1974 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
→Događaji: dop. iz en Wiki jan-apr. |
|||
Red 12:
* ca. [[6. 1.]] - [[Igor Mandić]] i [[Mirko Božić]] napustili uredništvo zagrebačkog časopisa "Oko", protiveći se prenošenju sovjetskih stavova u diskusiji o [[konzumerizam|konzumerizmu]] u Jugoslaviji<ref>[http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/68-2-133.shtml Yugoslav Authors Protest Against Publication of Soviet Articles], Zdenko Antić, OSA - RFE</ref>.
* [[8. 1.]] - Ustavna komisija SFRJ nakon javne rasprave pripremila konačni nacrt Ustava (22. 1. predstavljen Veću naroda).
* [[11. 1.]] - U [[Cape Town]]u rođene šestorke Rosenkowitz, prve koje su preživele.
* januar - SFRJ postavila granične oznake na tri granična prelaza između tršćanskih zona A i B - italijanska vlada ovo osuđuje kao kršenje sporazuma iz 1954, smatra i zonu B italijanskom<ref name="Zaccaria2016">{{cite book|author=Benedetto Zaccaria|title=The EEC’s Yugoslav Policy in Cold War Europe, 1968-1980|url=https://books.google.com/books?id=C_5jDAAAQBAJ&pg=PA106|date=9 June 2016|publisher=Springer|isbn=978-1-137-57978-2|pages=106–}}</ref>.
* [[20. 1.]] - Prvi let američkog lovca ''[[F-16 Fighting Falcon]]'' (u službi od 1980).
* [[24. 1.]] - [[7. 2.]] - Predsednik Tito u poseti Indiji, Bangladešu, Nepalu i Siriji.
* [[30. 1.]] - Predstavnici filozofskih fakulteta iz Ljubljane, Zagreba i Beograda se sastali u Ljubljani i pokrenuli inicijativu za osnivanje Saveza studenata filozofskih fakulteta Jugoslavije, koji bi usvojio Nacrt rezolucije o prilikama u zemlji - rezolucija zabranjena, autori osuđeni u septembru.
Linija 19 ⟶ 21:
=== Februar/Veljača ===
* [[1. 2.]] - U požaru u 25-katnoj uredskoj zgradi "Joelma" u [[Sao Paulo|Sao Paulu]] ([[Brazil]]) poginulo je 189 osoba.
* [[4. 2.]] - [[Simbionska oslobodilačka armija]] otela naslednicu [[Patty Hearst]] -
* [[7. 2.]] - {{flag|Grenada}} stiče punu nezavisnost od [[UK|Ujedinjenog Kraljevstva]].
* [[12. 2.]] - [[Jugoslavija]], [[Mađarska]] i [[Čehoslovačka]] potpisali sporazum o gradnji [[Jadranski naftovod|Jadranskog naftovoda]].<ref>[http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/81-2-63.shtml Oil problems in Yugoslavia - new pipeline to serve Eastern Europe], OSA - Radio Free Europe</ref>
Linija 34 ⟶ 36:
* [[22. 2.]] - [[Pakistan]] priznao nezavisnost [[Bangladeš]]a (bivši Istočni Pakistan, nezavisnost proglašena [[1971]]).
* [[24. 2.]] - Osnovan [[Mostarski teatar mladih]].
* [[28. 2.]] - Izbori u [[UK]]
=== Mart/Ožujak ===
Linija 42 ⟶ 44:
* 2. 3. - U [[Francova diktatura|Francovoj Španjolskoj]] pogubljen anarhist [[Salvador Puig Antich]], usprkos protesta širom svijeta.
* [[3. 3.]] - U dotad najtežoj nesreći u istoriji civilnog vazduhoplovstva, poginulo je svih 346 osoba u turskom putničkom [[avion]]u [[DC-10]], koji se srušio blizu [[Pariz]]a.
* [[4. 3.]] - Britanski konzevativni premijer [[Edward_Heath]] daje ostavku pošto ne može formirati vladu, vraća se [[Harold Wilson]] (premijer 1964-70. i 1974-76).
* [[8. 3.]] - U Parizu otvoren aerodrom ''[[Charles de Gaulle (aerodrom)|Charles de Gaulle]]''.
* 8. 3. - U [[Conakry]]ju, [[Gvineja]], zaključen ugovor o osnivanju Međunarodne [[boksit]]ne asocijacije - Jugoslavija jedna od članica.
* 8. 3. - Ukinut ABC-ov sitkom ''[[The Brady Bunch]]'' (pet sezona, 117 epizoda).
* ca. 9. 3. - Pronađeni ostaci skeleta i oruđa pračovjeka starosti 800.000 do 1,8 milijuna godina u špilji kraj Pule ([[Šandalja]]).
[[Datoteka:Xian guerreros terracota detalle.JPG|mini|left|180px|[[Vojska od terakote]]]]
Linija 61 ⟶ 65:
[[Datoteka:Beogradjanka, Belgrade, Serbia.jpg|thumb|180px|[[Beograđanka]]]]
* [[1. 4.]] - Na Radio Beogradu II krenula dugogodišnja emisija "Gost Drugog programa".
* [[2. 4.]] - Umro francuski predsednik [[Georges Pompidou]].
* 2. 4. - [[46. dodjela Oscara]]: najbolji film je ''[[The Sting]]'', ukupno sedam nagrada od 10 nominacija. * [[2. 4.|2]] - [[15. 4.]] - Tito u Bosni i Hercegovini: Doboj, Zenica, Travnik, Bugojno (vila Koprivnica), Mostar, Sarajevo.
* 3 - 4. 4. - ''Super Outbreak'': 148 tornada u SAD i Kanadi, od čega 30 snage F4/F5, 315 mrtvih.
* [[6. 4.]] - [[Eurosong 1974|Pesma Evrovizije]]: prva je [[ABBA]] sa ''Waterloo''-om, [[Korni grupa]] je 12. sa "Mojom generacijom".▼
* [[
▲* [[6. 4.]] - [[Eurosong 1974|Pesma Evrovizije]]: prva je [[ABBA]] sa ''[[Waterloo (ABBA)|Waterloo]]''-om, [[Korni grupa]] je 12. sa "Mojom generacijom".
* 6. 4. - Održan rock festival ''[[California Jam]]'', sa 250.000 plaćenih ulaznica -
* [[7. 4.]] - "Barski kongres" pro-[[Informbiro|ibeovske]] "Komunističke partije Jugoslavije" - milicija pohapsila učesnike (osuđeni u septembru).
* [[8. 4.]] - [[Hank Aaron]] postigao 715. ''home run'', čime je nadmašio rekord [[Babe Ruth]]a iz 1935.
* [[11. 4.]] -
* ca. 14. 4. - Komentar u moskovskoj "Izvestiji" pozdravlja okretanje političkoj i ekonomskoj komunističkoj ortodoksiji u Jugoslaviji, jer politička liberalizacija i ekonomika slobodnog tržišta "nisu funkcionisali".
* [[15. 4.]] - Patty Hearst, sada pod imenom Tania, snimljena sa puškom ruci tokom pljačke banke.
* april - Popisni biro UN procenjuje da je [[svjetsko stanovništvo]] dostiglo četiri milijarde.
* [[22. 4.]] - Završena "[[Beograđanka]]" ("Palata Beograd"), otvorena velika robna kuća.
* 22. 4. - Osnovana Akademija umetnosti u Novom Sadu.
* [[24. 4.]] - Afera Guillaume: Günter Guillaume, asistent zapadnonemačkog kancelara Brandta, uhapšen zbog špijuniranja za Istočnu Nemačku.
▲* [[24. 4.]] - [[Stephen King]] objavio prvi roman pod svojim imenom - ''Carrie''.
[[Datoteka:Parque Eduardo VII, Lisbon (9018245977).jpg|mini|200px|Spomenik [[Revolucija karanfila|25. aprilu]] u Lisabonu]]
* [[25. 4.]] - "[[Revolucija karanfila]]" u [[Portugal]]u: vojska, nezadovoljna kolonijalnim ratovima, zbacila vladu [[Marcelo Caetano|Marcela Caetana]] (dobio azil u Brazilu) - okončano 48 godina diktature koju je uveo [[António de Oliveira Salazar|Salazar]].
* [[26. 4.]] - Savezna skupština SFRJ usvojila novi Zakon o narodnoj odbrani: [[teritorijalna odbrana]] se tretira kao deo jedinstvene oružane sile SFRJ i najširi oblik organizovanja opštenarodnog otpora u republici, pokrajini i opštini<ref>Bajec, Dolničar, 1981, str. 229</ref>; takođe doneti Zakon o službi u oružanim snagama i Zakon o vojnoj obavezi.
* [[29. 4.]] - Osnovan [[Univerzitet Crne Gore]].
Linija 87 ⟶ 98:
* [[18. 5.]] - [[Indija]] detonira prvu [[nuklearno oružje|nuklearnu bombu]] - šesta nacija na svetu s takvom mogućnošću.
* 18. 5. - Završena Varšavska radio antena, visine 646 metara.
[[Datoteka:Valéry Giscard d’Estaing 1978(3) (cropped).jpg|mini|150px|[[Valéry Giscard d'Estaing]]]]
* [[19. 5.]] - Pušten u saobraćaj most "25. maj" između [[Bačka Palanka|Bačke Palanke]] i [[Ilok]]a. ▼
* [[19. 5.]] - Predsednički izbori u Francuskoj, drugi krug: [[Valéry Giscard d'Estaing]] pobedio [[François Mitterrand|François Mitterranda]] sa 50,8 prema 49,2% glasova (Mitterand je imao više glasova u prvom krugu) - d'Estaing je predsednik do 1981, zatim Mitterand do 1995.
▲*
* [[20. 5.]] - Tito u intervjuu "Komunistu": "imperijalistički krugovi" pojačavaju pritisak na Jugoslaviju (saradnja sa sovjetskim blokom, čileanskim marksistima, Severnim Vijetnamom i Severnom Korejom, pomoć slanju sovjetskog oružja Arapima [[Jomkipurski rat|prošlog oktobra]]).
* [[24. 5.]] - Konferencija za štampu [[Stane Dolanc|Staneta Dolanca]], sekretara izvršnog biroa predsedništva SKJ: ne razmišlja se o izboru Titovog naslednika, među prioritetima su ekonomski razvoj, eliminacija "tehnokratije i birokratije" i tendencija prema centralizmu ili nacionalizmu<ref>[http://www.nytimes.com/1974/05/25/archives/successor-plan-denied-as-tito-turns-821.html Successor Plan Denied as Tito Turns 82]. nytimes.com MAY 25, 1974</ref>.
| |||