CAS registarski broj – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m Bot: popravljanje preusmjeravanja |
Nema sažetka izmjene |
||
Red 1:
'''CAS registarski broj''' je jedinstveni identifikacioni [[broj]] neke [[kemija|hemijske]] supstance ([[kemijski element|elementa]], jedinjenja, [[DNK]] sekvence i sl.) koji je uvela CAS (''[[Chemical Abstract Service]]'') u svrhu jednoznačnog klasificiranja i sortiranja mnogobrojnih hemijskih supstanci. Svaki CAS broj je jedinstven i označava samo jednu supstancu. Sam broj nema nikakvo hemijsko značenje u smislu označavanja hemijskih osobina.<ref>http://www.cas.org/expertise/cascontent/registry/regsys.html</ref>
''Chemical Abstracts Service'' (odatle i potiče skraćenica CAS), kao deo [[Američko hemijsko društvo|Američkog hemijskog društva]] (American Chemical Society), dodeljuje ove numeričke identifikatore svakom jedinjenju koje je objavljeno u literaturi. Namera je bila da se stvori jedinstvena [[baza podataka]] i da se pretraga olakša, s obzirom da mnoga jedinjenja imaju po nekoliko imena. Skoro svaka hemijska baza podataka danas dozvoljava pretragu preko CAS broja.
CAS takođe vodi i prodaje bazu podataka svih supstanci, poznatu kao CAS registar.
[[31. mart]]a [[2006]]. godine, u CAS registru se nalazilo 27.631.785 [[supstanca|supstanci]]. Oko 50.000 novih jedinjenja se doda skoro svake nedelje.
== Historija ==
Linija 7 ⟶ 13:
Svaki CAS broj je identifikacijska oznaka za neku hemijsku supstancu u numeričkom formatu. Može biti dužine do 10 [[cifra|cifara]], podijeljenih crticama u tri dijela. Posljednja cifra u CAS broju predstavlja kontrolnu cifru da bi se svaki registarski broj mogao validirati, te tako isključiti mogućnost zamjene. Na primjer, CAS registarski broj [[kafein]]a je 58-08-2, gdje broj 2 predstavlja kontrolnu cifru, dobivenu pomoću [[matematička funkcija|matematičke funkcije]] ''mod 10''.
==
CAS registarski broj je razdvojen crticama u tri dela; prvi deo sadrži do šest [[cifar]]a, drugi dve, a treći jednu cifru koja služi kao ''proverna cifra'' (check digit) koja je jednaka binarnom ''provernom zbiru'' (checksum). Brojevi se dodeljuju u rastućem poretku, i nemaju nikakvom bitnog značenja.
[[Proverni zbir]] se računa množenjem poslednje cifre sa 1, sledeće cifre sa 2, naredne sa 3 itd., sabiranjem dobijenih brojeva i određivanjem dobijenoj sumi [[modulo]] 10. Kao primer, CAS broj [[kokain]]a je 50-36-2; proverni zbir se računa na sledeći način: (6×1 + 3×2 + 0×3 + 5×4) = 32; 32 mod 10 = 2.
== Izomeri, enzimi i smeše ==
Različitim [[izomer]]ima istog [[molekul]]a se dodeljuju različiti CAS brojevi: [[D-glukoza]] ima 50-99-7, [[L-glukoza]] ima 921-60-8, α-D-glukoza ima 26655-34-5 itd. Ponekad cela klasa jedinjenja dobije jedinstven CAS broj: cela grupa [[alkohol]]a [[dehidrogenaza]] (koji spadaju u [[enzim]]e) ima 9031-72-5. Kao primer smeše može da posluži CAS broj slačičnog ulja 8007-40-7.
== Reference ==
{{Reference}}
== Vanjske veze ==
* [http://www.cas.org/ CAS.org]
* [http://www.answers.com/topic/cas-registry-number O CAS registarskom broju]
* [http://www.answers.com/topic/cas-registry-number CAS registar]
[[Kategorija:Hemijska nomenklatura]]
[[Kategorija:Hemijske numeričke šeme]]
| |||