1969 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
Red 12:
== Događaji ==
=== Januar/Siječanj ===
* [[1. 1.]] - Stupio na snagu Ustavni zakon o [[Čehoslovačka Socijalistička Republika|čehoslovačkoj]] federaciji
* 1 - 4. 1. -
* [[2. 1.]] - Australski medijski tajkun [[Rupert Murdoch]] kupio najveći britanski tabloid [[News of the World]] (izlazi do 2011).
* [[4. 1.]] - Stupila na snagu [[Međunarodna konvencija o eliminaciji svih oblika rasne diskriminacije]].
* [[9.1.|9]] - [[11. 1.]] - V kongres CK SK BiH - i formalno podržana jednakost Muslimana<ref>Sabrina Ramet, Tri Jugoslavije...</ref>.
* [[12. 1.]] - Prvi studijski, [[Led Zeppelin (album)|istoimeni]], album [[Led Zeppelin]]a.
* [[14. 1.]] - Požar na nosaču aviona ''USS Enterprise'' - 27 poginulih mornara i 15 uništenih aviona.
[[Datoteka:RichardNixoncrop.jpg|thumb|150px|left|[[Richard Nixon]]]]
* [[15. 1.]] - Lansiran sovjetski [[Sojuz 5]], sutradan se spaja sa [[Sojuz 4|Sojuzom 4]], posade razmenjuju mesta, što je
* januar - Otopljavanje odnosa između SFRJ i NR Kine, zaleđenih 1958: jugoslovenska trgovačka delegacija u Pekingu<ref>[http://www.nytimes.com/1970/07/16/archives/belgrades-ties-with-peking-improve.html Belgrade's Ties With Peking Improve]. nytimes.com JULY 16, 1970</ref>.
* [[16. 1.]] - U [[Prag]]u se zapalio [[Jan Palach]], umire tri dana kasnije (→ [[Invazija Varšavskog pakta na Čehoslovačku|Invazija na Čehoslovačku]] 1968).
* 19/20. 1. - Napadnuto skladište oružja u zapadnonemačkom mestu [[Lebach]], ubijena četiri vojnika i ukradeno nešto municije i oružja - dvojica homoseksualaca želela oružja radi vršenja iznude.
* [[20. 1.]] - [[Ričard Nikson]] ulazi nakon [[Lindon Džonson|Lindona Džonsona]] u [[Bela kuća|Belu kuću]] kao 37. predsednik (do [[1974]]).
* [[22. 1.]] - Dezerter Viktor Iljin pucao na povorku automobila sa Brežnjevom i kosmonautima sa dva Sojuza - stradao jedan vozač.
* 23. 1. - Čovek u Jugoslaviji se zapalio po ugledu na Palacha?<ref name="NYtimessrc10">[http://query.nytimes.com/search/sitesearch//#/yugoslavia/from19690101to19691231/allresults/10/ NY Times Search 1969 - Relevance - 10]</ref>.
* [[25. 1.]] - U [[Francova diktatura|Španiji]] proglašeno vanredno stanje usled studentskih i drugih protesta.
* [[27. 1.]] - Javno vešanje 14 navodnih špijuna u Bagdadu, od čega 9 Jevreja -
* [[28. 1.]] - Veliki izliv nafte iz morske platforme
* [[30. 1.]] - Nakon snimanja albuma ''[[Let It Be]]'', [[Beatles]]i sviraju na krovu ''[[Apple Records]]''-a - poslednji javni koncert, koji rastura policija. Ranije tokom meseca su objavili album ''Yellow Submarine''.
* [[31. 1.]] - Puštena u rad [[TE Morava]] kod [[Svilajnac|Svilajnca]] (108 MW).
=== Februar/Veljača ===
[[Datoteka:Nasser and Arafat, 1970.jpg|mini|
* [[3. 2.]] - U Tanzaniji ubijen [[Eduardo Mondlane]], lider Mozambičkog oslobodilačkog fronta [[FRELIMO]]. Naslediće ga [[Samora Machel]] (prvi predsednik [[Mozambik]]a
▲* [[3. 2.]] - U Tanzaniji ubijen [[Eduardo Mondlane]], lider Mozambičkog oslobodilačkog fronta [[FRELIMO]]. Naslediće ga [[Samora Machel]] (prvi predsednik [[Mozambik]]a, 1975-86).
* [[2.2.|2]] - [[3. 2.]] - Tito kod [[Nikolae Čaušesku|Čaušeskua]] u [[Temišvar]]u - odbacuju mešanja u suverenitet drugih zemalja.
* [[4. 2.]] - [[Jaser Arafat]] postaje lider [[PLO]]-a.
* [[6. 2.]] - Predsednik Tito i Jovanka posetili beogradsku "[[Politika (novine)|Politiku]]"<ref>[http://www.stevankragujevic.com/pages/dogadjaji.htm#titoupolitici Stevan Kragujević - Tito u "Politici", 5. februar 1969.] stevankragujevic.com</ref> povodom puštanja pogona u Krnjači.
* [[8. 2.]] - U severnom Meksiku pao meteorit [[Allende (meteorit)|Allende]]
* [[9. 2.]] - Prvi let aviona [[Boeing 747]], u saobraćaju od sledeće godine.
* [[10. 2.]] - U Bonnu potpisan sporazum o saradnji SFRJ i Zapadne Nemačke<ref name="NYtimessrc4">[http://query.nytimes.com/search/sitesearch//#/yugoslavia/from19690101to19691231/allresults/4/ NY Times Search 1969 - 4]</ref>.
Linija 50 ⟶ 49:
* februar - U [[Gvineja|Gvineji]] otkrivena vojna zavera, predsednik [[Sékou Touré]] će narediti pogubljenje 13 osoba, među kojima umetnika i političara [[Fodéba Keïta|Fodéba Keïte]] (u maju).
* [[14.2.|14]] - [[20. 2.]] - Niz članaka [[Miloš Žanko|Miloša Žanka]] u "[[Borba (novine)|Borbi]]" osuđuje "Hrvatski književni list" zbog nacionalizma.
* [[21. 2.]] - III plenum CK SK Hrvatske osudio "[[Hrvatski književni list]]".
* [[22. 2.]] - Pakistanska vlada povukla nakon nereda optužbu za pobunu protiv [[Sheikh Mujibur Rahman]]a, sutradan se vraća u Istočni Pakistan uz masovni doček.
* [[23. 2.]] - Trgovačka delegacija iz SFRJ otputovala u NR Kinu, nakon 10 godina prekida odnosa<ref name="NYtimessrc10"></ref>.
Linija 62 ⟶ 61:
=== Mart/Ožujak ===
[[Datoteka:GoldaMeir.jpg|mini|130px|[[Golda Meir]]]]▼
* [[2. 3.]] - Počinje [[Kinesko-sovjetski granični sukob]], naročito oko ade [[Zhenbao]]/Damanski na reci [[Usuri]].
* 2. 3. - Prvi test let [[Concorde]]-a u francuskom Tuluzu.
* [[3. 3.]] - Lansiran [[Apollo 9]], testira se [[lunarni modul]].
* 4. 3. - Urušavanje u nekom
* [[8. 3.]] - [[Rat iscrpljivanja]]: Egipćani počinju granatiranje izraelskih pozicija na Sueckom kanalu.
* [[10. 3.]] - U Parizu pronađen mrtav četnički emigrant Andrija Lončarić, suosnivač militantnog Srpskog oslobodilačkog pokreta Otadžbina<ref name="Lopušina2014">{{cite book|author=Marko Lopušina|title=Ubice u ime države|url=https://books.google.com/books?id=3rc1CwAAQBAJ&pg=PT128|date=6 November 2014|publisher=Agencija TEA BOOKS|isbn=978-86-6329-189-8|pages=128–}}</ref>.
* 10. 3. - Objavljen roman "[[Kum (roman)|Kum]]".
* [[11.3.|11]] - [[15. 3.]] - [[Deveti kongres SKJ]] u Beogradu. Partije iz istočnog bloka bojkotuju sastanak. U predsedništvu CK [[SKJ]] jednak broj članova iz republika i odgovarajući iz pokrajina, članove biraju republički/pokrajinski kongresi - ''"federalizacija SKJ"''
* [[14. 3.]] - Preko 5.000 demonstranata u šetnji do jugoslovenske ambasade u Pragu - podržavaju Tita i kongres SKJ, kojeg partije iz istočnog bloka bojkotuju<ref name="NYtimessrc9">[http://query.nytimes.com/search/sitesearch//#/yugoslavia/from19690101to19691231/allresults/9/ NY Times Search 1969 - 9]</ref>
* [[16. 3.]] - Viasa Flight 742: avion pao u [[Maracaibo]], Venezuela, 84 mrtvih u avionu i 71 na zemlji, dosada najgora avionska nesreća.
* [[17. 3.]] - [[Golda Meir]] premijer [[Izrael]]a (do [[1974]]).
* 17. 3. - [[Bosanskohercegovačka radio-televizija|TV Sarajevo]] počinje da
* [[18. 3.]] - Počinje ''[[Operacija Breakfast]]'', deo [[Operacija Menu|Operacije Menu]] - tajno američko bombardovanje komunističkih baza u neutralnoj [[Kambodža|Kambodži]] ([[Norodom Sihanouk]] se nedavno, pod pritiskom, udaljio od komunista).
* 18. 3. - Samozvana [[Republika Angvila]] okončana mirnim iskrcavanjem britanskih padobranaca - teritorija nije želela biti podređena [[Sveti Kristofor i Nevis|Sv. Kristoforu i Nevisu]].
* [[20. 3.]] - Rezolucija Saveta bezbednosti UN 264 traži povlačenje južnoafričkih trupa iz [[Namibija|Namibije]] - na teritoriji je u toku [[Južnoafrički granični rat]] sa [[SWAPO]]-om.
* 20. 3. - [[John Lennon]] i [[Yoko Ono]] se venčali, on u septembru napušta [[Beatles]]e, o čemu nije obavestio medije, po dogovoru sa ostalima.
Linija 84 ⟶ 82:
* [[23. 3.]] - [[Manfred Wolf]] iz [[DDR]]-a skočio 165 metara na [[Planica|Planici]] - svetski rekord.
* 23. 3. - Sedam Albanaca osuđeno u Skoplju zbog "raspirivanja nacionalne mržnje".
* [[25. 3.]] - Vojni predsednik [[Pakistan]]a [[Muhammad Ayub Khan|Ayub Khan]] odstupa usled nemira širom zemlje i pobune u Bengalu, dolazi [[Yahya Khan]] (do 1971).
* [[29. 3.]] - U [[Madrid]]u
=== April/Travanj ===
[[Datoteka:1967-01 1966年毛泽东与林彪2.jpg|mini|200px|[[Mao Ze Dong]] i [[Lin Biao]]]]
* [[1. 4.|1]] - [[24. 4.]] - IX nacionalni kongres [[KP Kine]]: formalni kraj [[Kulturna revolucija|Kulturne revolucije]], potvrđena čistka [[Liu Shaoqi]]ja i [[Deng Xiaoping]]a, Maova ideologija "neprekidne revolucije" upisana u partijski ustav, glavni izveštaj podneo maršal [[Lin Biao]], označen za Maovog naslednika (povećanje uticaja vojske).
* [[4. 4.]] - Dr [[Denton Cooley]] ugradio prvo [[veštačko srce]], pacijent živeo četiri dana.
* [[5. 4.]] - [[Jovanka Broz]] otvorila bolnicu za miopatična i reumatična oboljenja u [[Fojnica|Fojnici]].
Linija 97 ⟶ 96:
* april - Vrhunac američkog učešća u Vijetnamskom ratu: 543.000 vojnika.
* april - Smenjeni generali [[Ivan Gošnjak]] i [[Rade Hamović]] zbog "nespremnosti [[JNA]] za moguću sovjetsku invaziju".
* travanj - [[Matica hrvatska]] izdaje "[[Hrvatski tjednik]]", radikalniji od "Hrvatskog književnog lista".
* [[17. 4.]] - [[Aleksander Dubček]] dao ostavku na položaj šefa KP [[Čehoslovačka|Čehoslovačke]], zamenjuje ga [[Gustav Husak]] (Prvi sekretar KP Čehoslovačke do 1987, predsednik zemlje 1975-89) koji pokreće [[Normalizacija (Čehoslovačka)|Normalizaciju]].
* 17 - 27. 4. - U Minhenu održan svetski šampionat u stonom tenisu: bronza za jugoslovenski muški tim.
* [[19. 4.]] - Masovni miting u Beogradu povodom 50 godina KPJ/SKJ.
* 19. 4. - [[Pahlavi (dinastija)|Iran]]ci
* [[20. 4.]] - U Španiji ubijen ustaški zločinac [[Vjekoslav Luburić|Vjekoslav Maks Luburić]].
* 20. 4. - U [[Severna Irska|Severnu Irsku]] stiže britanska vojska kao pojačanje policiji.
Linija 118 ⟶ 117:
* [[13. 5.]] - Incident 13. maja - rasni nemiri u [[Kuala Lumpur]]u između [[Malajci|Malajaca]] i [[Kinezi|Kineza]] sa stotinama mrtvih vode uvođenju vanrednog stanja.
* [[15. 5.]] - Američki tinejdžer Robert Rayford umro u [[Misuri]]ju od čudnog medicinskog stanja, koje će [[1984]] biti identifikovano kao [[HIV/AIDS]] (prvi slučaj u Severnoj Americi).
* 15. 5. - "Krvavi četvrtak": kalifornijski guverner [[Ronald Reagan]] poslao policiju da zauzme tzv. Narodni park u [[Berkeley, California|Berkeleyju]],
* [[maj]] - 57 % jugoslovenskih preduzeća ne može izmirivati finansijske obaveze zbog neefikasnosti, viška zaposlenih i inflacije<ref name="Col">''Collier's Year Book'' 1969 (Microsoft Encarta 2004)</ref>.
* maj - Neredi u argentinskim gradovima Rosario (21.) i Cordoba (29.), nakon ubistva učenika u prvom gradu
* [[16.5.|16]] - [[17. 5.]] - Sovjetske sonde [[Venera 5]] i [[Venera 6]] stigle na [[Venera (planeta)|Veneru]], preciznije merenje atmosfere nego Venera 4.
[[Datoteka:Mitja Ribičič.jpg|mini|150px|[[Mitja Ribičič]]]]
* [[18. 5.]] - [[Mitja Ribičič]] je novi predsednik [[Savezno izvršno vijeće|Saveznog izvršnog vijeća]] (do 1971).
* 18. 5. - Lansiran [[Apollo 10]], generalna proba za Apollo 11.
Red 136:
=== Jun/Juni/Lipanj ===
[[Datoteka:Ostra 01.jpg|mini|150px|Spomenik "Hrabrima", [[Ostra]] kod Čačka]]▼
* [[3. 6.]] - U sudaru sa australskim nosačem aviona ''HMAS Melbourne'' u Južnom kineskom moru prepolovljen američki razarač ''USS Frank E. Evans'', poginulo 74 američkih pomoraca.
* [[5. 6.]] - Prvi supersonični let putničkog aviona [[Tupoljev Tu-144]].
Linija 160 ⟶ 159:
* [[28. 6.]] - [[Stounvolska revolucija]] - pobuna [[lezbejke|lezbejki]], [[gej]]eva, [[biseksualnost|biseksualnih]] i [[transrodnost|transrodnih]] ([[LGBT]]) osoba protiv policijske racije u klubu [[Stonewall Inn]] u [[Greenwich Village]]-u, [[New York]]. Događaj označava prekretnicu u [[LGBT zajednica|LGBT zajednici]] i početak savremenog [[LGBT pokret]]a.
* [[30. 6.]] - Hrvatski ekstremista Drago Đolo ranio [[Anton Kolendić|Antona Kolendića]], šefa jugoslovenske misije u Zapadnom Berlinu, koji ga je zatim savladao.
* 30. 6. - [[Nigerijski građanski rat]]: Nigerija zaustavila pomoć Crvenog krsta [[Bijafra|Bijafri]] - pomoć se može dopremati samo avionom, vlada glad.
* 30. 6. - Španija vratila [[Maroko|Maroku]] eksklavu [[Ifni]] na jugu te zemlje.
=== Jul/Juli/Srpanj ===
[[Datoteka:Apollo AS11-40-5868.jpg|thumb|200px|[[Apollo 11]]: čovek na Mesecu (Aldrin)]]▼
* [[1. 7.]] - Početak Radio Avale, prve nezavisne stanice u Istočnoj Evropi (prethodnica [[Studio B|Studija B]]).
* 1. 7. - Investitura [[Charles, princ od Walesa|Charlesa, princ od Walesa]] u
* [[3. 7.]] - [[Brian Jones]], donedavni član ''[[The Rolling Stones]]''-a, pronađen mrtav u svom bazenu.
* [[5. 7.]] - Kenijski ministar pravde [[Tom Mboya]] ubijen u Najrobiju.
Linija 177 ⟶ 175:
* [[14. 7.|14]] - [[18. 7.]] - "[[Fudbalski rat]]" ili Stosatni rat između [[El Salvador]]a i [[Honduras]]a - vrhunac napetosti oko statusa Salvadoraca u Hondurasu i nasilja oko fudbalskih utakmica dve zemlje.
* jul - Premijerka Indije [[Indira Gandhi]] nacionalizovala 14 najvećih banaka. Ona je u sukobu sa starom gardom Indijskog nacionalnog kongresa ("Sindikat") oko izbora novog predsednika zemlje.
* [[18. 7.]] - [[Incident u Čapakvidiku]] okončava predsedničke nade [[Ted Kennedy|Teda Kenedija]]:
* 18. 7. - [[Thor Heyerdahl]] napustio sa posadom brod ''Ra'' blizu Barbadosa, nakon 56 dana putovanja iz Maroka, zbog loše konstrukcije (zamisao je ostvarena brodom ''Ra II'' 1970).
* [[19. 7.]] - [[Rat iscrpljivanja]], Operacija Bulmus 6: izraelski komandosi uništili egipatsku radarsku stanicu na Zelenom ostrvu u Sueckom zalivu, što narednih dana omogućuje Operaciju Boxer, dejstva izraelskog vazduhoplovstva duž Sueckog kanala.
* 19. 7. - [[John Fairfax]] sam preveslao Atlantik za 180 dana.
▲[[Datoteka:Apollo AS11-40-5868.jpg|thumb|
* [[20. 7.]] - Posada [[Apollo 11|Apolla 11]]: [[Neil Armstrong]], [[
* [[21. 7.]] - Sovjetska [[Luna 15]] se srušila na Mesec.
* [[22. 7.]] - Počela seoba [[Trajanova tabla|Trajanove table]] na 20 metara viši nivo, kako ne bi bila potopljena [[Đerdap]]skim jezerom.
* 22. 7. - Španski Kortes ratifikovao [[Francisco Franco|Francovo]] označenje [[Juan Carlos I od Španjolske|Juan Carlosa]] za princa Španije i prestolonaslednika (kralj 1975-2014
* [[23. 7.]] - U Španiji izbija skandal Matesa: firma za tekstilnu mašineriju je uzela 200 miliona dolara kredita za, uglavnom izmišljen, izvoz. Franco u oktobru vrši rekonstrukciju vlade, u korist ljudi iz [[Opus Dei]] a protiv [[Falanga (Španija)|Falange]].
* [[25. 7.]] - [[Niksonova doktrina]]: prepuštanje odbrane azijskim saveznicima.
Linija 191 ⟶ 190:
* [[28. 7.]] - Jugoslavija i SR Nemačka potpisali sporazume o programu razmene naučnika, umetnika, tehnologa i studenata.
* [[jul]] - Jugoslavija u [[UN]]-ovoj konferenciji o razoružanju<ref name="Col"/>.
* [[31. 7.]] - "[[Cestna afera]]" - Republičko izvršno veće [[SR Slovenija|SR Slovenije]] ([[Stane Kavčič]]) osudilo odluku SIV-a da se odustane od gradnje nekih cesta u Sloveniji, a nakon što je Svetska banka dala kredite za infrastrukturu (prvi put da neka republika protestuje zbog savezne odluke).
* 31. 7. - Železnička nesreća u "južnoj Jugoslaviji" sa 29 mrtvih - voz udario u cisterne<ref name="NYtimessrc3"></ref>
* 31. 7. i 5. 8. - Američke sonde [[Mariner 6 i 7]] prilaze najbliže Marsu.
Linija 197 ⟶ 196:
=== Avgust/August/Kolovoz ===
[[Datoteka:
* [[2. 8.]] - Nixon u poseti [[Socijalistička Republika Rumunija|Rumuniji]].
* [[4. 8.]] - U Parizu počeli tajni pregovori između SAD i Severnog Vijetnama - ubrzo prekinuti.
* [[8. 8.]] - Snimljena fotografija ''[[Beatles]]''-a koji prelaze zebru - omot albuma ''[[Abbey Road (album)|Abbey Road]]'', izlazi u septembru.▼
▲* [[8. 8.]] - Snimljena fotografija ''Beatles''-a koji prelaze zebru - omot albuma ''[[Abbey Road (album)|Abbey Road]], izlazi u septembru.
* [[9. 8.]] - Pripadnici kulta [[Charles Manson|Charlesa Mansona]] ubili petoro ljudi, među kojima glumicu [[Sharon Tate]]. Sutradan ubili i jedan bogati bračni par.
* [[11. 8.]] - Nacionalizovani rudnici bakra u [[Zambija|Zambiji]] (preko 50% nacionalnih prihoda).
Linija 208 ⟶ 206:
* [[14. 8.]] - [[Lon Nol]] ponovo premijer Kambodže (do 1972, predsednik do 1975).
* avgust - Otvoren [[Hotel Jugoslavija]], najveći i najmoderniji u Jugoslaviji i jedan od najboljih u istočnoj Evropi - dvokrevetna soba 20 dolara dnevno, apartman 36-52 dolara<ref name="RushToBelgr">[http://www.nytimes.com/1970/03/01/archives/the-rush-to-belgradeand-beyond.html The Rush to Belgrade—And Beyond]. nytimes.com MARCH 1, 1970</ref> (dolar iz 1969. jednak 6,6 dolara iz 2017).
[[Datoteka:Woodstock redmond stage.JPG|mini|left|250px|[[Woodstock]]]]
* [[15.8.|15]] - [[18. 8.]] - [[Woodstock]] festival.
* [[16. 8.]] - [[V. V. Giri]] izabran za predsednika Indije, što je pobeda premijerke Indire Gandhi.
Linija 215 ⟶ 214:
* [[21. 8.]] - Ludi Australac pokušao da zapali džamiju [[Al Aksa]].
* [[29. 8.]] - Otmica TWA Flight 840: let Rim - Tel Aviv skrenut u Damask, Palestinci su mislili da je u avionu [[Yitzhak Rabin]], tada ambasador u SAD.
* [[31. 8.]] - [[Vojna diktatura u Brazilu]]: zamenjen oboleli gen. [[Artur da Costa e Silva]], privremeno
=== Septembar/Rujan ===
[[Datoteka:Gaddafi 1972.jpg|mini|
* [[1. 9.]] - Državni udar u [[Libija|Libiji]]: zbačen je kralj [[Idriz I (Libija)|Idriz]], [[Moamer Gadafi]] dolazi na vlast (vladaće do pobune i smrti [[2011]]).
* [[2. 9.]] - Umro [[Ho Ši Min]], prvi predsednik DR Vijetnam.
* [[2. 9.|2]] - [[6. 9.]] - Sovjetski inostrani ministar [[Andrej Gromiko]] u poseti Jugoslaviji - prvi razgovori na visokom nivou od invazije na Čehoslovačku.
* [[5. 9.]] - [[Masakr u Mi Laju]]: poručnik William Calley optužen po šest tačaka za ubistvo sa predumišljajem.
* [[9. 9.]] - [[Operacija Raviv]]: Izraelci prerušeni u Egipćane uništavaju egipatske instalacije s druge strane Sueckog kanala, Nasser dobio infarkt kada je čuo to.
* [[10. 9.]] - Prijateljska utakmica Crvena Zvezda - brazilski Santos (sa [[Pele]]om) 3:3.
* [[11. 9.]] - Sastanak premijerâ NR Kine i SSSR, [[Zhou Enlai]]a i [[Aleksej Kosigin|Alekseja Kosigina]] na pekinškom aerodromu: dogovoreni pregovori, popuštanje napetosti.
* [[13. 9.]] - Emitovana prva epizoda ''[[Scooby-Doo, Where Are You!]]''.
* 16 - 21. 9. - Evropski atletski šampionat u Atini: [[Vera Nikolić]] osvojila bronzu na 800 m.
* [[20. 9.]] - Poslednji crtać iz serije [[Looney Tunes]] (Warner Bros.): Injun Trouble, nije prikazivan.
* [[22. 9.]] - Predsednik Tito pustio u pogon novu elektrolizu bakra [[Rudarsko-topioničarski basen Bor|u Boru]].
* [[24. 9.]] - Počelo suđenje [[Čikaška sedmorica|Čikaškoj sedmorici]] (na početku ih je osam) u vezi nereda oko Demokratske konvencije 1968.
* [[25. 9.]] - Osnovana [[Organizacija islamske konferencije]].
Linija 238 ⟶ 235:
* 26. 9. - Gen. [[Alfredo Ovando Candía]] izvodi vojni udar u Boliviji, pre nego što bi na izborima mogao biti izabran popularni gradonačelnik La Paza (ostaje do 1970).
* [[28. 9.]] - Izbori u [[Zapadna Nemačka|Zapadnoj Nemačkoj]]: relativna većina za CDU/CSU, [[Socijaldemokratska partija Njemačke|SDP]] povećao broj mesta.
* [[29. 9.]] - [[30. 11.]] - Izložba ''Yugoslavia: A Report'' u njujorškom [[MoMA]].
=== Oktobar/Listopad ===
[[Datoteka:Kelet-Berlin, TV torony az Alexanderstrasse felől nézve. Fortepan 93573.jpg|mini|150px|[[Berlinski televizijski toranj]]]]
* [[1. 10.]] - Prvi [[Concorde]]ov supersonični let.
* [[2. 10.]] - Operacija Mandrel, test Milrow: na aleutskom ostrvu [[Amčitka]] detonirana bomba od 1 Mt.
Linija 256 ⟶ 254:
* [[14. 10.]] - [[Olof Palme]] prvi put postaje premijer Švedske (1969-76. i 1982-86.).
* [[15. 10.]] - ''Moratorium to End the War in Vietnam'': masovne demonstracije protiv Vijetnamskog rata širom SAD.
* 15. 10. - [[Somalija|Somalski]] predsednik [[Abdirashid Ali Shermarke]] ubijen od svog telohranitelja, šest dana kasnije vlast pučem preuzima gen. [[Siad Barre]] (do [[1991]]).
* [[17. 10.]] - Otkriven [[CCD senzor]], koji će kasnije biti korišten u digitalnim kamerama.
* 17. 10. - Čehoslovačka vlada izjavljuje da SFRJ pripada "dolarskom području", pa
* [[18. 10.]] - Članovi posade [[Apolo 11|Apola 11]] u poseti [[Beograd]]u.
[[Datoteka:Bundesarchiv B 145 Bild-F026242-0018, Luxemburg, Treffen von Exilanten.jpg|mini|240px|[[Willy Brandt]]]]
Linija 267 ⟶ 264:
* [[25. 10.]] - Savezni izbori u Australiji: znatno smanjena većina liberalnog premijera [[John Gorton|Gortona]], napredak laburiste [[Gough Whitlam|Whitlama]].
* [[27. 10.]] - Razoran [[Zemljotres u Banjaluci 1969.|zemljotres u Banjaluci]], 20 mrtvih. Problematično je i curenje hemikalija iz fabrike celuloze<ref name="NYtimessrc14"></ref>.
* [[28. 10.]] - Pisac [[Zoran Gluščević]] osuđen na šest meseci zatvora zbog članka "uvredljivog za SSSR" - u februaru izmenjeno u tri meseca uslovno.
* [[29. 10.]] - Poslata prva poruka preko [[ARPANET]]-a, prethodnika [[Internet]]a.
Linija 277 ⟶ 273:
* [[2. 11.]] - [[Kairski sporazum (1969)|Kairski sporazum]]: [[liban]]ska vlada prihvata aktivnost palestinske gerile na jugu zemlje, PLO će u izbegličkim kampovima izgraditi "državu u državi".
* [[3. 11.]] - Predsednik Nikson poziva "tihu većinu" da mu se pridruži u solidarnosti sa naporima u Vijetnamskom ratu; potpredsednik [[Spiro T. Agnew]] vređa predsednikove kritičare.
* [[9. 11.]] - Levičarska nemačka organizacija ''Tupamaros West-Berlin''
▲* 9. 11. - Levičarska nemačka organizacija ''Tupamaros West-Berlin'' pokušala postavila neispravnu bombu u centar jevrejske zajednice u Zapadnom Berlinu.
* [[10. 11.]] - Premijera [[Ulica Sezam|Ulice Sezam]].
* [[12. 11.]] - Nezavisni istraživački novinar Seymour Hersh objavljuje priču o [[masakr u Mi Laju|masakru u Mi Laju]] prošle godine u Vijetnamu - sledećeg meseca priču objavljuje i ''Life''.
* [[14. 11.|14]] - [[24. 11.]] - Misija [[Apollo 12]],
* [[15. 11.]] - "Marš protiv smrti": stotine hiljada demonstrira u Vašingtonu.
* [[novembar]] - [[Dobrica Ćosić]] postaje predsednik [[Srpska književna zadruga|Srpske književne zadruge]].
Linija 294 ⟶ 289:
* 21. 11. - Nixon i japanski premijer [[Eisaku Satō]] dogovorili povratak [[Okinawa|Okinawe]] u japanski suverenitet, uz ostanak američkih baza (1972).
* [[25. 11.]] - [[John Lennon]] vratio Medalju Britanske imperije.
[[Datoteka:Stamps of Germany (DDR) 1983, MiNr Block 074.jpg|mini|
* [[29. 11.]] - Premijera filma "[[Bitka na Neretvi (film)|Bitka na Neretvi]]" u sarajevskoj [[Skenderija|Skenderiji]], što je i otvaranje tog kulturno-sportskog centra.
* [[30. 11.]] - Ministri ino. poslova Italije i Austrije, [[Aldo Moro]] i [[Kurt Waldheim]], razgovaraju u Kopenhagenu o Paketu mera u korist stanovnika [[Južni Tirol|Južnog Tirola]]/Alto Adigea - narednog meseca ratifikovan u parlamentima<ref name="Peterlini1997">{{cite book|author=Oskar Peterlini|title=Autonomy and the Protection of Ethnic Minorities in Trentino-South Tyrol: An Overview of the History, Law and Politics|url=https://books.google.com/books?id=cLrAExsU3aIC&pg=PA100|year=1997|publisher=Oskar Peterlini|isbn=978-88-900077-2-9|pages=100–}}</ref>.
▲[[Datoteka:Stamps of Germany (DDR) 1983, MiNr Block 074.jpg|mini|220px|[[Skenderija]] na markici 1983.]]
=== Decembar/Prosinac ===
* [[1. 12.]] - Regrutacija lutrijom u SAD, prva od Drugog svetskog rata, za godišta 1944-50.
* 1 - 2. 12. - Haški samit Evropske zajednice: ''dovršenje'' Zajedničkog tržišta (uspostavljanje sistema dugoročnog finansiranja Zajedničke poljoprivredne politike); ''produbljenje'' putem ekonomske i monetarne saradnje (preporuka uspostavljanja e. i m. unije) kao i političke saradnje; ''proširenje'' prijemom četiri
* [[4. 12.]] - Policija ubila na spavanju [[Fred Hampton|Freda Hamptona]], šefa ilinojskih Crnih pantera, i Marka Clarka.
* [[6. 12.]] - [[Altamontski besplatni koncert]] u Kaliforniji, zamišljen kao "zapadni Vudstok", zapamćen zbog nasilja, smatra se krajem [[Hipici|hipijevske]] ere.
Linija 309 ⟶ 304:
* [[12. 12.]] - Bomba na Piazzi Fontana u [[Milano|Milanu]], poginulo 17 osoba; još tri bombe eksplodirale u Rimu i Milanu - počinitelji su iz krajnje desnice.
* 12. 12. - Grčka se povlači iz [[Savjet Evrope|Savjeta Evrope]], gde je od grupe zemalja tužena pred Komisijom za ljudska prava.
* 12. 12. - [[Diners Club International|Diners Club]] ušao na jugoslavensko tržište.
* [[15. 12.]] - Dvojica saradnika [[Omar Torrijos|Omara Torrijosa]], vojnog lidera Paname, pokušala puč.
* [[17. 12.]] - Obilježava se 300. godišnjica postojanja [[Zagrebačko sveučilište|Zagrebačkog sveučilišta]]. Predsjednik Tito promoviran za počasnog doktora znanosti u Hrvatskom narodnom kazalištu.
* [[24. 12.]] - Operacija Noa ili Cherbourški projekt: Izraelci pobegli iz francuske luke [[Cherbourg]] sa pet plaćenih nenaoružanih raketnih čamaca, neizručenih zbog embarga - stižu 31. 12. u Izrael.
* 24. 12. - [[Nigerijski građanski rat]]: Nigerijci definitivno zauzeli
* [[25. 12.]] - Od epidemije gripa u Jugoslaviji obolelo 40.000 ljudi, umrlo 190<ref name="NYtimessrc14">[http://query.nytimes.com/search/sitesearch//#/yugoslavia/from19690101to19691231/allresults/14/ NY Times Search 1969 - Relevance - 14]</ref>.
* [[29. 12.]] - Vojska ušla na univerzitet u Adis Abebi, gde se okupio veliki broj studenata nakon jučerašnjeg ubistva njihovog lidera Kilahuna Gizawa, ima i mrtvih.
* [[31. 12.]] - Proglašena [[Narodna Republika Kongo]] (od 1991. opet [[Republika Kongo]]).
Linija 323 ⟶ 318:
* U inostranstvo je poslan 1.541 građanin SFRJ radi specijalizovane obuke, a u SFRJ je došlo 868 stranih eksperata i 1.687 studenata iz Trećeg sveta. Od 1.379 jugo-eksperata u inozemstvu, 214 radi u UN i specijaliziranim agencijama, po čemu je SFRJ četvrta na svijetu, iza V. Britanije, Francuske i SAD<ref>[http://www.nytimes.com/1970/11/29/archives/yugoslavia-is-gaining-the-trust-of-the-developing-nations-through.html Yugoslavia Is Gaining the Trust of the Developing Nations Through Her Policy of Noncommitment]. nytimes.com NOV. 29, 1970</ref>.
* Završen agregat A (120 MW) [[TE Plomin]] ([[Istra]]).
* Izašla knjiga ''[[Filosofija palanke]]''.
* [[Meša Selimović]] dobio [[Njegoševa nagrada|Njegoševu nagradu]] za "[[Derviš i smrt]]".
* Oživljavanje verske aktivnosti u SFRJ, naročito katoličke<ref name="NYtimessrc7">[http://query.nytimes.com/search/sitesearch//#/yugoslavia/from19690101to19691231/allresults/7/ NY Times Search 1969 - 7]</ref>
▲[[Datoteka:Ostra 01.jpg|mini|150px|Spomenik "Hrabrima", [[Ostra]] kod Čačka]]
* Izmišljen [[Unix]].
* U SAD objavljena knjiga [[Everything You Always Wanted to Know About Sex* (*But Were Afraid to Ask) (knjiga)|Everything You Always Wanted to Know About Sex* (*But Were Afraid to Ask)]] doktora Davida Reubena.
Linija 334 ⟶ 329:
* Uspostavljeni diplomatski odnosi Jugoslavije i Perua<ref name="Col"/>.
* Zvanično odobreno isticanje [[albanska zastava|albanske zastave]] u SFRJ (praktično od '67).
* U Čikagu završen ''[[John Hancock Center]]'', sa 100 spratova i 343 m arhitekturne visine
* [[George Soros]] osnovao svoj prvi [[hedž fond]].
== 1969. u temama ==
| |||