Vidovdan – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m redirect na sr.wiki |
preuzeto sa srpske Wikipedije |
||
Red 1:
'''Vidovdan''' je nepokretni verski praznik koga praznuju [[Srpska pravoslavna crkva]] i [[Bugarska pravoslavna crkva]] [[28. jun]]a i jedan od najvećih [[Srpski praznici|srpskih praznika]]. Spada u nepokretne praznike, a po [[Stari kalendar|starom kalendaru]] je 15. juna. Kod [[Srbi|Srba]] je poznat pod nazivom ''Vidovdan'', a kod [[Bugari|Bugara]] ''Vidovden'' ili ''Vidov den''.
#REDIRECT [[:sr:Vidovdan]]▼
Značaj Vidovdana za srpski narod proističe iz istorijskih događaja koji su vezani za taj datum. Od svih je najznačajniji [[Kosovski boj]], pogibija [[knez]]a [[Lazar Hrebeljanović|Lazara]] ([[1371]]-[[1389]]) i tzv. ''propast Srpskog carstva'', pa se tog dana ,pored [[Sveti Amos|svetog Amosa]], od početka [[20. vek|-{XX}- veka]] slavi i crkveni praznik ''Svetog velikomučenika kneza Lazara i svetih srpskih mučenika''{{traži se izvor}}.
== O poreklu naziva ==
O poreklu narodnog naziva za ovaj praznik postoji više verzija, ali nijedna nije dokazana odnosno potvrđena. Po jednoj je ovaj praznik nastavak slavljenja [[Stara slovenska vera|slovenskog paganskog božanstva]] [[Svetovid]]a, koji je bio bog obilja i [[Bog rata|rata]] i koji je možda bio [[srpski vrhovni bog]]. Po drugoj interpretaciji su poštovanje [[Sveti Vid|svetog Vida]] ({{jez-lat|Sanctus Vitus}}) doneli sa sobom [[Nemci|nemački]] [[Katoličanstvo|katolički]] [[rudar]]i [[Sasi]], a njihov svetac je prilagođen lokalnom stanovništvu. Međutim treba imati u vidu da su u [[Polablje|Polablju]] gde je takođe poštovan Svetovid, njegova svetilišta mahom zamenjena [[Crkva (građevina)|crkvama]] posvećenim svetom Vitu. Po trećoj interpretaciji, i moguće najverovatnijoj, u pitanju je ostatak Zapadnog hrišćanstva iz vremena dok je među Srbima bio jači uticaj Rima nego Carigrada. Vidovdan je fiksni praznik koji Rimokatolička crkva obeležava 15. juna i posvećen je sv. Vidu, a sam kult sv. Vida je bio vrlo jak među južnoslovenskim rimokatolicima. Na to upućuje istovetnost u datumu (28. jun je 15. jun po starom kalendaru) i odsustvo kulta ovog ranohrišćanskog svetitelja u pravoslavnom hrišćanstvu. I danas po katoličkom Jadranskom primorju postoji obilje toponima i hramova koji nose ime sv. Vida, a sv. Vid je i zaštitnik grada Rijeke koja Vidovdan (15. jun) obeležava kao dan grada (potrebno je skrenuti pažnju da zvaničan datum Vidovdana nije 28. jun, već 15. jun, samo što taj 15. jun zbog razlike u kalendaru pada na 28. gregorijanski jun, kao što i Srpska Nova Godina čiji je zvaničan datum 1. januar pada na 14. januar, jer se SPC pridržava julijanskog, a ne gregorijanskog kalendara).
Po interpretaciji koja se vezuje za tradiciju i mit Kosovskog boja, sudar dveju vojski na [[Kosovo polje|Kosovu polju]] je trebao da se desi na dan kada treba da se ''vidi'' ko je vera, a ko nevera. Po tom mitu se od tada taj dan naziva ''Vidovdanom''.
==Događaji==
* [[1389]], [[Bitka na Kosovu]], sukob srpske vojske pod vođstvom [[knez Lazar|kneza Lazara]] i turske vojske pod vođstvom [[Murat I|sultana Murata]],
* [[1914]], [[Sarajevski atentat|atentat]] na [[nadvojvoda Franc Ferdinand|nadvojvodu Franca Ferdinanda]] u Sarajevu, što je pokrenulo [[Prvi svetski rat]],
* [[1919]], potpisan [[Versajski sporazum]], čime je završen Prvi svetski rat,
* [[1921]], srpski kralj [[Aleksandar I Karađorđević]] doneo [[Vidovdanski ustav]], Ustav [[Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca|Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca]],
* [[1948]], na inicijativu [[SSSR|Sovjetskih]] delegata Andreja Ždanova, Maljenkova i Suslova doneta [[Informbiro#Prva rezolucija Informbiroa protiv KPJ u Bukureštu|Rezolucija Informbiroa]] što je označilo razlaz između [[FNRJ|Jugoslavije]] i [[Varšavski pakt|istočnog bloka]],
* [[1989]], obeleženo 600 godina Kosovske bitke, govorom [[Slobodan Milošević|Slobodana Miloševića]] na [[Gazimestan]]u,
* [[1990]], usvojeni amandmani na Ustav Hrvatske, kojim [[Srbi]] više nisu bili konstitutivni narod u [[Hrvatska|Hrvatskoj]],
<!--* [[1992]], probijen koridor kod Brčkog, spojena dva dela Republike Srpske,-->
* [[2000]], U [[Veliko Ropotovo|Velikom Ropotovu]] organizovane prve Vidovdanske igre.
* [[2001]], Slobodan Milošević izručen [[Haški tribunal|tribunalu u Hagu]],
* [[2006]], [[Crna Gora]] primljena u [[Ujedinjene nacije]] kao 192 zemlja članica.
==Spoljašnje veze==
* Ivanova, Radost. [http://www.rastko.org.rs/rastko-bg/folklor/rivanova-vidov.php Vidovdan u Bugara i Srba] {{bg}}. Projekat Rastko Bugarska.
[[Kategorija:Praznici]]
[[Kategorija:Hrišćanski praznici]]
[[bg:Видовден]]
[[cs:Vidovdan]]
[[de:Vidovdan]]
[[en:Vidovdan]]
[[et:Viidipäev]]
[[fr:Vidovdan]]
[[hr:Vidovdan]]
[[hu:Vidovdan]]
[[it:Vidovdan]]
[[nl:Vidov dan]]
[[no:Vidovdan]]
[[pl:Vidovdan]]
[[pt:Vidovdan]]
[[ru:Видовдан]]
[[sl:Vidov dan]]
[[sr:Видовдан]]
[[sv:Vidovdan]]
| |||