1833 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
dop. iz en Wiki (1) |
dop. iz en Wiki (2) i de Wiki |
||
Red 5:
__NOTOC__
== Događaji ==
===Januar/Siječanj – Mart/Ožujak ===
* [[3. 1.]] - Velika Britanija ponovo ističe suverenitet nad [[Falklandi]]ma.
* [[6. 2.]] - Bavarski princ Otto stigao u Grčku gde je proglašen za kralja pod imenom [[Oton (Grčka)|Oton]] (do [[1862]]).
* [[22. 2.]] - Indijska država [[Bahawalpur (država)|Bahawalpur]] sklopila [[supsidijarna alijansa|supsidijarnu alijansu]] sa Britancima.
* [[2. 3.]] - [[Kriza nulifikacije]]: ''Force Bill'' daje predsedniku SAD ovlašćenje da pošalje vojsku u [[Južna Karolina|Južnu Karolinu]] kako bi se sprovodila savezna carina (ta država pristaje na novu, kompromisnu carinsku stopu).
* [[22. 3.]] - Sklopljen ugovor kojim se [[Južnonemački carinski savez]] (Bavarska i Virtemberg) dogodine udružuju sa Pruskom i Hesenom u [[Nemački carinski savez]] (''Zollverein'').
===April/Travanj – Jun/Lipanj ===
* [[6. 5.]] - [[Carl Friedrich Gauss]] i [[Wilhelm Eduard Weber]] dobili dozvolu za gradnju prvog [[električni telegraf|električnog telegrafa]] u [[Göttingen]]u. ▼
* [[3. 4.]] - ''[[Frankfurter Wachensturm]]'' ("Juriš na frankfurtsku stražaru"): studenti pokušali izvesti revoluciju u [[Nemačka Konfederacija|Nemačkoj Konfederaciji]].
* [[6. 5.]] - [[Kutahijski mir]]: [[Muhamed Ali Egipatski|Muhamed Aliju]] i [[Ibrahim Paša Egipatski|Ibrahim-paši Egipatskom]] ostaje kontrola nad Velikom Sirijom i Adanom.
▲*
* [[17. 5.]] - [[Antonio López de Santa Anna]] prvi put postaje predsednik Meksika, u sledećih godinu dana se četiri puta smenjuje sa potpredsednikom [[Valentín Gómez Farías|Faríasom]].
* [[25. 5.]] - [[Čile]] dobio novi [[ustav Čilea|ustav]]: unitarna država sa jakim predsednikom i katolicizmom kao jedino dopuštenom religijom.
* [[5. 6.]] - [[Ada Lovelace]] upoznala [[Charles Babbage|Charlesa Babbaga]] koji joj kasnije tokom meseca pokazuje prototip [[Diferencijalna mašina|diferencijalne mašine]].
===Jul/Srpanj – Septembar/Rujan ===
* [[5. 7.]] - [[Portugalski građanski rat]]: pomorska [[Bitka kod rta São Vicente]] je odlučujuća pobeda lojalista [[Marija II (Portugal)|Marije II]].
* [[8. 7.]] - [[Ugovor iz Hünkâr İskelesija]]: vojni savez Rusije i Turske.
* [[3. 8.]] - Trupe grada [[Basel]]a poražene od ruralnih [[liestal]]skih pobunjenika - kanton će biti podeljen.
* [[12. 8.]] - Osnovan grad [[Chicago]], počinje sa oko 200 stanovnika.
* [[26. 8.]] - Kanton Basel se deli na na dva polukantona: gradski [[Basel-Stadt]] i seoski [[Basel-Landschaft]].
* [[28. 8.]] - Stupio na snagu Zakon o ukidanju ropstva kojim se ono od 1. avgusta 1834. ukida u skoro celoj [[Britanska imperija|Britanskoj imperiji]].
* [[29. 8.]] - Ograničen rad dece u britanskim fabrikama.
* [[7. 9.]] - [[Petar II Petrović Njegoš]] dobio ruski pasoš.
* septembar - [[Konferencija u Münchengrätzu]]: Austrija, Rusija i Pruska dogovaraju zajedničku politiku prema Osmanskom carstvu, Poljskoj i protiv liberalizma.
* [[29. 9.]] - Trogodišnja [[Izabela II (Španija)|Izabela II]] postaje kraljica Španije (do [[1868]]), regentkinja joj je majka [[Marija Kristina (Dve Sicilije)|Marija Kristina]] (do 1840).
===Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac ===
* [[1. 10.]] - Stric male Izabele, don [[Carlos María Isidro de Borbón|Karlos]] se u Portugalu proglašava za kralja Španije Karlosa V - [[Prvi karlistički rat]].
* [[4. 11.]]? - Osnovana [[Prva kragujevačka gimnazija]], prva u Srbiji.
* 12/[[13. 11.]] - Spektakularni [[Meteorski pljusak|meteorski pljusak]] [[leonidi|leonida]] iznad Severne Amerike - procenjeno 100.000 na sat.
* [[25. 11.]] - Jak zemljotres sa cunamijem pogađa centralnu [[Sumatra|Sumatru]].
* [[14. 12.]] - Tajanstveni mladić [[Kaspar Hauser]] uboden, umire tri dana kasnije.
===Kroz godinu===
* [[Biohemija]]: [[Anselme Payen]] otkrio prvi [[enzim]], [[dijastaza|dijastazu]].
== Rođenja ==
{{glavni članak|:Kategorija:Rođeni 1833.}}
* [[
* [[24. 2.]] - [[Eduard Taaffe]], austrijski političar († [[1895]])
* [[28. 2.]] - [[Alfred von Schlieffen]], nemački maršal († [[1913]])
* [[15. 4.]] - [[Mihailo Polit-Desančić]], političar, novinar, književnik († [[1920]])
* [[24. 4.]] - [[Marko Miljanov]], crnogorski vojvoda i književnik († [[1901]])
* [[7. 5.]] - [[Johannes Brahms]], kompozitor († [[1897]])
* [[9. 5.]] - [[Hermann von Spaun]], austrougarski admiral († [[1919]])
* [[20. 8.]] - [[Benjamin Harrison]], predsednik SAD († [[1901]])
* [[6. 10.]] - [[Jovan-Joles Andrejević]], lekar, književnik, prevodilac († [[1864]])
* [[21. 10.]] - [[Alfred Nobel]], pronalazač, industrijalac († [[1896]])
* [[12. 11.]] - [[Aleksandar Borodin]], kompozitor († [[1887]])
* [[13. 11.]] - [[Edwin Booth]], glumac († [[1893]])
* [[6. 12.]]? - [[Jovan Jovanović Zmaj]], srpski pesnik († [[1904]])
== Smrti ==
{{glavni članak|:Kategorija:Umrli 1833.}}
* [[8. 1.]] - [[Édouard Jean Baptiste Milhaud]], francuski general (* [[1766]])
* [[10. 1.]] - [[Adrien-Marie Legendre]], matematičar (* [[1752]])
* [[12. 1.]] - [[Marie-Antoine Carême]], kuvar (* [[1784]])
* [[22. 4.]] - [[Richard Trevithick]], pronalazač (* [[1771]])
* [[5. 7.]] - [[Nicéphore Niépce]], pionir fotografije (* [[1765]])
* [[29. 9.]] - [[Ferdinand VII.]], kralj Španije (* [[1784]])
* [[23. 11.]] - [[Jean-Baptiste Jourdan]], maršal Francuske (* [[1762]])
* [[25. 11.]] - [[Nikola II Esterhazi]], mađarski knez (* [[1765]])
* [[17. 12.]] - [[Kaspar Hauser]], osoba nepoznatog porekla
==Reference==
| |||