1982 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
→Događaji: dop. iz en Wiki jan-maj |
|||
Red 13:
* 13. 1. - [[Milka Planinc]], preds. CK SK Hrvatske, predložena za preds. Saveznog izvršnog veća (SIV).
* [[15. 1.]] - Članak u "Komunistu" o opasnostima širenja "panislamskih ideja"<ref>[http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/85-4-106.shtml Yugoslav Officials Concerned About Pan-Islamic Nationalism], Z.Antić, RFE Research</ref>.
* januar - Peticija beogradskih intelektualaca skupštini Srbije povodom milicijskog uznemiravanja potpisnika peticije protiv ratnog stanja u Poljskoj.▼
* [[17. 1.]] - "Hladna nedelja" donosi rekordno niske temperature u mnogim gradovima SAD.
* [[21. 1.]] - Socijalistički savez Beogradskog univerziteta kritikuje studentske časopise "Vidici" i "Student" za "kriptografsko" značenje reči i zastupanje "terorističkih" teorija<ref>[http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/85-4-193.shtml Some Yugoslav Party Quarters Concerned About the Student Press], Z.Antić, RFE Research</ref>.
* [[26. 1.]] - Nezaposlenost u Ujedinjenom Kraljevstvu premašila tri miliona, prvi put od '30-tih.
* [[28. 1.]] - Italijanska antiteroristička jedinica spasila američkog generala [[James L. Dozier|Jamesa L. Doziera]] od Crvenih brigada posle 42 dana.
* [[31. 1.]] - [[7. 2.]] - Svetsko prvenstvo u skijanju ([[Schladming]], [[Austrija]]). Medalje osvojili [[Boris Strel]] (bronzana, [[veleslalom]]) i [[Bojan Križaj]] (srebrna, [[slalom]]).
▲* januar - Peticija beogradskih intelektualaca skupštini Srbije povodom milicijskog uznemiravanja potpisnika peticije protiv ratnog stanja u Poljskoj.
* koncem siječnja - Nadbiskup [[Franjo Kuharić]] odbija nazočiti novogodišnjem prijemu u Hrvatskom saboru (loši odnosi crkve i države).
* [[30. 1.]] - Pronađen jedan od prvih kompjuterskih virusa, ''[[Elk Cloner]]'', namenjen sistemu Apple II.
* januar-februar - Na koncertu [[Riblja čorba|Riblje čorbe]] u Zagrebu u gužvi stradala jedna devojka; istovremeno imaju problema zbog stihova "Za ideale ginu budale".
* januar-april - Izbori delegata na svim nivoima u SFRJ<ref>[http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/86-1-311.shtml Yugoslavia's Elections], S.Stanković, RFE Research</ref>.
=== Februar/Veljača ===
[[Datoteka:After Hama Massacre.jpg|mini|200px|[[Masakr u Hami (1982)|Masakr u Hami]], ruševine]]
* [[1. 2.]] - Osnovana labava konfederacija [[Senegambija]] ([[Senegal]] + [[Gambija]]), trajala do [[1989]].
* 1. 2. - Rafinerija Rijeka prekinula rad zbog nestašice nafte (tokom meseca restrikcije struje u Beogradu i Zagrebu, takođe nestašica benzina).
* [[2. 2.]] - [[
* [[14. 2.]] - Rasturene albanske demonstracije u Prištini.
* [[15. 2.]] - Morska bušotina ''Ocean Ranger'' potonula blizu Newfoundlanda sa čitavom ekipom od 84 člana; u istoj oluji je potonuo i sovjetski kontejnerski brod ''Mekhanik Tarasov '' sa 32 od 37 članova posade.
* [[23. 2.]] - MMF odobrio 700 miliona dolara Jugoslaviji (druga rata stand-by kredita od 2,2 milijarde iz februara 1981).
* [[februar]] - Otvoreno pismo nekih sveštenika [[SPC]] patrijarhu Germanu, u kojem se traži da Crkva prekine ćutanje i preduzme nešto da spreči "izumiranje srpskog naroda" na Kosovu.
* [[28. 2.]] - Osnovana softverska kompanija ''[[Adobe Systems]]''.
=== Mart/Ožujak ===
* [[1. 3.]] - Sovjetska sonda [[Venera 13]] se spustila na [[Venera (planeta)|tu planetu]] i poslala fotografije u boji.
* [[7. 3.]] - [[Mima Jaušovec]] osvojila teniski turnir Avon u Kaliforniji.
* [[10. 3.]] - [[Sizigija]]: sve planete na istoj strani Sunca; katastrofe koje su pojedinci predviđali (npr. u knjizi ''The Jupiter Effect'') nisu se dogodile.
* [[11. 3.]] - Rasturene demonstracije u [[priština|Prištini]], povodom godišnjice [[Nemiri u Socijalističkoj Autonomnoj Pokrajini Kosovo 1981.|nemira 1981]].
* [[16. 3.]] - XXIV plenum CK SKJ - [[Stane Dolanc|Dolančev]] referat o domaćoj i stranoj situaciji, usvojen nacrt novog partijskog statuta.
* [[19. 3.]] - Predigra [[Falklandski rat|Falklandskog rata]]: Argentinski "trgovci starim metalom" podigli zastavu na britanskoj [[Južna Georgija i arhipelag Južni Sandwich|Južnoj Georgiji]].
* [[20. 3.]] - [[Bojan Križaj]] pobedio na [[Kranjska Gora|Kranjskoj Gori]].
* [[24. 3.]] - Vojni udar u [[Bangladeš]]u, general [[Hussain Muhammad Ershad]] će biti predsednik 1983-90.
* [[29. 3.]] - [[54. dodjela Oscara]]: najbolji film su ''[[Chariots of Fire]]'', ukupno četiri nagrade od sedam nominacija; "[[Crveni (film)|Crveni]]" tri nagrade od 12 nominacija.
* mart-april - Kontroverza [[Vladimir Dedijer|Dedijer]]-[[Vladimir Bakarić|Bakarić]] oko Dedijerovih Novih priloga za biografiju Josipa Broza Tita, istoričar preti da će tužiti [[Kosta Nađ|Kostu Nađa]], [[Ivica Račan|Ivicu Račana]] pa i samog Bakarića<ref>[http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/85-4-22.shtml Dedijer-Bakaric Controversy over Tito's Biography], Z.Antić, RFE Research</ref>.
=== April/Travanj ===
[[Datoteka:ZXSpectrum48k.jpg|thumb|
* [[1. 4.]] - [[Sjedinjene Američke Države|SAD]] formalno [[Panama|Panami]] vratile [[Panamski kanal]].
* [[2. 4.]] - [[Falklandski rat]]: [[Argentina|Argentinske]] vojne snage iskrcale se na
* [[4. 4.]] - Sovjetski ino. ministar [[Andrej Gromiko]] stigao u posetu Jugoslaviji.
* [[9. 4.]] - "Rezime mišljenja..." Veća republika i pokrajina SFRJ - pogoršanje ekonomske situacije rezultat pogrešne razvojne politike u poslednjih 10 godina ("zatvaranje prema svetskoj privredi i enormno širenje potrošnje... u svim oblastima").
Linija 49 ⟶ 58:
* [[23. 4.]] - U Britaniji pušten u prodaju [[ZX Spectrum]].
* [[24. 4.]] - [[Pjesma Eurovizije 1982.|Pjesma Eurovizije]]: pobjedila njemačka pjevačica ''Nicole'', jugoslovenska "[[Aska (grupa)|Aska]]" 14.
* [[25. 4.]] - [[Izrael]] završava povlačenje sa [[Sinaj]]a u skladu sa Egipatsko-izraelskim mirovnim ugovorom iz 1979., pre dva dana je uz nešto otpora evakuisano jevrejsko naselje [[Yamit]] na Sinaju, jugozapadno od Gaze.
* 25. 4. - Operacija Paraquet: Britanci povratili Južnu Georgiju.
* [[29. 4.]] - [[Socijalistički savez radnog naroda Jugoslavije]] odobrio predloženi sastav SIV-a Milke Planinc (predsednica CK SK Hrvatske, smatra se "liberalnom" u ekonomiji).
* april - Apel za zaštitu srpskog naroda i njihovih svetih spomenika na Kosovu - pismo 21 sveštenika, monaha i monahinje (među kojima i [[Atanasije Jevtić]], [[Amfilohije Radović]] i [[Irinej Bulović]]).
Linija 56 ⟶ 66:
=== Maj/Svibanj ===
* [[2. 5.]] - Manji zemljotres u Crnoj Gori.
* 2. 5. - Potopljena argentinska laka krstarica ''[[ARA General Belgrano (C-4)|General Belgrano]]'', 323 mrtvih.
* [[4. 5.]] - Britanski razarač ''[[HMS Sheffield (D80)|HMS Sheffield]] pogođen raketom Exocet, tone šest dana kasnije, 20 mrtvih.
* [[6. 5.]] - Osnovan Pozorišni muzej Vojvodine.
* [[8. 5.]] - Vozač F1 [[Gilles Villeneuve]] poginuo na kvalifikacijama u Belgiji.
* [[12. 5.]] - Dve eksplozije [[metan]]a u jami Raspotočje [[Zenica|zeničkog]] rudnika uglja - poginulo 39 rudara iz treće smene.
* 12. 5. - Zakon o upotrebi i raspolaganju čvrste valute u 1982 - delimična centralizacija deviza u SFRJ (Slovenija i Hrvatska se protivile).
* 12. 5. - Ekstremno desni španjolski svećenik pokušao ubosti papu bajonetom u Fatimi.
* [[15. 5.]] - Rotacija u [[Predsedništvo SFRJ|Predsedništvu]]: [[Petar Stambolić]] umesto [[Sergej Krajger|Sergeja Krajgera]].
* 15. 5. - [[Nikola Ljubičić]], dugogodišnji ministar odbrane (SSNO), novi predsednik predsedništva SR Srbije.
* [[16. 5.]] - [[Milka Planinc]] izabrana za predsednika savezne vlade - prva i jedina žena na takvom položaju u socijalističkom svetu. Ostali važniji položaji - odbrana: admiral [[Branko Mamula]], unutrašnji poslovi [[Stane Dolanc]], inostrani poslovi [[Lazar Mojsov]]<ref>[http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/86-1-324.shtml Yugoslavia's New Federal Government Formed], S.Stanković, RFE Research</ref>.
* 21. - 25. 5. - Bitka u zalivu San Carlos između argentinskih i britanskih aviona i brodova, Britanci su uprkos velikim gubicima (razarač ''Coventry'' i dve fregate), osigurali mostobran.
* [[22. 5.]] - Ranija Međuvladina pomorska konsultativna organizacija postaje [[Međunarodna pomorska organizacija]], sedište u Londonu.
* [[23. 5.]] - Ušao u saobraćaj voz "Bosna ekspres".
* [[24. 5.]] - [[Iransko-irački rat]]: iranska operacija [[oslobađanje Horamšahera]], povraća [[Horamšaher|grad]] od Iračana.
* [[26. 5.]] - Grčki premijer [[Andreas Papandreu]] u trodnevnoj poseti Jugoslaviji.
* [[28. 5.]] - Prva poseta vladajućeg pape Velikoj Britaniji.
* [[29. 5.]] - "Sovjetskaja Rosija" kritikuje predstavu beogradskog Narodnog pozorišta "Lenjin, Staljin, Trocki", nazivajući je uvredljivom i štetnom za odnose dve zemlje.
* [[30. 5.]] - [[Španija]] postaje 16. članica [[NATO]]-a (prvo proširenje od ulaska SR Nemačke 1955).
=== Jun/Juni/Lipanj ===
| |||