Jesenice – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
potpuna izmjena |
|||
Red 1:
{{Naselje
| ime =Jesenice
| ime_genitiv =Jesenica
| izvorno_ime =
| translit_jezik1 =
| translit_jezik1_vrsta =
| translit_jezik1_info =
| slika_panorama =AC A2 - Viadukt Moste 01.jpg
| veličina_slike =260px
| opis_slike=Panorama grada pored [[autoput]]a za [[tunel]]
| slika_zastava=
| slika_zastava_veličina=
| slika_pečat =
| slika_pečat_veličina =
| slika_grb =
| slika_grb_veličina =
| slika_amblem_prazno =
| slika_amblem_prazno_veličina =
| slika_amblem_prazno_opis =
| slika_karta =
| veličina_karte =
| opis_karte =
| slika_karta1 =
| veličina_karte1 =
| opis_karte1 =
| slika_lokacijska_karta_država = Slovenija
| nadimak =
| geslo =
| širina-stupnjevi =46
| širina-minute =26
| širina-oznaka = N
| dužina-stupnjevi =14
| dužina-minute = 03
| dužina-oznaka = E
| lokacija_ime =[[Popis država|Država]]
| lokacija_info ={{flag|Slovenija}}
| lokacija1_ime =[[Slovenske pokrajine|Pokrajina]]
| lokacija1_info = [[Gorenjska]]
| lokacija2_ime =
| lokacija2_info =
| lokacija3_ime =
| lokacija3_info =
| utemeljenje_ime =
| utemeljenje_datum =
| utemeljenje1_ime =
| utemeljenje1_datum =
| utemeljenje2_ime =
| utemeljenje2_datum =
| utemeljenje3_ime =
| utemeljenje3_datum =
| osnivač =
| nazvan_po =
| dijelovi =
| vrsta_dijelova =
| d1-d50
| vrsta_vlasti =
| vlast_bilješke =
| titula_vođe =[[Gradonačelnik]]
| ime_vođe = Tomaž Mencinger
| stranka_vođe =
| titula_vođe1 =
| ime_vođe1 =
| titula_vođe2 =
| ime_vođe2 =
| titula_vođe3 =
| ime_vođe3 =
| titula_vođe4 =
| ime_vođe4 =
| površina_bilješke =
| površina_ukupna =8.5 [[km²]]
| površina_kopna =
| površina_vode =
| postotak_vode =
| površina_uža =
| površina_šira =
| površina_prazno1_ime =
| površina_prazno1 =
| površina_prazno2_ime =
| površina_prazno2 =
| visina = 576
| visina_izvor =
| visina_max =
| visina_min =
| stanovništvo_godina =[[2013]].
| stanovništvo_bilješke =
| stanovništvo =
| stanovništvo_gustoća =
| stanovništvo_uže =13 255<ref name=mam/>
| stanovništvo_uže_gustoća =
| stanovništvo_šire =21 374<ref name=mam/>
| stanovništvo_šire_gustoća =
| stanovništvo_prazno1_ime =
| stanovništvo_prazno1 =
| stanovništvo_gustoća_prazno1 =
| stanovništvo_prazno2_ime =
| stanovništvo_prazno2 =
| stanovništvo_gustoća_prazno2 =
| vremenska_zona =[[UTC+1]]
| utc_pomak =+2
| vremenska_zona_DST =
| utc_pomak_DST =
| poštanski_broj = 4270
| pozivni_broj =
| gradovi_prijatelji =
| web_stranica =[http://www.jesenice.si/ www.jesenice]
| bilješke =
}}
'''Jesenice''' ([[njemački]]:''Assling'') je [[grad]] od 13 255 i [[glavni grad|administrativni centar]] istoimene [[Općina|općine]] na sjeveru [[Slovenija|Slovenije]] od 21 374 stanovnika.<ref name=mam>{{cite web
| url =http://www.citypopulation.de/php/slovenia-gorenjska.php
| title =Slovenia: Gorenjska
| accessdate = 15. 04. 2014
| language=engleski
| publisher=City population}}</ref>
Jesenice su za bivše [[SFR Jugoslavija|Jugoslavije]] bile poznate kao centar [[hokej]]a i [[čelik]]a.
==Geografske karakteristike==
Jesenice leže na sjeverozapadu [[Slovenija|Slovenije]] u [[Slovenske pokrajine|pokrajini]] [[Gorenjska]], u uskoj [[kotlina|kotlini]] [[rijeka (vodotok)|rijeke]] [[Sava Dolinka|Save Dolinke]]. Odmah iznad grada steru se visoke [[Karavanke]], koje formiraju [[granica|granicu]] između [[Austrija|Austrije]] i Slovenije
Grad je udaljen oko 35 [[km]] sjeverno od [[Kranj]]a i 60 km sjeverno od [[Ljubljana|Ljubljane]].
== Historija ==
Nastanak Jesenica usko je povezan sa razvojem [[metalurgija|metalurškog]] zanata duž obala rijeke [[Sava|Save]].
Razvoj [[rudarstvo|rudarstva]] i obrade [[metal]]a ([[Livenje|ljevaonice]], [[Kovač|kovačnice]]) počeo je u tom kraju krajem [[14. vijek]]a, u to vrijeme vlasnici prvih ljevaonica bili su manje više [[Italijani|Talijani]].<ref name=his/>
Negdje u drugoj polovici [[18. vijek]]a dotadašnje Bucellenijevo imanje kupio je Valentin Ruard, koji se punim plućima bacio u taj posao i počeo obnavljati i proširivati [[rudnik]]e željezne rude u okolici. S druge strane brojne [[Livenje|ljevaonice]] ali i rudnici pripadali su veletrgovcu Zoisu, koji je bio u to vrijeme kralj [[željezo|željeza]] u [[Kranjska|Kranjskoj]].<ref name=his/>
[[datoteka:Starasava.JPG|thumb|left|260px|<center>Trg u starom gradu]]
Negdje od kraja [[18. vijek]]a porodica Zois je upala u velike financijske teškoće, što zbog zastarjelih pogona, što zbog visokih proizvodnih troškova i velike konkurencije, tako da se veći dio njihovog imetka našao u tuđim rukama. Zbog tog su oni - [[1869]] u dogovoru sa svojim zajmodavcima osnovali [[dioničko društvo]] '''Kranjska industrijska družba''' ([[akronim]]: '''KID'''). Tri godine kasnije je i Ruard upao u slične nevolje kao i Zoisi, pa je i on odlučio postati dioničar KID-a.<ref name=his/>
Od dana kad je Ruard pristupio KID-u, počela je nova era željezarstva u jeseničkoj dolini, jer je tako nastala najsnažnija željezara i najveći industrijski pogon u [[Kranjska|Kranjskoj]]. Istovremeno sa rastom željezare, rasle su i Jesenice (turizam, zanatstvo, ugostiteljstvo, školstvo, kultura, sport...).<ref name=his> {{cite web
|url=http://www.jesenice.si/sl/predstavitev-obcine/kultura-in-narava/item/62-zgodovina-jesenic
|title = ''Zgodovina Jesenic''
|publisher = Občina Jesenice
|language = slovenski
|accessdate = 15. 04. 2014}}</ref>
==Privreda==
Privredom grada i danas dominira [[željezara]], iako ona nije više tako snažna kao nekad, pa se i broj stanovnika smanjio.
== Poznati sugrađani ==
* [[Miha Baloh]], (1928.-), glumac
* [[prof.dr.Jože Mencinger]], poznati slovenski pravnik i ekonomist
* [[Anže Kopitar]], hokejaš
* [[Jaka Blažič]], košarkaš
== Izvori ==
{{reflist}}
== Vanjske veze ==
{{Commonscat|Jesenice}}
* [http://www.jesenice.si/ Službene stranice grada] {{sl icon}}
* [http://www.acroni.si/ ACRONI, d.o.o. (nekadašnja Železarna Jesenice)] {{sl icon}}
{{Gradovi u Sloveniji}}
[[Kategorija:Gradovi u Sloveniji]]
| |||