Narodnooslobodilačka vojska i partizanski odredi Jugoslavije – razlika između verzija

{{citat|Mi ne garantujemo mir i spokojstvo, već donosimo dosledno i do kraja pooštrenu borbu protiv svih narodnih neprijatelja; a takva borba, uz učešće svih — sposobnih da se bore, upravo je jedina trajna i sigurna garancija za brzo postizanje pobede i trajnog mira.<ref>[http://www.znaci.net/00001/29_4.htm KOČA POPOVIĆ: BELEŠKE UZ RATOVANJE]</ref>|[[Koča Popović]]}}

 

{{main|Ustanak u Crnoj Gori 1941.|Ustanak u Srbiji 1941.|Ustanak u NDH|Užička republika}}

{{citiranje|»U ime slobode i nacionalne nezavisnosti Komunistička partija Jugoslavije poziva sve rodoljubive narodne elemente da se ujedine u borbi protiv zajedničkog neprijatelja — fašističkog okupatora i domaćih izdajnika ... učinimo da naša zemlja bude okupatoru grobnica, a ne baza za njegovo snabdjevanje!«<ref>Zb. NOR, V/l , 110.</ref>|Poziv [[Komunistička partija Jugoslavije|Komunističke partije Jugoslavije]] narodu na opšti ustanak protiv ukupatora}}

[[21. 12.|21. decembra]] [[1941]], partizani su u [[Rudo (BiH)|Rudu]] formirali [[Prva proleterska udarna brigada|Prvu proletersku brigadu]] - prvu regularnu jedinicu koja je mogla da dejstvuje izvan mesta gde je osnovana.

 

{{main|Borbe za Istočnu Bosnu 1942.|Bitka na Kozari|Prodor proleterskih brigada u Zapadnu Bosnu|Bihaćka republika}}

Početkom [[1942]]. godine, težište borbe se prenelo na područje [[Nezavisna Država Hrvatska|NDH]]. [[Prva proleterska udarna brigada]] pod komandom [[Koča Popović|Koče Popovića]] je vodila [[borbe u istočnoj Bosni 1942.|borbe u istočnoj Bosni]], i izvršila čuveni [[Igmanski marš]] da bi izbegla uništenje.

{{citat|Narod nas svuda vrlo srdačno dočekuje. U Konjicu je podeljeno stanovništvu dosta životnih namirnica.<ref>http://www.znaci.net/00001/29_3.htm</ref>|Ratni dnevik [[Koča Popović|Koče Popovića]]}}

 

{{main|Bitka na Neretvi|Ofanziva NOVJ u Lici 1943.|Bitka na Sutjesci|Kapitulacija Italije|Zimske operacije u Jugoslaviji 1943/1944}}

{{citat|Nije bilo ni jednog nemačkog vojnika kome je partizanski rat bio drag. U nedeljama nakon mog dolaska na Balkan primio sam zahteve više od 1000 vojnika svih činova u kojima oni traže premeštaj na rusko ratište, iako su tamo stalno vođene velike borbe.<ref>Lothar Rendulic: GEKÄMPFT, GESIEGT, GESCHLAGEN, strana 210 ({{jez-nem|Es gab keinen deutschen Soldaten, dem der Partisanenkrieg sympathisch gewesen wäre. In den Wochen nach meinem Eintreffen auf dem Balkan erhielt ich Gesuche von mehr als 1000 Soldaten aller Dienstgrade, die um Versetzung auf den russischen Kriegsschauplatz baten, obwohl dort dauernd große Kämpfe im Gange waren.}})</ref>| Njemački general-pukovnik [[Lothar Rendulić|Lotar Rendulic]]}}

Politički, najvažnije odluke su donete [[29. 11.|29. novembra]] [[1943]]. na [[drugo zasjedanje AVNOJ-a|zasedanju]] [[Antifašističko vijeće narodnog oslobođenja Jugoslavije|AVNOJ]]-a u bosanskom gradiću [[Jajce|Jajcu]], kada je osnovana privremena vlada, zabranjen povratak kralja [[Petar II Karađorđević|Petra II Karađorđevića]] u Jugoslaviju, Tito proglašen za maršala i predsednika Nacionalnog komiteta oslobođenja Jugoslavije, te zacrtana budućnost Jugoslavije kao države sastavljene od federalnih republika.

 

{{main|Desant NOVJ na Korčulu 1944.|Desant na Drvar|Bitka za Srbiju|Beogradska operacija|Batinska bitka|Bitka za Knin 1944.}}

{{citat|U poređenju sa partizanima, njemački vojnik je slabije obučen za vođenje borbe u planinama i često nije dorastao fanatično borbenim partizanima, koji su se potpuno srodili sa zemljištem, a pored toga imaju podršku stanovništva. Teškoće na jugoslovenskom ratištu naročito u Bosni i Hercegovini, Hrvatskoj i Slavoniji, ravne su teškoćama na istočnom i afričkom frontu, a veliko prostranstvo i pošumljenost terena predstavlja izuzetne teškoće.<ref>http://www.znaci.net/00001/46_77.htm</ref>|[[Edmund Glaise-Horstenau]]}}

Krajem 1944. godine Narodnooslobodilačka vojska je kontrolisala celu istočnu polovinu Jugoslavije - Srbiju, Makedoniju i Crnu Goru, kao i [[dalmacija|dalmatinsku]] obalu. Istovremeno, nemačka komanda Jugoistoka je formirala Sremski front, kako bi zaustavila prodor [[NOVJ]] i [[Crvena Armija|Crvene Armije]] ka zapadnim oblastima zemlje. Sremski front je bio deo šireg [[Istočni front (Drugi svetski rat)|Istočnog fronta]] Trećeg Rajha u Europi. Gornjim krakom se nadovezivao na dravski front od Virovitice do ušća u Dunav, a donjim na drinski front od Zvornika do ušća u Savu.

 

{{quote|Partizanska vojska je već odavno prerasla u regularnu borbenu formaciju uporedivu s vojskama drugih malih država, i beskrajno superiorniju od većina njih, a posebno od predratne Jugoslovenske vojske, u taktičkoj vještini, poljskoj vještini, vodstvu, borbenom duhu i vatrenoj moći.<ref>[http://www.znaci.net/00001/3_4_2.htm Basil Davidson: PARTISAN PICTURE] "The partisan army had long since grown into a regular fighting formation comparable to the armies of other small States, and infinitely superior to most of them, and especially to the pre-war Jugoslav army, in tactical skill, fieldcraft, leadership, fighting spirit and fire-power."</ref>|[[Basil Davidson]]}}