1788 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
→Februar/Veljača: + slika |
→Događaji: dop. iz de Wiki (1) |
||
Red 19:
* [[1. 2.]] - Amerikanci [[William Longstreet]] i [[Isaac Briggs]] dobili u [[Georgia|Georgiji]] patent za parnu mašinu, kojom će 1807. biti pokrenut parobrod.
* [[6. 2.]] - [[Massachusetts]] je ratifikacijom [[Ustav SAD|Ustava SAD]] postao šesta država SAD.
* [[9. 2.]] - [[Austrijsko-turski rat (1788 - 1791)]]: [[Habsburška Monarhija|Austrija]] objavljuje rat [[Osmansko Carstvo|Osmanskom Carstvu]]
** Prvog dana rata uništene turske lađe kod Smedereva i Velikog Gradišta, zauzeto [[Ada Kale]], neuspeo prepad na [[beograd]]ske lađe. [[Koča Anđelković]] ostaje u Srbiji, → [[Kočina krajina]]<ref>''Istorija s. n.'' IV-1, 364</ref>.
[[Datoteka:Dresnik-1788.jpg|mini|180px|"Napad na [[Drežnik Grad|Drežnik]]"]]
Red 26:
* 16. - [[17. 2.]] - Neuspeli napad gen. [[Wilhelm Ludwig Gustav von Wartensleben|Vartenslebena]] na [[Smederevo]]. Deli-Ahmed se u ovo vreme vratio u Beograd<ref>''Istorija s. n.'' IV-1, 365</ref>.
* februar, druga pol. - Frajkor [[Mihailo Mihaljević|Mihaila Mihaljevića]] prešao preko Save u [[Zabrežje]], kako bi presekao put [[Šabac]]-Beograd, Srbi se već dižu na ustanak<ref>''Istorija s. n.'' IV-1, 371</ref>.
* [[19. 2.]] - [[Jacques Pierre Brissot]] osnovao u Francuskoj ''[[Société des amis des Noirs]]'', "Društvo prijatelja crnaca", protivnika ropstva i trgovine robljem.
=== Mart/Ožujak ===
Linija 69 ⟶ 70:
* [[17. 6.]] - Riječani i Crmničani napadaju [[Žabljak Crnojevića|Žabljak]] a Katunjani i Lješnjani s Austrijancima idu na [[Spuž]] - bez uspeha; Piperi se pridružili napadu na Spuž, pa ih je Mahmud-paša popalio, ali su im pritekli Bjelopavlići i Zagarčani i porazili pašu<ref>''Istorija s. n.'' IV-1, 528</ref>.
* 17. 6. - Britanski kapetani Thomas Gilbert i John Marshall na povratku iz Australije naišli na [[Gilbertovi otoci|Gilbertove]], zatim i [[Marshallovi otoci|Marshallove otoke]].
* [[20. 6.]] - Ukinuto kmetstvo u Danskoj.
* [[21. 6.]] - Nakon što je sklopio savez sa [[Osmansko Carstvo|Osmanskim Carstvom]], [[Švedska|švedski]] kralj [[Gustav III]] šalje trupe preko [[Rusko Carstvo|ruske]] granice čime započinje novi [[Rusko-švedski rat (1788 - 1790)|rusko-švedski rat]].
* [[21. 6.]] - [[New Hampshire]] je deveta po redu država [[SAD]] koja ratificira [[Ustav SAD]], čime taj dokument može stupiti na snagu - sljedećeg marta, kada se okupi prvi Kongres.
* [[25. 6.]] - [[Virginia]] je ratifikacijom [[Ustav SAD|Ustava SAD]] postala deseta država SAD.
* [[27. 6.]] - [[Rusko-švedski rat (1788–1790)|Rusko-švedski rat]] - fingirani napad ljudi u ruskim uniformama na švedski položaj kod Puumale u Finskoj daje izgovor [[Gustav III od Švedske|Gustavu III]] za objavu rata - kralj hoće ovaj nepopularni rat iz razloga unutrašnje politike.
* jun ili jul? - [[Rusko-turski rat (1787–1792)|Rusko-turski rat]]: počinje [[Opsada Očakova (1788)|Opsada Očakova]], turskog grada na severnoj obali Crnog mora.
Linija 77 ⟶ 80:
[[Datoteka:Serbian Free Corps soldier.jpg|mini|150px|Srpski [[frajkori|frajkorac]]]]
* [[13. 7.]] - Velika oluja sa ogromnim gradom/tučom uništava žitarice između Rajne i Loare - katastrofalna žetva u Francuskoj.
* [[17. 7.]] - [[Bitka kod Hoglanda]] je taktički izjednačena, strateška prednost Rusa nad Šveđanima.
* [[19. 7.]] - Mihaljević iznenadio Turke i porazio ih kod Hasan-pašine Palanke na carigradskom drumu.
* [[21. 7.]] - Francuska: [[Vizillska skupština]] ([[Jean Joseph Mounier]]), traži [[Skupština staleža|Skupštinu staleža]] sa pojedinačnim umesto staleškog glasanja.
Linija 85 ⟶ 89:
* [[7. 8.]] - Turci prešli Dunav, krstare južnim Banatom - car Josif se prebacuje tamo<ref>''Istorija s. n.'' IV-1, 370</ref>.
* [[8. 8.]] - Suočen sa financijskom i političkom krizom, [[Kraljevina Francuska|francuski]] kralj [[Louis XVI]] odlučuje sazvati [[Opći staleži 1789|Opće staleže]] za 1. maja 1789, skupštinu koja bi mu trebala pomoći da donese nove poreze.
* 8. 8. - [[Savez Anjala]]: švedski oficiri nezadovljni ratom šalju notu ruskoj carici [[Katarina Velika|Ekatarini]]
* [[10. 8.]] - [[Wolfgang Amadeus Mozart]] završava svoju poslednju simfoniju, No. 41, kasnije nazvanu ''Jupiter''; ovog leta je komponovao još dve simfonije, kao i klavirsku sonatu No. 16, ''Sonata facile''.
* avgust - General [[Joseph Nikolaus de Vins|De Vins]] započinje opsadu Dubice a uspešno je okončava maršal [[Ernst Gideon von Laudon|Gideon Laudon]] 26. augusta - bosanski muslimani su pružali jak otpor<ref>''Historija n. J. II'', 1331</ref>.
* [[16. 8.]] - Francuska vlada prekida otplatu državnih zajmova - bankrot.
* 16. 8. - Zaključeno izdavanje ''[[The Federalist Papers]]'', niza članaka i eseja od prošlog oktobra koji su promovisali ratifikaciju Ustava SAD.
* [[25. 8.]] - [[Jacques Necker]] preuzima francuske finansije nakon [[Étienne Charles de Loménie de Brienne|Briennove]] ostavke.
* [[27. 8.]] - Počinje suđenje [[William Brodie|Williamu Brodiju]]: danju ugledni zanatlija i gradski većnik [[Edinburgh]]a, noću provalnik i preljubnik - obešen je 1. oktobra.
Linija 103 ⟶ 109:
* oktobar, početkom - Mihaljevićev frajkor se povlači, popaljeno "sve" od Jadra do Kolubare<ref>''Istorija s. n.'' IV-1, 378</ref>.
* [[3. 10.]] - Laudon osvaja [[Bosanski Novi|Novi]] na juriš.
* [[26. 10.]] - Deset meseci nakon polaska iz Engleske, ''[[HMS Bounty]]'' stiže na [[Tahiti]], gde ostaje pet meseci - cilj ekspedicije je nabavka [[Hljebovac|hljebovca]] za prenos na Karibe.
* oktobar/novembar - Britanski kralj [[George III od Velike Britanije|George III]] mentalno oboleo, što izaziva "regentsku krizu" - ali kralj se oporavlja naredne godine.
Linija 112 ⟶ 119:
* [[14. 12.]] - Umro španski kralj [[Karlos III (Španija)|Karlos III]], nasleđuje ga sin [[Karlos IV (Španija)|Karlos IV]] (do [[1808]]), politiku vode predsednik vlade [[grof Floridablanca]] (do 1792) i kraljica [[Marija Lujza od Parme|Marija Lujza]].
* decembar - [[Robert Burns]] sastavio svoju verziju pesme ''[[Auld Lang Syne]]''.
* [[15. 12.]] - Počinju prvi izbori za predsednika SAD (do 10. januara): jednoglasno izabran [[George Washington]] a potpredsednik [[John Adams]].
* [[17. 12.]] - Rusi zauzimaju [[Očakov]] na juriš.
* [[27. 12.]] - Podstaknut javnom kontroverzom, Necker ipak udvostručuje Treći stalež.
Linija 119 ⟶ 127:
* Veliki požar u [[Sarajevo|Sarajevu]].
* [[Dositej Obradović]] objavljuje u Lajpcigu ''Ezopove i pročih raznih basnotvorcev basne''.
* U Connecicatu i New Yorku zabranjena trgovina robljem.
== Rođenja ==
| |||