Zvornik – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
Nema sažetka izmjene |
|||
Red 26:
'''Zvornik''' je [[grad]] i središte općine u istočnom dijelu [[Bosna i Hercegovina|Bosne i Hercegovine]] na istočnim obroncima Majevice. Administrativno pripada [[Republika Srpska|Republici Srpskoj]]. Prijeratna općina Zvornik se prostirala na 500 km² sa 14.500 stanovnika u gradu i 50.000 stanovnika u općini po popisu iz [[2008]]. Danas je općina Zvornik površinski ograničena na 387 km².
==Geografija==
Zvornik ima povoljan geostrateški položaj jer se u njemu ukrštaju važni putevi prema [[Sarajevo|Sarajevu]], [[Beograd]]u, [[Novi Sad|Novom Sadu]], [[Bijeljina|Bijeljini]] i [[Tuzla|Tuzli]]. Skoro da je geografski lociran tačno na sredini puta za tri velika urbana centra: Beograd, Novi Sad i Sarajevo. Preko
Opština Zvornik se graniči sa opštinama [[Bratunac]], [[Milići]], [[Vlasenica]], (na jugu), [[Šekovići]], [[Osmaci]], [[Kalesija]], (na zapadu), [[Lopare]], [[Ugljevik]] i [[Bijeljina]] (na sjeveru), a na istoku rijekom Drinom i Srbijom.▼
Opština ima šezdeset i jedno naseljeno mjesto sa oko 13.000 domaćinstava organizovanih u 40 mjesnih zajednica. Pored grada Zvornika veća naseljena mjesta su: [[Kozluk]], [[Karakaj]], [[Pilica]], [[Lokanj]], [[Tršić]], [[Drinjača]], [[Čelopek]], [[Roćević]], [[Šepak]], [[Orahovac]], (D. Glumina) i dr.▼
Teritorija opštine Zvornik, neposredno prije rata prostirala se uz lijevu obalu rijeke [[Drina|Drine]] u dužini od 52 km, dok se u dubini najviše prostire 26 km. Nekoliko kilometara uzvodno od grada Drina je pregrađena 1955. godine i stvoreno je [[Zvorničko jezero]]. 90% površine opštine Zvornik je brdsko planinsko područje. Nadmorska visina kreće se oko 130 do 916 metara. Sam grad nalazi se na nadmorskoj visini od 146 metara. Klima je umjereno kontinentalna.▼
== Historija ==
Na području opštine je arheološko nalazište - Rimski kamenolom u Dardaganima iz perioda 1 - 5 vijeka. Sastoji se iz jednog podzemnog rudnika i dva površinska. Bio je to najveći rimski kamenolom u Panoniji. Kod Šepka su nađeni ostaci rimske ceste u dužini od 3 km.
Zvornik se prvi put spominje u [[1410]]. godine, i to pod imenom Zvonik, a [[1519]]. pod sadašnjim nazivom Zvornik. Zvornički stari grad (tvrđava) nastao je znatno ranije, vjerovatno u drugoj polovini 13. ili na početku 14. vijeka. Zvorničku tvrđavu (Kula-grad) je po legendi napravila prokleta Jerina, žena Despota Stefana Brankovića, poznatija po gradnji grada Smedereva. Podignut je na pogodnom mjestu gdje Drina polako izlazi u plodnu ravnicu i gdje su od davnina prolazili i ukrštavali se važni putevi (posebno za [[Dubrovnik]] i [[Vrh Bosna|Vrh Bosnu]] i dolinom Drine do njenog ušća pa dalje za [[Sirmijum]]-[[Sremska Mitrovica]]). To je doprinijelo da se razvije grad, kao jedan od značajnijih trgovačkih centara. Uporedo sa privrednim razvojem Zvornik dobija sve odlike naprednog gradskog naselja. Zato nije slučajno što su docnije [[Osmanlije]] od njega napravili svoj administrativni centar, odnosno [[sandžak (upravna jedinica)|sandžak]].
Linija 48 ⟶ 60:
Godine [[1878]]. osmanlijsku vlast zamijenila je [[Austro-Ugarska]]. Zvornik je i dalje ostao kotarsko (sresko) sjedište, sa razvijenim zanastvom i trgovinom. Iz popisa stanovništva [[1910]], vidi se da je grad te godine imao 732 kuće i 3.688 stanovnika, od čega 2.092 muslimana, 754 pravoslavaca, 185 katolika, 9 evangelista, 148 jevreja i 498 vojnih lica. Za vrijeme kraljevine Jugoslavije ([[1918]]-[[1941]]) Zvornik je sjedište Sreza. Od [[1929]]. pripadao je [[Drinska banovina|Drinskoj banovini]] sa sjedištem u [[Sarajevo|Sarajevu]]. U toku [[Drugi svjetski rat|Drugog svjetskog rata]], odnosno NOB-e ([[1941]]-[[1945]]), Zvornik je bio u sastavu Nezavisne države Hrvatske. Nakon Drugog svjetskog rata, Zvornik je središte sreza i opštine, docnije Međuopštinske regionalne zajednice (opštine Zvornik, [[Bratunac]], [[Srebrenica]], [[Vlasenica]] i [[Šekovići]]).
==
=== Nacionalni spomenici ===
▲Zvornik ima povoljan geostrateški položaj jer se u njemu ukrštaju važni putevi prema [[Sarajevo|Sarajevu]], [[Beograd]]u, [[Novi Sad|Novom Sadu]], [[Bijeljina|Bijeljini]] i [[Tuzla|Tuzli]]. Skoro da je geografski lociran tačno na sredini puta za tri velika urbana centra: Beograd, Novi Sad i Sarajevo. Preko dva mosta na rijeci Drini odvija se drumski i željeznički saobraćaj sa svim dijelovima bivše [[SFRJ|Jugoslavije]].
Na listi nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine za opštinu Zvornik se nalaze sljedeći spomenici:
* ″Hadžibegova kuća (kuća Ljubović Hasanbega)″ (stambena graditeljska cjelina),
▲Opština Zvornik se graniči sa opštinama [[Bratunac]], [[Milići]], [[Vlasenica]], (na jugu), [[Šekovići]], [[Osmaci]], [[Kalesija]], (na zapadu), [[Lopare]], [[Ugljevik]] i [[Bijeljina]] (na sjeveru), a na istoku rijekom Drinom i Srbijom.
* ″[[Stari grad Zvornik]]″ (graditeljska cjelina).<ref>{{Cite web |url=http://www.kons.gov.ba/main.php?mod=spomenici&extra=Odluke&blok=2&indexGrad=1&lang=1&idGrad=110 |title=Spisak nacionalnih spomenika po mjestima (općina Zvornik) |work=Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika |accessdate= 24. 12. 2015}}</ref>
▲Opština ima šezdeset i jedno naseljeno mjesto sa oko 13.000 domaćinstava organizovanih u 40 mjesnih zajednica. Pored grada Zvornika veća naseljena mjesta su: [[Kozluk]], [[Karakaj]], [[Pilica]], [[Lokanj]], [[Tršić]], [[Drinjača]], [[Čelopek]], [[Roćević]], [[Šepak]], [[Orahovac]], (D. Glumina) i dr.
▲Teritorija opštine Zvornik, neposredno prije rata prostirala se uz lijevu obalu rijeke [[Drina|Drine]] u dužini od 52 km, dok se u dubini najviše prostire 26 km. 90% površine opštine Zvornik je brdsko planinsko područje. Nadmorska visina kreće se oko 130 do 916 metara. Sam grad nalazi se na nadmorskoj visini od 146 metara. Klima je umjereno kontinentalna.
==Naseljena mjesta==
Linija 65 ⟶ 74:
== Politika ==
==Slavni ljudi==
* [[Filip Kljajić-Fića]], narodni heroj;
* dr Mitar Perušić, nastavnik Univerziteta u Istočnom Sarajevu
* [[Nada Obrić]], popularna pjevačica
Linija 90 ⟶ 99:
* Jelena Mitrović , manekenka
* David Elekovic , poznati fudbaler
* Bahrudin Omerbegović , poznati igrač futsala.
Predsjednici opštine Zvornik od [[1945]]. godine:
Linija 124 ⟶ 133:
30. Zoran Stevanović (od 2007) <br />
31. Dalibor Matić <br />
== Literatura ==
* [[Hamdija Kreševljaković]], Stari bosanski gradovi, Naše starine 1, Sarajevo 1953, 13-14.
* [[Đoko Mazalić]], Zvonik (Zvornik) stari grad na Drini (Prilog bosanskoj arhitekturi srednjeg veka i turskog perioda), Glasnik Zemaljskog muzeja (Nova serija) 10, Sarajevo 1955, 73-116.
* [[Desanka Kovačević-Kojić]], Zvornik (Zvonik) u srednjem vijeku, Godišnjak Društva istoričara BiH 16, Sarajevo 1965, 19-35.
== Reference ==
{{reference}}
== Vanjske veze ==
| |||