Gerilski rat – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
struktura |
|||
Red 9:
Izraz gerila se ponekad koristi i za neke mirnodopske djelatnosti, ako se obavljaju krišom i/li kršenjem ustaljenih pravila, kao na primjer [[gerilski marketing]] ili [[gerilska kinematografija]].
==
Naziv gerila potječe iz [[španski jezik|španskog jezika]] gdje riječ ''guerrilla'' doslovno znači "mali rat" ili "ratić", odnosno [[deminutiv]] za riječ "rat" (''guerra''). U druge jezike je ušla zahvaljujući [[Poluostrvski rat|napoleonskoj kampanji na Pirinejskom poluotoku]] (1808 - 1813), prilikom koje su Napoleonove francuske snage na samom početku okupirale [[Španija|Španiju]], ali se poslije nisu mogle nositi s gerilcima koji su uživali široku podršku među stanovništvom. To je ostavilo snažan dojam na evropsku javnost i nagrizlo famu o Napoloenovoj nepobjedivosti i vojničkom geniju. U španskom jeziku se za gerilca koristi izraz ''guerrillero'', dok je s vremenom sama riječ ''guerrilla'' postala sinonim za gerilski pokret ili gerilske paravojne formacije.▼
Naziv '''gerila''' potječe iz [[španski jezik|španskog jezika]] gdje riječ ''guerrilla'' doslovno znači "mali rat" ili "ratić", odnosno [[deminutiv]] za riječ "rat" (''guerra''). U španskom jeziku se za gerilca koristi izraz ''guerrillero'', dok je s vremenom sama riječ ''guerrilla'' postala sinonim za gerilski pokret ili gerilske paravojne formacije.
U jugoslovenskoj literaturi se umesto izraza gerila redovno koristio naziv partizanski rat, koji je i dan danas dominantan u ruskom i drugim jezicima.▼
▲U jugoslovenskoj literaturi se umesto izraza gerila redovno koristio naziv '''partizanski rat''', koji je i dan danas dominantan u ruskom i drugim jezicima.
== Istorijat ==
=== Španski rat za nezavisnost ===
{{main|Španski rat za nezavisnost}}
▲
== Obeležja ==
Partizanski rat je oblik oružane borbe koji omogućuje borbu protiv višestruko brojnijeg i tehnološki nadmoćnijeg protivnika. To se postiže izbegavanjem uništenja u nepovoljnim okolnostima, te stvaranjem privremene brojčane nadmoći radi uništenja neprijateljskih delova:
Linija 28 ⟶ 36:
Glavne karakteristike partizanskog rata su ofanzivnost, držanje inicijative i izbegavanje krutih frontova.<ref name="Kleut">[http://znaci.net/00003/591.htm Petar Kleut: PARTIZANSKA TAKTIKA]</ref> Partizanski rat je često po svom karakteru opštenarodni, pa u njemu učestvuju i one kategorije stanovništva koje su najčešće pošteđene učešća u "regularnom" ratu (žene, deca i sl.).
=== Preuzimanje inicijative ===
{{citat|Mi uvek treba da imamo inicijativu u akcijama. Od akcije koju nam neprijatelj naturi nikad nećemo imati koristi.<ref name="Kleut"/>|[[Josip Broz Tito]]}}
Linija 36 ⟶ 44:
U partizanskom obliku oružane borbe inicijativa nije samo jedno strategijsko i taktičko načelo, već obavezni stil rada svih jedinica i pojedinaca. Starešine, pa čak i borci dužni su da bez čekanja na nova naređenja, koja u partizanskim uslovima mogu često izostati ili zakasniti, sami pronalaze mogućnosti za uspešno dejstvovanje, uzimajući na sebe odgovornost u pogledu važnosti i uspešnog izvršavanja poduzete borbene radnje.<ref name="Kleut"/>
=== Stvaranje slobodnih teritorija ===
{{main|Slobodne teritorije}}
Partizanske i ustaničke vojske redovno stvaraju manje ili veće slobodne teritorije, što ih navodi da pređu na kombinovani ili frontalni oblik oružane borbe, koji ih stavlja u neravnopravan položaj i neminovno dovodi do velikih gubitaka žive sile. Duga odbrana može da oslabi moral partizanskih jedinica i naroda.<ref name="Kleut"/> Takođe smanjuje šanse da se dođe do plena u materijalu. S druge strane, sačuvanim snagama lakše je stvarati nove slobodne teritorije s manje gubitaka nego što bi prouzrokovala uporna frontalna odbrana postojeće.<ref name="Kleut"/> Samo izuzetno važan cilj odbrane, kao što je zaštita ranjenika i većih zbegova, te stvaranje vremena glavnini za važan manevar, može zahtevati upornu privremenu frontalnu odbranu delom snaga.<ref name="Kleut"/>
| |||