1908 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
→Januar/Siječanj – Jun/Lipanj: +22.4. |
→Događaji: dop. iz fr Wiki (2) |
||
Red 48:
* [[mart]] - [[Carinski rat]]: [[Srbija]] i [[Austro-Ugarska]] postigle novi trgovački sporazum - privremeni kompromis, AU ga nije ratifikovala.
* mart - Afera Tweedmouth u Velikoj Britaniji: Prvi lord Admiraliteta se dopisivao sa kajzerom Wilhelmom o britanskom pomorskom programu.
* [[20. 3.]] - Pruski parlament doneo zakon o eksproprijaciji poljskih imanja koje vlasnici ne žele prodati, kako bi bila data nemačkim naseljenicima - retko je korišćen, nije promenio etnički sastav.
* [[23. 3.]] - Durham Stevens, službenik u japanskom ministarstvu inostranih poslova, napadnut od dvojice korejskih emigranata u San Francisku, od čega umire dva dana kasnije.
=== April/Travanj ===
* [[4. 4.]] - Car [[Nikolaj II]] raspustio finski parlament jer je procenio da ovaj nije imao dovoljno poštovanja prema njemu, izbori za novi u julu (obnovljena [[Rusifikacija Finske]]).
* [[5. 4.]] - Nakon povlačenja obolelog [[Henry Campbell-Bannerman|Campbell-Bannermana]], novi britanski premijer je [[H. H. Asquith]] (do 1916), mandat od kralja [[Edward VII od Ujedinjenog Kraljevstva|Edwarda VII]] ("rukoljub") dobio je u [[Biarritz]]u. U kabinetu će se naći i [[Lloyd George]] i [[Winston Churchill]].
* [[12. 4.]] - Ukrajinski nacionalista ubio u [[Lavov]]u namesnika [[Galicija|Galicije]] [[Andrzej Kazimierz Potocki|Andrzeja Potockog]].
* [[april]] - Posjeta knjaza [[Nikola I. Petrović Njegoš|Nikole]] Rusiji.
Linija 68 ⟶ 70:
[[Datoteka:The Well number one of Iran 3.jpeg|thumb|200px|U Iranu pronađena prva [[nafta]] na Bliskom istoku]]
* [[1. 5.]] - Car Franjo Josip I. odobrio "Statut vakufske i mearifske autonomije" u Bosni; ostalo nerešeno pitanje menšure (potvrde) carigradskog Mešihata.
* 1. 5. - [[5. 12.]] - Hispano-francuska izložba u Saragosi, povodom stogodišnjice francuske opsade grada.
* [[14. 5.]] - [[31. 5.]] - U Londonu se održava [[Franco-British Exhibition (1908)|Franko-britanska izložba]].
* maj - U Crnoj Gori održane prve sjednice Sv. Sinoda.
* [[16. 5.]] (3. 5. po j.k.) - Zakon o obaveznom osnovnom školovanju u Rusiji.
* [[20. 5.]] - [[Budi Utomo]] je prvo domaće političko društvo u [[Nizozemska istočna Indija|Nizozemskoj Ostindiji]].
* [[25. 5.]] - [[13. 6.]] - Suđenje za [[Bombaška afera|Bombašku aferu]] u Crnoj Gori - krunski svedok je austrougarski agent [[Đorđe Nastić]] koji optužuje i srpsku vladu - šest osuda na smrt od kojih 4 u odsustvu, knjaz ih pomilovao.
Linija 110 ⟶ 114:
=== Avgust/August/Kolovoz ===
* [[5. 8.]] - Britanci jednostrano povukli granicu [[Gibraltar]]a prema Španiji, koja stoji i danas - nova ograda zahvatila više neutralne zone.
* [[7. 8.]] - U Austriji pronađena [[Venera iz Willendorfa]].
* [[7. 8.|7]] - [[9. 8.]] - Uhapšeni braća Adam i Valerijan Pribićević, Adam pokušao samoubistvo (Đorđe Nastić u brošuri "Finale" optužio prvake [[Srpska samostalna stranka|Srpske samostalne stranke]] za pripremu prevrata u korist "južnoslovenske federacije", slede i druga hapšenja Srba, → [[Veleizdajnički proces]]).
Linija 135 ⟶ 140:
* [[22. 9.]] (9. 9. po j.k.) - Izabran [[patrijarh srpski Lukijan]] Bogdanović, ranije budimski episkop (vl. do [[1913]]); prethodno biran vršački vladika [[Gavrilo Zmejanović]] ali mađarska vlada ga nije prihvatila.
* [[23. 9.]] - Bugarski knez Ferdinand u poseti Pešti i ministru Erentalu - on zna za aneksiju BiH, u isto vreme će objaviti nezavisnost Bugarske<ref name="CorovicISSPolet"></ref>.
* 26/[[27. 9.]] - Bezdanska akcija: poljski revolucionari na čelu s [[Jozef Pilsudski|Jozefom Pilsudskim]] opljačkali ruski voz blizu Vilne, odneli su 200.000 rubalja (osam miliona dolara u današnjem novcu).
* [[27. 9.]] - U [[Detroit]]u proizveden prvi primjerak automobila [[Ford Model T]], do [[1927]]. biće ih proizvedeno 15 miliona.
* 28 - 30. 9. - Generalna skupština Međunarodne asocijacije za radno zakonodavstvo održana u Lucernu, razgovara se o zabrani noćnog rada za decu i ograničenju radnog vremena za žene.
* septembar - Sporazum vlade sa muslimanskim pokretom u BiH (car potvrdio 1909).
Linija 145 ⟶ 152:
* 6. 10. - Veliki miting u Beogradu protiv aneksije BiH, traži se rat protiv Austrije.
* 6. 10. - Zemljotres u [[Vranča|Vranči]], Rumunija, ([[Magnituda zemljotresa|M]] 6.8, Int. VIII).
* [[7. 10.]] - [[Kritska Država]] jednostrano proglasila ujedinjenje sa Grčkom (priznato 1912-13).
* [[12. 10.]] - Vanredna sednica crnogorske skupštine, osuda Aneksije (pomirenje srpske i crnogorske vlade).
* [[13. 10.]] - [[Fritz Haber]] prijavio patent za proces proizvodnje [[amonijak]]a iz elemenata (→ [[Haber-Boschov proces]]).
Linija 170 ⟶ 178:
=== Decembar/Prosinac ===
[[Datoteka:Comerio, Luca (1878-1940) - Vittime del terremoto di Messina (dicembre 1908).jpg|mini|250px|[[Messinski potres 1908.|Messinski potres]]]]
* [[2. 12.]] - Dvogodišnji [[Puyi]], praunuk cara [[Daoguang]]a, postaje poslednji kineski car (do 1911/12), namesnik mu je otac [[
* decembar - Prikazan epski italijanski film ''[[Gli ultimi giorni di Pompei (film, 1908)|Gli ultimi giorni di Pompei]]''.
* decembar - Dalaj Lama se vratio na Tibet.
Linija 178 ⟶ 186:
=== Kroz godinu ===
* Izgrađena [[Zgrada stare telefonske centrale u Beogradu]].
* Izgrađen [[Zagrebački Paromlin]].
Linija 193 ⟶ 202:
** [[Lee de Forest]] vrši radio emisije sa Ajfelove kule u Parizu.
<!-- Serbian Chetnik fighters, 1908.jpg -->
▲<!-- Ladies at Longchamp 1908.jpg -->
== Rođenja ==
| |||