1922 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
→Događaji: dop. iz fr Wiki Afrique, Amerique, Asie |
→Događaji: dop. iz fr Wiki Proche Orient |
||
Red 107:
* [[1. 6.]] - Boljševička vojska nanela poraz snagama [[basmačestvo|basmačestva]] pod Ismail [[Enver paša|Enver pašom]].
* 1. 6. - Osnovano [[Royal Ulster Constabulary|Kraljevsko alstersko redarstvo]] (od 2001. [[Policijska služba Severne Irske]]).
* [[3. 6.]] - Prva britanska Bela knjiga o Palestini, nazvana Churchillova: predviđeno ograničenje teritorije jevrejskog nacionalnog doma (Transjordanije će pripasti emiru Abdulahu), kao i useljavanja Jevreja.
* [[6. 6.]] - U Ruskoj SFSR osnovan [[Glavlit]] (Glavna uprava zaštite državnih tajni u štampi), bavi se cenzurom i sprečavanjem objavljivanja poverljivih informacija (prvi direktor [[Pavel Lebedev-Poljanski]]).
* [[8. 6.]] - Venčanje [[Aleksandar I Karađorđević|kralja Aleksandra]] i rumunske princeze [[Marija Karađorđević|Marije]].
Linija 121 ⟶ 122:
* [[27. 6.]] - [[Louis II (Monako)|Louis II]] je novi knez [[Monako|Monaka]] (do [[1949]]).
* [[28. 6.]] - [[Irski građanski rat]] između pristalica i protivnika sporazuma sa Britancima o Irskoj Slobodnoj Državi počinje [[Dablinska bitka|Dablinskom bitkom]], napadom Privremene vlade na zgradu Four Courts.
* 28. 6. - [[Francuski mandat u Siriji i Libanu]]: udruživanjem država Damask, Alep i Latakije (Alavitske) formirana Sirijska federacija, sa glavnim gradom u Homsu. Država Druza ostaje zasebna do 1936.
* [[30. 6.]] - Stupio na snagu novi Dunavski statut, koji reguliše transport na [[Dunav]]u.
Linija 131 ⟶ 133:
* [[20. 7.]] - Bivši nemački [[Togoland]] i formalno podeljen na [[Britanski Togoland|Britanski]] i [[Francuski Togoland]], prema mandatu Društva naroda (Britanski od 1957. deo [[Gana|Gane]] a Francuski je od 1960. [[Togo]]).
* [[21. 7.]] - Reagujući na Rathenauovo ubistvo, u Nemačkoj donesen Zakon za zaštitu republike.
* [[24. 7.]] - Društvo naroda ratifikovalo mandate za Palestinu i za Siriju.
* [[27. 7.]] - U RSFSR osnovana [[Adigejska autonomna oblast|Čerkeska (Adigejska) autonomna oblast]] (od 1991-92. Republika [[Adigeja]] unutar [[Ruska federacija|RF]]).
* [[28. 7.]] - [[Republika Tripolitanija|Tripolitanske]] plemenske vođe ponudile vlast [[Emirat Kirenaika|kirenaičkom]] emiru Idrisu al Sanusiju - ovaj se premišlja jer je to protivno namerama Italije ali pristaje u novembru da bi ubrzo otišao u Egipat.
Linija 142 ⟶ 145:
* [[4. 8.]] - Crvena konjica ubila Enver-pašu blizu [[Dušanbe]]a.
* [[5. 8.]] - U Los Angelesu prikazan film ''[[Blood and Sand (film, 1922)|Blood and Sand]]'' sa [[Rudolph Valentino|Rudolphom Valentinom]].
* [[15. 8.]] - [[Ikhwan]]i iz Saudi Arabije na čelu sa [[Eqab bin Mohaya|Eqab bin Mohayom]] upali u Transjordaniju, Britanci ih odbili uz pomoć bornih kola.
* 20 - [[22. 8.]] - Na Rožniku kod Ljubljane održana Prva konferencija [[SKOJ]].
* [[22. 8.]] - Irski građanski rat: u zasedi ubijen [[Michael Collins]].
Linija 149 ⟶ 153:
* [[28. 8.]] - Čileanski parobrod ''Itata'' potonuo u oluji, preko 400 mrtvih.
* [[30. 8.]] - Umro gen. [[Milutin Vučinić]], predsednik crnogorske vlade u egzilu.
* 30. 8. - Grci potučeni u Bici kod Dumlupinara, beže 400 km do Smirne, možda polovina vojnika u Anadoliji će biti izbačena iz stroja.
* [[31. 8.]] - [[Čehoslovačka]] i [[Kraljevina SHS]] obnovili savez iz 1920. - osnova [[Mala Antanta|Male Antante]].
Linija 159 ⟶ 164:
* 13. 9. - U El Aziziji, Libija, izmereno 58 °C u hladu.
* [[15. 9.]] - [[Çanakkaleska kriza]]: neki britanski političari razmišljaju o ratu sa Turcima koji se približavaju neutralnoj zoni u [[Çanakkale]]u i Carigradu - nemaju podršku, čak ni od Kanade.
* [[16. 9.]] - Društvo naroda odlučilo da će [[Transjordanija]] imati administraciju nezavisnu od Palestine, na čelu sa [[Abdulah I (Jordan)|Abdulahom I]].
* [[18. 9.]] - Mađarska ušla u [[Društvo naroda]].
* [[19. 9.]] - [[Dragoljub Milovanović]], sekretar Centralne uprave SKOJ-a, ubijen prilikom pokušaja povratka iz Austrije u Jugoslaviju.
Linija 169 ⟶ 174:
=== Oktobar/Listopad ===
* [[1. 10.]] - Sukob na kongresu [[Italijanska socijalistička partija|Italijanske socijalističke partije]], izbačeni osnivaju [[Ujedinjena socijalistička partija (Italija)|Ujedinjenu socijalističku partiju]], na čelu su [[Filippo Turati]] i [[Giacomo Matteotti]], tu su i [[Giuseppe Saragat]] i [[Sandro Pertini]].
* [[10. 10.]] - [[Britanski mandat nad Mezopotamijom]], sklopljen Anglo-irački ugovor: Britanci imaju kontrolu nad inostranim i vojnim poslovima (Iračani ratifikovali tek 1924, prevaziđen ugovorom iz 1930).
* [[11. 10.]] - Potpisano [[Mudanysko primirje]]: grčke trupe moraju napustiti [[Jedrene]] i [[Istočna Trakija|istočnu Trakiju]] do Marice, počinje egzodus Grka i Jermena.
* [[14. 10.]] - [[Adolf Hitler]] vodi nekoliko stotina [[Sturmabteilung|jurišnika]] u grad [[Coburg]] gde se tuku sa levičarima (učesnicima će kasnije biti izdata [[Koburška značka]]).
Linija 179 ⟶ 185:
* [[21. 10.]] - [[Američka okupacija Dominikanske Republike (1916–24)]]: [[Juan Bautista Vicini Burgos]] postaje privremeni predsednik, prema sporazumu Hughes-Peynado od prošlog juna - služi do organizovanja izbora 1924.
* [[23. 10.]] - Konzervativac [[Bonar Law]] je novi britanski premijer (do sledećeg maja).
* 23. 10. - Popis u Mandatnoj Palestini: 757.182 stanovnika, 590.390 muslimana, 83.694 jevreja, 73.024 hrišćana.
* [[25. 10.]] - Donesen Ustav Irske Slobodne Države (do [[1937]]).
* 25. 10. - Nakon povlačenja Japanaca, Crvena armija zauzima [[Vladivostok]], pad [[Privremena priamurska vlada|Privremene priamurske vlade]] - zvaničan kraj [[Ruski građanski rat|Ruskog građanskog rata]] ([[Jakutska pobuna]] traje do sledećeg juna).
Linija 198 ⟶ 205:
* 15. 11. - [[Arthur Bernardes]] je novi predsednik [[Prva Brazilska Republika|Brazila]] (do 1926), mandat u senci revolucionarnih pretnji.
* [[18. 11.]] - [[HSP]]-F (frankovci) prekidaju pregovore sa demokratama.
* 18. 11. - [[Datoteka:Flag of Kingdom of Kurdistan (1922-1924).svg|25px]] [[Mahmud Barzanji]] se proglasio za kralja [[Kraljevina Kurdistan|Kurdistana]] oko Sulejmanije u Iraku, Britanci ga porazili 1924.
* [[19. 11.]] - [[Abdul Medžid II.]] izabran za [[kalif]]a (položaj ukinut 1924.).
* [[21. 11.]] - Prvi zvanični sastanak [[Lozanska konferencija|Lozanske konferencije]] o zameni sporazuma iz Sevra sa Turskom.
| |||