1834 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
mNema sažetka izmjene |
dop iz istorije s.n. |
||
Red 10:
* [[17. 1.]] (5. 1. po j.k.) - U [[Kragujevac|Kragujevcu]] izašle "[[Novine srbske]]", prvi informativni list štampan u Srbiji, službeno glasilo kneževine. Prvi urednik bio [[Dimitrije Davidović]], osnivač „Novina serbskih“ u Beču.
* [[27. 1.]] - Liberalni [[švajcarska|švajcarski]] kantoni donose Badenski članak za kontrolu rimokatoličke crkve koja se tomo oštro protivi.
* januar? - Portin komesar Ćašif-efendija poslat u Sokosku nahiju u Podrinju, gde se desetak muslimanskih sela odbija iseliti - Miloš na leto šalje Vula Gligorijevića, muhadžiri odlaze u Zvornički sandžak, ostaju samo Mali Zvornik i Sakar (do 1878)<ref name="isn123">''Istorija s. n.'' V-1, 123</ref>.
* [[1. 2.]] - Neuspeli [[Giuseppe Mazzini|Mazzinijev]] ustanak u Pijemontu, u kome je učestvovao i mladi [[Giuseppe Garibaldi]].
* februar - Kneževina Srbija podeljena u pet velikih serdarstava (koja se nisu dugo održala): podunavsko (sedište Beograd, serdar Joksa Milosavljević), mačvansko (Šabac, Vule Gligorijević), raško (Čačak, [[Jovan Obrenović]]), rasinsko (Jagodina, [[Mileta Radojković]]) i timočko (Negotin, Stevan Stojanović). U ovo doba naziv "nahija" zamenjen sa "okružje"<ref>''Istorija s. n.'' V-1, 127</ref>.
* februar - Posredstvom trebinjskog Hasan-bega Resulbegovića dogovoren mir između Crne Gore i hercegovačkog pašaluka, ali ubrzo ponovo dolazi do graničnih sukoba i pljačke<ref>''Istorija s. n.'' V-1, 194</ref>.
* februar - [[Robert Owen]] organizuje Velike nacionalne konsolidovane sindikate u Londonu.
* [[25. 2.]] - Knez [[Miloš Obrenović]] doneo naredbu o izmeštanju svih radnji za promet eksplozivnim materijama van gradskog jezgra - početak organizovane zaštite od požara u Srbiji.
* [[2. 3.]] - U Dalmaciji ubijen [[Unijati u Dalmaciji|unijatski]] sveštenik Petar Krička, namesnik Lilienberg će ubrzati podizanje unijatskih crkava<ref>''Istorija s. n.'' V-2, 286</ref>.
* [[4. 3.]] - [[Derventa|Derventski]] paroh Jovica Ilić diže pobunu ("Pop-Jovičina buna") koja je ubrzo ugušena<ref>Rastoder, Šabotić, p. 7-8</ref>.
* [[6. 3.]] - Grad York inkorporiran kao [[Toronto]].
Linija 24 ⟶ 28:
* april - [[Alexandru II Ghica]] postaje knez [[Vlaška|Vlaške]] (do 1842.), nakon šestogodišnje ruske vojne uprave.
* april? - Podgorički i spuški Turci napadali selo Jastreb, Njegoš im vraća odsečene glave kao gest dobre volje<ref name="njegpisma">[http://www.rastko.rs/rastko-cg/umjetnost/ppnjegos-pisma.html Njegoš - Izabrana pisma], rastko.rs</ref>.
* april-jul - U Srbiji osnovana "popečiteljstva": "pravosudije i prosveštenije" ([[Lazar Teodorović]]), "vnutrena (policajna) djela" (Đorđe Protić), "vojena djela" ([[Toma Vučić-Perišić]]), "financijalna djela" (Koca Marković), "inostrana djela" ([[Dimitrije Davidović]]) - bave se administracijom a vlast ostaje knezu Milošu<ref>''Istorija s. n.'' V-1, 126</ref><ref>Spasojević, Danijel. [http://www.arhivnis.co.rs/cirilica/idelatnost/br%203/cstosedamg.htm Сто седамдесет година од доношења првог српског устава], arhivnis.co.rs</ref>.
* [[maj]] - Izbija [[Arapska pobuna u Palestini (1834)|Arapska pobuna u Palestini]] protiv egipatske vlasti - ugušena do avgusta, svaki peti muškarac poginuo, deportovan ili pobegao iz zemlje.
* [[16. 5.]] - [[Portugalski građanski rat]]: [[Bitka kod Asseiceire]] je odlučujuća pobeda lojalista kraljice [[Marija II (Portugal)|Marije II]] - deset dana kasnije Koncesija iz Evoramontea kojom se [[Miguel I (Portugal)|Miguel I]] odriče prestola i odlazi u egzil (ali se ubrzo odriče potpisa).
* [[28. 5.]] - [[Srpski jezik]] uveden kao službeni u prepisci sa turskim vlastima, kada je [[Knez Miloš Obrenović|Knez Miloš]] vratio jedno vezirovo pismo napisano turskim.
* maj - Spasovska skupština u Kragujevcu - knez Miloš proglasio zakonitost da je seljačka baština posed srpskih seljaka, ukidaju se zaostale spahijske obaveze<ref>''Istorija s. n.'' V-1, 124</ref>.
* 7. 6. - Grčki general [[Teodoros Kolokotronis]] osuđen na smrt zbog navodne izdaje (pomilovan sledeće godine).
Linija 35 ⟶ 41:
* [[9. 7.]] - [[Hrvatski narodni preporod]]: dozvoljene novine na hrvatskom jeziku.
* [[15. 7.]] - [[Španska inkvizicija]] ukinuta kraljevskim dekretom.
* jul - Narodna vojska stiže u [[Azbukovica|Azbukovicu]] i proteruje muslimane<ref>Vasiljević, Milivoje [http://www.rastko.rs/svecovek/ustrojstvo/manastiri/soko/mvasiljevic-soko/drugi_deo.html Soko-grad], rastko.rs</ref>. Isto se dešava u [[Krupanj|Krupnju]]<ref>Đurđev, Aleksandar [http://www.rastko.rs/svecovek/ustrojstvo/namesnistva/radjevina/krupanj/index_l.html Crkve Krupnja], rastko.rs</ref>, [[Rađevina|Rađevini]] i [[Jadar|Jadru]] (prošlogodišnji hatišerif je odredio pet godina za iseljenje muslimana iz uvećane Kneževine Srbije)<ref>Rastoder, Šabotić, p. 6</ref>. Muhadžiri odlaze u Zvornički sandžak, ostaju samo [[Mali Zvornik]] i [[Sakar]] (do 1878)<ref name="isn123"></ref><ref>''Istorija s. n.'' V-1, 360</ref>.
* [[1. 8.]] - Ukinuto ropstvo u većem delu [[Britanska imperija|Britanske imperije]].
* [[6. 8.]] - Sveštenik Vuk Popović postavljen za prvog nastavnika pravoslavne veronauke u višoj osnovnoj školi u [[Kotor]]u (pravoslavna deca ranije išla na katoličku veronauku)<ref>''Istorija s. n.'' V-2, 290</ref>.
* [[12. 8.]] - Antikatolički neredi u blizini [[Boston]]a, spaljen samostan [[Uršulinke|Uršulinki]].
* 12. 8. - Dodatni akt u [[Brazilsko Carstvo|Brazilu]], povećana autonomija provincija.
Linija 59 ⟶ 66:
* 1834-35 - [[Vuk Karadžić]] boravi u Crnoj Gori i Boki Kotorskoj.
* [[Demografija Srbije]]: prvi popis u Kneževini - 678.192 stanovnika.
* U Srbiji bio francuski diplomata Boa-le-Kont (Charles-Joseph-Edmond de Bois-Le-Comte).
* U [[Vučitrn]]u izgrađena crkva sv. Ilije.
* Izlazi kajkavski koledar ''Danicza zagrebechka'' [[Ignac Kristijanović|Ignaca Kristijanovića]].
Linija 115 ⟶ 123:
;Literatura
* Rastoder, Šabotić [http://www.arhivtk.com.ba/treci%20dio.pdf Posavska buna iz 1836. godine], arhivtk.com
* ''Istorija srpskog naroda'', Od Prvog ustanka do Berlinskog kongresa 1804-1878, Beograd 1981
** Peta knjiga prvi tom (V-1)
** Peta knjiga drugi tom (V-2)
{{commonscat|1834}}
| |||