|Francisca "Pancha" Ville]], (pukovnik) Francisco Beltrán, (pukovnik) Candelario Cervantes, (general) Nicolás Fernández, (general) Pablo López i ostali poveli su petsto ljudi u napad na ovaj gradić, u kojem se nalazio izdvojeni dio [[13. konjanička regimenta|13. konjaničke regimente]].<ref>{{cite journal |author1= Page, Walter Hines |last= |first= |authorlink= |coauthors= |date=travanj 1916. |author2= Page, Arthur Wilson |title=The March Of Events: Making Mexico Understand |journal=[[World's Work|The World's Work: A History of Our Time]] |volume=XXXI |issue= |pages=584–593 |id= |url=http://books.google.com/?id=09_Sr9emceQC&pg=PA584 |accessdate=2009-08-04 |quote= }}</ref> Villina vojska spalila je dio grada, ubila sedam ili osam vojnika i 10 mještana prije nego se povukla nazad u Meksiko.
 
Američki predsjednik [[Woodrow Wilson]] uzvratio je na prepad tako što je poslao u Meksiko 10.000 vojnika pod brigadnim generalom [[John J. Pershing|Pershingom]] u potjeru za Villom. Ovo je poznato kao Kaznena ekspedicija u Meksiko (Pancho Villa Expedition, Mexican Expedition). Ekspedicija je otkazana nakon što nisu uspjeli naći Villu, koji je uspio pobjeći.<ref>{{cite web| url = http://www.history.army.mil/html/reference/army_flag/mexex.html | title = U.S. Army Campaigns: Mexican Expedition| publisher = [[Centar Vojske SAD za vojnu povijest]]}}</ref> Pershingova ekspedicija donijela je napredak i međunarodnu pozornost u Columbus, kao i shvaćanje da je rat došao na granice SAD.<ref>{{cite web|title=Columbus New Mexico|url=http://web.nmsu.edu/~publhist/colhist.htm|work=History of the Columbus Raid|publisher=NMSU Board of Regents|accessdate=18. veljače 2014.}}</ref>
 
Selo polako propada od 1926. godine. Aktivnost vojnog kampa Furlonga uvelike je smanjena i naposljetku je vojska odlučila zatvoriti kamp. Željeznička pruga El Paso i Jugozapad prestala je s radom. Oporavak se dogodio tek 1990-ih, kad su otvoreni državni park, muzej, park za kamp-prikolice i sve u svezi s povijesnim znamenitostima ovog kraja. Pojavilo se i nekoliko umjetnika, pa je Columbus postao zanimljivim mjestom za posjet i boravak.<ref>{{cite web|title=The Village of Columbus NewMexico|url=http://www.columbusnewmexico.com/columbus_new_mexico_united_states_history.htm|accessdate=13. veljače 2014.}}</ref>
 
== Stanovništvo ==
Prema podatcima popisa 2000.<ref name="GR2">{{cite web|url=http://factfinder2.census.gov|publisher=[[Ured SAD za popis stanovništva]]|accessdate=31. siječnja 2008.|title=American FactFinder}}</ref> u Chami je bilo 1765 stanovnika, 536 kućanstava i 411 obitelji, a stanovništvo po rasi bili su 70,42% bijelci, 0,57% Indijanci, 0,68% afroamerikanci, 0,06% Azijci, 25,50% ostalih rasa te 2,78% dviju ili više rasa. Hispanoamerikanaca i Latinoamerikanaca svih rasa bilo je 83,34%.
 
56,7% obitelji i 57,1% stanovništva živi ispod [[crta siromaštva|crte siromaštva]], o čega je 67% osoba ispod 18 godina i 20,2% osoba starijih od 65 godina. Godine 2010. je bio na [[popis najsiromašnijih mjesta u SAD|popisu najsiromašnijih]] naselja u SAD s više od 1000 stanovnika na 21. mjestu, mjereno po prosječnom prihodu.<ref>{{cite web|title=US Census|url=http://factfinder2.census.gov/faces/tableservices/jsf/pages/productview.xhtml?pid=ACS_12_5YR_DP03&prodType=table|accessdate=18. siječnja 2014.}}</ref>
 
== Vidi ==
*[[povijesni okrug]] [[selo Columbus i kamp Furlong]], [[nacionalni povijesni spomenik SAD|nacionalni]] povijesni okrug SAD
 
== Izvori ==
{{izvori}}
 
 
'''Kolambus''' ({{jez-engl|Columbus}}) je [[grad]] u [[Sjedinjene Američke Države|američkoj]] saveznoj državi [[Novi Meksiko]].<ref name="census" />
Linija 73 ⟶ 230:
|}
 
== Reference Izvori==
{{reflistizvori}}
 
== Literatura ==
{{refbegin|2}}
* {{MorrisEncyclopediaOfAmericanHistory}}
* {{MancallEncyclopediaOfAmericanHistory}}
* {{KutlerDictionaryOfAmericanHistory}}
* {{BoyerOxfordCompanionToUnitedStatesHistory}}
* {{KazinConcisePrincetonEncyclopedia}}
* {{KaneAmericanCounties2004}}
{{refend}}
 
== VidiVanjske jošpoveznice ==
* [http://factfinder2.census.gov/faces/nav/jsf/pages/index.xhtml#none United States Census Bureau]
{{refbegin|2}}
*[http://web.nmsu.edu/~publhist/colhist.htm Prepadna akcija Pancha Ville]
* [[Spisak gradova u SAD po broju stanovnika]]
*[http://demingnewmexico.genealogyvillage.com/CampFurlong/menu.htm Camp Furlong and Columbus, New Mexico - 1916]
* [[Najveći gradovi u SAD po decenijama]]
*[http://www.npr.org/blogs/parallels/2014/03/26/294357174/from-pancho-villa-to-panda-express-life-in-a-border-town From Pancho Villa To Panda Express: Life In A Border Town]
* [[Spisak saveznih država i teritorija SAD po broju stanovnika]]
{{Luna, okrug u Novom Meksiku}}
* [[Sjedinjene Američke Države]]
[[Kategorija:Naselja u Novom Meksiku]]
* [[Amerikanci (nacija)]]
* [[Historija Sjedinjenih Američkih Država]]
{{refend}}
 
== Vanjske veze ==
{{Portal-lat|SAD}}
 
{{Drugi projekti
| commons = Columbus, New Mexico
| wikispecies =
| wiktionary =
| wikiversity =
| wikibooks =
| wikisource =
| wikiquote =
| wikinews =
}}
* [http://factfinder2.census.gov/faces/nav/jsf/pages/index.xhtml#none United States Census Bureau]
 
{{Luna County, New Mexico-lat}}
Izvor: https://sh.wikipedia.org/wiki/Columbus,_New_Mexico