Republički seizmološki zavod (Srbija) – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
oznaka: uređivanje izvornog koda (2017) |
Nema sažetka izmjene |
||
Red 1:
[[Datoteka:Zgrada Seizmološkog zavoda, Beograd.JPG|mini|230px|desno|[[Zgrada Seizmološkog zavoda]].]]
'''Republički seizmološki zavod''' skraćeno '''RSZ''' je samostalna državna stručna ustanova čija je osnovana delatnost registrovanje, prikupljanje, analiza i praćenje [[Zemljotres|seizmičkih pojava]] na teritoriji [[Srbija|Srbije]] i u regionu. Seizmološka mreža zavoda je digitalna seizmološka mreža sa analognim senzorima koja je utemeljena na prenosu signala internetom u realnom vremenu. Mreža se sastoji od 21 seizmološke stanice i 25 akcelerografa i tri lokalne mreže
akcelerografa čiji je glavni cilj brzo i tačno utvrđivanje lokacije zemljotresa. Sedište zavoda je u [[Beograd]]u, na [[Palilula (Beograd)|Paliluli]]. Seizmološka služba osnovana je 28. marta ([[9. april]]a) [[1893]]. godine pri Geološkom zavodu Velike škole ([[Univerzitet u Beogradu]]) kada je oformljena zemljotresna komisija nakon Resavskog potresa. Godine [[1901|1901.]], služba prelazi u nadležnost Opservatorije koja otpočinje sistematski da prikuplja podatke o zemljotresima, a [[1904]]. nabavlja i prvi seizmograf. Služba [[1906]]. prelazi ponovo pod Geološki zavod da bi se [[1909]]. godine uselila u prvu stalnu Seizmološku stanicu. Seizmološka služba [[1919]]. prerasta u Zavod pri Univerzitetu koji u narednoj deceniji nabavlja savremene mehaničke instrumente tipa Majnk i Vihert. Zavod se od [[1935]]. godine nalazio pod neposrednim patronatom Ministarstva prosvete. Zgrada Seizmološkog zavoda odlukom Vlade Srbije [[2007]]. godine proglašena je za spomenik kulture.<ref>[http://beogradskonasledje.rs/kd/zavod/palilula/zgrada_seizmioloskog_zavoda_srbije.html ''„Katalog nepokretnih kulturnih dobara na području Grada Beograda“'']</ref> Godine [[2009]]. Seizmološki zavod postaje član ''ORFEUS'' (Observatories and Research Facilities for European Seismology) – Opservatorije i istraživačke ustanove Evropske seizmologije.
== Osnivanje ==
Nakon rušilačkog [[zemljotres]]a kod [[Svilajnac|Svilajnca]], [[27. mart]]a (8. aprila) [[1893]]. godine, a na zahtev upravnika Geološkog zavoda Velike škole [[Jovan Žujović|Jovana Žujovića]] i profesora Svetolika Radovanovića osnovana je Seizmološka služba pri ovom zavodu za prikupljanje podataka o zemljotresima. Profesor Žujović uputio je naročit proglas o prikupljanju podataka o trusevima u celoj zemlji, a o potrebi nabavke seizmografa govorio je na predavanju u [[Srpska akademija nauka i umetnosti|Srpskoj kraljevskoj akademiji]], koje je održao povodom Resavskog zemljotresa. Na čelu službe se nalazila „zemljotresna komisija“ koja je rukovodila ovim poslovima. Pristigli podaci sa terena su saopštavani na sednicama [[Srpsko geološko društvo|geološkog društva]] a potom publikovani u ''„Zapisnicima“'' istog društva, kao i ''„Spomenici“'' SKA{{Napomena|[[Srpska akademija nauka i umetnosti#|Srpska kraljevska akademija]].}}. Međutim, tada nije bio uređen sistematski organizovan postupak prikupljanja podataka već se svodio na dobrovoljnoj bazi koju su sačinjavali uglavnom privatni izveštači. Ovo je bio glavni razlog zbog čega je profesor Žujović sklopio sporazum o prikupljanju podataka o zemljotresima sa profesorom [[Milan Nedeljković|Milanom Nedeljkovićem]], upravnikom Astronomske i meteorološke opservatorije, koja je imala čitavu mrežu meoteoroloških stanica u Srbiji. Tim sporazumom [[1901]]. godine Seizmološku službu preuzela je Opservatorija od Geološkog zavoda Filozofskog fakulteta, koja je prikupljanje izveštaja o zemljotresima obavljala preko svojih rukovalaca meteoroloških stanica. Za šefa Seizmološke službe u okviru opservatorije postavljen je Jelenko Mihailović, asistent sa Velike škole, koji je te iste godine otpočeo sa makroseizmičkim poslovima{{Napomena
▲Nakon rušilačkog [[zemljotres]]a kod [[Svilajnac|Svilajnca]], [[27. mart]]a (8. aprila) [[1893]]. godine, a na zahtev upravnika Geološkog zavoda Velike škole [[Jovan Žujović|Jovana Žujovića]] i profesora Svetolika Radovanovića osnovana je Seizmološka služba pri ovom zavodu za prikupljanje podataka o zemljotresima. Profesor Žujović uputio je naročit proglas o prikupljanju podataka o trusevima u celoj zemlji, a o potrebi nabavke seizmografa govorio je na predavanju u [[Srpska akademija nauka i umetnosti|Srpskoj kraljevskoj akademiji]], koje je održao povodom Resavskog zemljotresa. Na čelu službe se nalazila „zemljotresna komisija“ koja je rukovodila ovim poslovima. Pristigli podaci sa terena su saopštavani na sednicama [[Srpsko geološko društvo|geološkog društva]] a potom publikovani u ''„Zapisnicima“'' istog društva, kao i ''„Spomenici“'' SKA{{Napomena|[[Srpska akademija nauka i umetnosti#|Srpska kraljevska akademija]].}}. Međutim, tada nije bio uređen sistematski organizovan postupak prikupljanja podataka već se svodio na dobrovoljnoj bazi koju su sačinjavali uglavnom privatni izveštači. Ovo je bio glavni razlog zbog čega je profesor Žujović sklopio sporazum o prikupljanju podataka o zemljotresima sa profesorom [[Milan Nedeljković|Milanom Nedeljkovićem]], upravnikom Astronomske i meteorološke opservatorije, koja je imala čitavu mrežu meoteoroloških stanica u Srbiji. Tim sporazumom [[1901]]. godine Seizmološku službu preuzela je Opservatorija od Geološkog zavoda Filozofskog fakulteta, koja je prikupljanje izveštaja o zemljotresima obavljala preko svojih rukovalaca meteoroloških stanica. Za šefa Seizmološke službe u okviru opservatorije postavljen je Jelenko Mihailović, asistent sa Velike škole, koji je te iste godine otpočeo sa makroseizmičkim poslovima{{Napomena|[[Seizmologija#|Makroseizmika je oblast seizmologije koji se bavi zemljotresima koje čovek pojedinac može neposredno da oseti i da posmatra. Njen osnovni zadatak je procena jačine zemljotresa (klasifikacija) na osnovu opisa ili direktnog posmatranja njihovog dejstva na ljudske i prirodne tvorevine (građevine, vodene tokove i dr). Mikroseizmika se pak bavi neosetnim zemljotresima – proučava samo one koje mogu da registruju instrumenti]].}} koristeći postojeću mrežu meteoroloških stanica i za seizmološko premrežavanje Srbije. Godine [[1901|1901.]], uvedeno je
sistematsko prikupljanje podataka o zemljotresima, koji su publikovani u mesečnom biltenu ''„Bulletin Mensuel de l`Observatoire de Belgrade“'', Année 1902, 1903, 1904. Godine [[1903]]. u krugu Opservatorije, pored dva postojeća astronomska
paviljona podignuta su još dva: seizmološki i geomagnetski. Za seizmološku službu Ministarstvo građevina sazidalo je krajem [[1903]]. paviljon, u kojem je namešten seizmograf Vinčentinijeve konstrukcije po modifikaciji Konkoljevoj sa vertikalnim i horizontalnim klatnom zasebno, aprila [[1904]]. U istom paviljonu namešten je i Agamemnov zemljotresni avertiser upozorivač. Ovim seizmografom prvi put su u Srbiji registrovani zemljotresi.
Linija 14 ⟶ 11:
Godine [[1906]]. Seizmološka služba prelazi ponovo u nadležnost Geološkog zavoda. U to vreme, Jelenko Mihailović sa dr Svetolikom Radovanovićem (tada dekan Filozofskog fakulteta) pokreće akciju za izgradnju stalne Seizmološke stanice. Ministar prosvete i crkvenih dela [[Andra Nikolić|Andre Nikolića]] odobrio je aprila [[1906]]. godine sredstva za nabavku instrumenata i izgradnju namenskog objekta za Seizmološku stanicu. Postupajući po zahtevu ministra prosvete i crkvenih dela, Andre Nikolića, predsednik Beogradske opštine Velisav Vulović odobrio je [[6. septembar|6. septembra]] [[1908]]. godine zemljište na [[Tašmajdan]]u za izgradnju Seizmološke stanice Geološkog zavoda. Radovi su počeli četiri dana kasnije, a završeni su maja [[1909]]. godine. Projekat je uradio arhitekta [[Momir Korunović]]. Instalacija instrumenata je završena [[8. avgust]]a [[1909]]. a narednog dana registrovan je prvi zemljotres. Predstavnici Seizmološke službe Geološkog zavoda učestvovali su na kongresima Međunarodnog seizmološkog saveza [[1907]]. godine, u [[Hag]]u, [[Holandija]], [[1909]]. u [[Cermat]]u, [[Švajcarska]] i [[1912]]. godine, u [[Mančester]]u u [[Ujedinjeno Kraljevstvo|Ujedinjenom Kraljevstvu]]. Godine [[1919]]. Seizmološka stanica je prerasla u Seizmološki zavod a na njenom čelu za upravnika se našao Jelenko Mihailović.
== Vidi još ==
* [[Republički hidrometeorološki zavod Srbije|Republički hidrometeorološki zavod]]
* [[Astronomska opservatorija u Beogradu]]
== Napomene ==
{{notelist}}
== Izvori ==
{{reflist|2}}
== Spoljašnje veze ==
Linija 37 ⟶ 30:
* [http://arhiva.glas-javnosti.rs/arhiva/2006/08/07/srpski/IS06080601.shtml ''„Jelenko čeka da dobije svoju ulicu“''], Glas javnosti, S. Marinković 7. avgust 2006.
[[Kategorija:
[[Kategorija:Srpske organizacije]]
[[Kategorija:Naučne organizacije]]
[[Kategorija:Nauka i tehnologija u Srbiji]]
[[Kategorija:Seizmologija]]
| |||