Crvena armija – razlika između verzija

[[Sovjet narodnih komesara]] je uspostavio Crvenu armiju dekretom [[28. januar]]a [[1918]],<ref name="Salamander">-{The Soviet War Machine, Salamander books, London, 1980. ISBN 0-86101-052-3}-</ref> zasnivajući je na već postojećoj [[Crvena garda|Crvenoj gardi]]. Zvaničan Dan Crvene armije [[23. februar]] [[1918]]. označava dan prvog masovnog regrutovanja u Crvenu armiju u [[Petrograd]]u i [[Moskva|Moskvi]] i prvu borbenu akciju protiv okupacione armije [[Nemačko carstvo|Nemačkog Carstva]].<ref>S.S. Lototskiy, The Soviet Army (Moscow:Progress Publishers, 1971), p.25, cited in Scott and Scott, The Armed Forces of the Soviet Union, Eastview Press, Boulder, Co., 1979, p.3. February 23 became an important national holiday in the [[Soviet Union]], later celebrated as "Soviet Army Day".</ref> Dan 23. februar postao je važan nacionalni praznik u [[Sovjetski Savez|Sovjetskom Savezu]], kasnije slavljen kao Dan Sovjetske armije i nastavlja da se slavi i u današnjoj [[Rusija|Rusiji]] kao Dan branilaca domovine. Osnivačem Crvene armije obično se smatra [[Lav Trocki]]<ref name="Scot">-{Scott and Scott, The Armed Forces of the Soviet Union, Eastview Press, Boulder, Co., 1979}-</ref>, narodni komesar rata od [[1918]]. do [[1924]].

Problem nedostatka školovanog oficirskog kadra Trocki je rešio tako što je dopustio bivšim oficirima vojske carske Rusije da se pridruže Crvenoj armiji<ref name="JE">-{John Erickson, The Soviet High Command - A Military-Political History 1918–41, MacMillan, London, 1962}-</ref>. Nakon što je general [[Aleksej Brusilov]] ponudio boljševicima svoje profesionalne usluge 1920, veliki broj carskih oficira odlučio je da sledi njegov primer. Boljševičke vlasti su formirale specijalnu komisiju na čelu sa [[Lav Lazarev|Lavom Lezarovim]] i avgusta 1920. je regrutovano 315.000 bivših oficira<ref>-{N. Efimov, Grazhdanskaya Voina 1918–21 (The Civil War 1918–21), Second Volume, Moscow, c.1928, p.95,}- citirano u -{Erickson, 1962}-</ref>. Veoma često su oni držali pozicije vojnih savetnika. Štaviše, veliki broj bivših vojnika carske Rusije se i ranije pridružio boljševicima.

Duboke operacije su prvi put zvanično izražene kao koncept u „Poljskim regulativama“ Crvene armije [[1929]], ali armija ih je konačno kodifikovala u "Privremenim poljskim regulativama" iz [[1936]]. Međutim, u [[Čistka|Velikoj čistki]] od 1937—1939. ukonjeni su mnogi vodeći oficiri Crvene armije<ref name="AB">-{[[Alan Bullock]], Hitler and Stalin: Parallel Lives (New York: Vintage Books, 1993), 489.}-</ref>, uključujući Tuhačevskog, pa je koncept napušten, sve Drugog svetskog rata.

U ovom sukobu, prema sovjetskim izvorima, gubici Crvene armije iznosili su oko 9.000 mrtvih i ranjenih, dok nezavisni izvori smatraju da je realna cifra bila bliža 17.000. Gubici japanskih snaga iznosili su oko 45.000 mrtvih i ranjenih i 3.000 zarobljenih vojnika.<ref>[http://www.militaryhistoryonline.com/20thcentury/articles/nomonhan.aspx] -{Military History Online. Nomonhan: The Second Russo-Japanese War by Timothy Neeno, M.A.}-</ref>

Dana [[17. septembar|17. septembra]] [[1939]], vojnici Crvene armije su umarširali u zapadne beloruske i ukrajinske teritorije koje je kontrolisala Poljska u međuratnom periodu, koristići kao zvaničan izgovor dolazak u pomoć Ukrajincima i Belorusima koje je ugrožavala nacistička Nemačka, <ref>[http://www.yale.edu/lawweb/avalon/nazsov/ns069.htm] Telegram [[Nacistička Nemačka|nemačkog]] [[ambasador]]a u [[SSSR]], Šulenberga, nemačkom Ministarstvu spoljnih poslova, 10. septembar 1939, na -{Yale Law School's Avalon Project: Nazi-Soviet Relations 1939-1941.}-</ref> koja je napala Poljsku [[1. septembar|1. septembra]] [[1939]]. Sovjetska invazija je otvorila drugi front za Poljake i primorala ih da napuste planove za odbranu u zoni [[Rumunski mostobran|Rumunskog mostobrana]], što je ubrzalo poraz Poljaka. Sovjetsko i nemačko napredovanje se završilo približno na [[Karsonova linija|Karsonovoj liniji]].

Uprkos činjenici da su vodene prepreke odvajale većinu interesnih sfera, sovjetski i nemački vojnici su se sreli u nekoliko slučajeva. Najpoznatiji ovakav događaj se desio u [[Brest-Litovsk]]u [[22. septembar|22. septembra]] [[1939]]. Nemački 19. tenkovski korpus pod komandom generala [[Hajnc Guderijan|Hajnca Guderijana]] je zauzeo Brest-Litovsk, koji je ležao unutar sovjetske interesne sfere. Kada se sovjetska 29. tenkovska brigada general-pukovnika Krivošiva približila Brest-Litovsku, komandanti su pregovarali da se nemačke trupe povuku i da sovjetske trupe uđu u grad salutirajući jedni drugima. <ref>-{Krivošein S.M. Mežduburьe. Vospominaniя. Voronež, 1964.}-</ref><ref>-{Guderian H. Erinnerungen eines Soldaten Heidelberg, 1951}-</ref>.

Prema knjizi „Sovjetske žrtve i gubici u borbi u 20. veku“, koju je napisao general-pukovnik Krivošiv, snage Crvene armije u [[Poljska|Poljskoj]] su brojale 466.516 vojnika. <ref>-{Colonel-General Krivosheev, Soviet casualties and combat losses in the twentieth century, ISBN 1-85367-280-7}-</ref> Crvena armija je nailazila na slab otpor, najviše zbog zauzetosti glavnine poljskih snaga koje su se borile sa Nemcima na zapadnoj granici, delom zbog zvaničnog naređenja poljske Vrhovne komande da se ne ulazi u sukob sa sovjetskim vojnicima, a delom zato što su mnogi stanovnici Poljske u oblasti Kresi — uglavnom Ukrajinci i Belorusi — videli sovjetske vojnike kao oslobodioce, te su ih dočekivali sa cvećem, hlebom i solju. <ref>-{Piotrowski, Tadeusz (1988). “Ukrainian Collaborators”, Poland's Holocaust: Ethnic Strife, Collaboration with Occupying Forces and Genocide in the Second Republic, 1918-1947. McFarland, 177-259. ISBN 0-7864-0371-3.}- Kako da... objasnimo fenomen Ukrajinaca koji su se pridružili Sovjetima i sarađivali s njima? Ko su bili ti Ukrajinci? Sigurno je da su bili Ukrajinci, ali, da li su bili komunisti, nacionalisti, neopredeljeni seljaci? Odgovor je da, bili su sve troje..</ref> I pored svega toga, Crvena armija je pretrpela gubitke od 737 mrtvih i nestalih i 1.859 ranjenih.<ref name="Achtung">[http://www.achtungpanzer.com/articles/polcamp.htm] -{Invasion of Poland (Fall Weiss) by George Parada</ref> Gubici protivničkih poljskih trupa ostaju nepoznati. Crvena armija je izvestila da je razoružala 452.536 ljudi, ali ova brojka verovatno uključuje i veliki broj onih koji nisu registrovani kao regularni vojnici poljske armije. Poljski podaci daju broj od približno 242.000 zarobljenika koje je uzela Crvena armija.<ref name="Achtung"/>

Sovjeti nisu uspeli da iskoriste izrazitu nadmoćnost na početku rata. [[Finska]] je skupila 130.000 ljudi i 500 topova, dok su Sovjeti napali sa 200.000 ljudi i 900 topova. Sovjeti su takođe skupili i 1.000 tenkova, ali su oni slabo korišćeni i trpeli su velike gubitke. Vozila su bila u pogonu 24 časa dnevno da se njihovo gorivo ne bi smrzlo,ali je opet bilo izveštaja o kvarovima na motorima i nedostatku goriva. Jedna od najpoznatijih bitaka u ovom ratu i jedan od do tada najtežih poraza Crvene armije bila je [[bitka za Suomusalmi]]. U ovoj bici značajno slabije jedinice Finske vojske uništile su 163. pešadijsku diviziju Crvene armije. Ukupni gubici Finaca iznosili su 350 mrtvih, 600 ranjenih i 70 nestalih vojnika dok gubici u ljudstvu Crvene armije nisu bili precizno utvrđeni ali je prema finskim izvorima u ovoj bici poginulo oko 5.000 ruskih vojnika. Finci su zarobili 26 tenkova, 40 topova, 181 kamion, 350 konja i veliku količinu municije i granata.<ref name="Suomussalmi">[http://www.winterwar.com/Battles/Suomussalmi.htm#fin/]-{ The Battle of Suomussalmi}-</ref> Odmah nakon ove usledila je i bitka na putu Rate-Suomisalmi u kojoj je u potpunosti uništena 44. motorizovana divizija Crvene armije.

Za [[Hitler]]a nije nikada postojala dilema oko ove situacije.<ref>[[Adolf Hitler]], [[Mein Kampf]], -{American edition, Boston, 1943, p.654, cited in William L. Shirer, The Rise and Fall of the Third Reich, The Reprint Society, London, 1962, p. 796}-</ref> „Prodor na istok“ ({{jez-nem|Drang nach Osten}}) je samo bio pitanje dana. Ovo je kulminiralo [[18. decembar|18. decembra 1940]]. izdavanjem „Direktive 21 — Slučaj Barbarosa“, koji je otvoreno govorio da „nemačke kopnene snage moraju biti spremne da slome sovjetsku Rusiju u brzoj kampanji pre kraja rata sa Engleskom“.<ref name="Kitanovic">Moskovska bitka, Branko Kitanović, Istarska naklada, Pula, 1985.</ref> Čak i pre izdavanja ove direktive, nemački generalštab je razvio detaljan plan za kampanju protiv Sovjetskog Saveza, predviđenu za maj 1941, ali su događaji u [[Grčka|Grčkoj]] i [[Kraljevina Jugoslavija|Jugoslaviji]] zahtevali njeno odlaganje do druge polovine juna.

Tokom Velikikog otadžbinskog rata, Crvena armija je regrutovala 29.574.900 vojnika kao dodatak na 4.826.907 koji su već nalazili u službi na početku rata. Od toga je poginulo 6.329.600 i nestalo 4.559.000 (većinom odvedeni u zarobljeništvo). Od tih približnih 11.444.100 se 939.700 ponovo pridružilo vojsci dok je ona postepeno oslobađala sovjetsku teritoriju i još 1.836.000 se vratilo iz nemačkog zarobljeništva. To smanjuje ukupne gubitke na oko 8.668.400. Većinu žrtava su činili [[Rusi]] (5.756.000), koje su pratili [[Ukrajinci]] (1.377.400)<ref>-{G. F. Krivošeev, Rossiя i SSSR v voйnah XX veka: poteri vooružennыh sil. Statističeskoe issledovanie}-</ref>.

Nemački gubici na Istočnom frontu uključuju oko 3.604.800 mrtvih i nestalih i 3.576.300 zarobljenih (ukupno 7.181.100); gubici nemačkih saveznika na Istočnom frontu su približno 668.163 mrtvih i nestalih i 799.982 zarobljena (ukupno 1.468.145). Od tih 8.649.300, Sovjeti su posle rata iz zarobljeništva oslobodili 3.572.600, tako da ukupni gubici [[sile Osovine|sila Osovine]] su procenjeni na 5.076.700<ref>-{Rűdiger Overmans, Deutsche militärische Verluste im Zweiten Weltkrieg. Oldenbourg 2000. ISBN 3-486-56531-1}-</ref>.

Poređenje gubitaka pokazuje okrutan tretman koji su [[nacizam|nacisti]] upražnjavali prema sovjetskim ratnim zarobljenicima. Većina zarobljenika sila Osovina je puštena posle rata, ali sudbina sovjetskih zarobljenika je bila znatno drugačija. Nacističke trupe su zarobljene vojnike Crvene armije često ubijale na bojištu ili ih slale u [[Koncentracioni logor|koncentracione logore]]. Poznato [[Adolf Hitler|Hitlerovo]] [[Komesarsko naređenje]] uvodi sve nemačke oružane snage pod akt [[ratni zločini|ratnih zločina]]<ref>"Hitler:ludačke ideje, bolesti, perverzije", Anton Nojmajer, -{Pharos}-, Beograd, 2004, str.263 -{ISBN 86-83749-05-3}-</ref>.

U prvoj polovini rata, Crvena armija je imala naoružanje mešovitog kvaliteta. Imala je odličnu artiljeriju, ali nije imala dovoljno kamiona da je vuku i snabdevaju. Tenkovi [[T-34]] su bili za klasu bolji od bilo kojih tenkova na svetu, a opet sovjetske oklopne jedinice su imale vrlo zastarele modele; jedinice koje su imale najmodernije tenkove su bile hendikepirane usled problema sa snabdevanjem. Sovjetsko vazduhoplovstvo se u početku loše pokazalo protiv Nemaca. Brzo napredovanje Nemaca u sovjetsku teritoriju je otežalo snabdevanje, ako ne i onemogućilo, pošto je većina sovjetske ratne industrije ležala u zapadnim delovima zemlje. Dok sovjetske vlasti nisu uspostavile ratnu industriju na Istoku, Crvena armija se u velikoj meri oslanjala na vojnu pomoć zapadnih saveznika. Na primer, Saveznici su slali tenkove marke [[M4 Šerman|Šerman]] (oko 4.100), [[Valentajn]] (oko 3.700), [[Matilda II]] (oko 1.100) kao i tenkove [[M3 Li|M3 Li-Grant]] i [[M3/M5 Stjuart|M3A5 Stjuart]], iako po kvalitetu ni jedan od njih nije bio ni blizu T-34 ili [[KV-1]]<ref name="Russian Tanks">-{"Russian Tanks of World War II", Tim Bean and Will Fowler, Amber books Ltd. 2002, ISBN 0-7110-2898-2}-</ref>. Međutim, mnogo značajnija od pomoći u tenkovima, bila je pomoć u prevoznim sredstvima koja su bila preko potrebna Crvenoj armiji kako bi efikasnije vršila grupisanje i transport trupa na najvećem bojištu u Evropi. Tako su SAD, za vreme Drugog svetskog rata ukupno isporučile 501.660 trasnportnih vozila, od kojih, 77.972 džipa, 151.053 kamiona od 1 tone i 200.662 kamiona od 2 tone.<ref name="Russian Tanks"/> S druge strane, vazduhoplovstvo Crvene armije je dobilo nekoliko hiljada modernih aviona koji su po kvalitetu bili jednaki ili bolji od sovjetskih aviona; ovo je uključivalo lovce [[P-39 Eirkobra]] (skoro 4.773<ref>-{"American Aircraft of World War II", David Mondez, Cnancellor Press 1996, ISBN 1-85152-706-0}-</ref>), [[Hoker Hariken]]e (2.931<ref name="Ratna krila">"Ratna krila", Vuk Karadžić i Službeni list SFRJ, 1987. ISBN 86-307-0085-8</ref>), srednje bombardere [[Daglas A-20 Havok]] (oko 3.000), [[P-63 Kingkobra]] (oko 2.400), [[P-40 Tomahavk]] (2.130), [[Spitfajer]]e (oko 1.331<ref name="Ratna krila"/>). Na kraju, Crvena armija je primila ne manje od 9.600 komada protivtenkovskog ili protivavionskog oružja, kao i milione tona municije, ličnog naoružanja i druge vrste vojne opreme. [[Aluminijum]] i avionsko gorivo je povratilo snagu vazduhoplovstvu više nego sami avioni. Pošiljke u obliku hrane su takođe bile dobrodošli dodaci obrocima na frontu.

Posle Drugog svetskog rata, Crvena armija je imala najmoćniju kopnenu armiju u istoriji. Imala je više tenkova i artiljerije nego sve ostale zemlje zajedno. Britanski štab je odbio kao vojno nemoguć britanski plan ([[operacija „Nezamislivo“]])<ref>[http://www.history.neu.edu/PRO2/pages/026.htm] -{Operation Unthinkable report - page 2, opening date}-</ref> da se uništi Staljinova vlast i istera Crvena armija iz Evrope.<ref name="DG">-{David Glantz, Stumbling Colossus, University Press of Kansas, 1998}-</ref>

Godine [[1979]]. [[Sovjetski Savez]] je intervenisao u građanskom ratu koji je besneo u [[Avganistan]]u. Sovjetska armija je pritekla u pomoć sekularnoj vladi koju su ugrožavali [[Talibani|talibanski]] gerilci koje su obučavale, opremale i finansirale [[SAD]].<ref>[https://archive.is/20120803184811/www.greenleft.org.au/2001/465/25199]-{Gren Left: How the CIA created Osama bin Laden by Norm Dixon. 19. sept. 2001}-</ref><ref>[http://www.cooperativeresearch.org/context.jsp?item=a86operationcyclone] -{Context of '1986-1992: CIA and British Recruit and Train Militants Worldwide to Help Fight Afghan War'}-</ref> Iako tehnički superiorni, Sovjeti nisu imali dovoljno vojnika da uspostave kontrolu u državi i osiguraju granice. Ovo je rezultat oklevanja [[Politbiro]]a, koji je dozvolio samo „ograničeni kontigent“ od 80.000 do 100.000 vojnika. To je za posledicu imalo da su lokalni pobunjenici mogli da efikasno koriste taktiku „udari-i-beži“, koristeći puteve koji su omogućavali lako bekstvo i dobre linije snabdevanja. Ovo je učinilo sovjetsku situaciju beznadežnom sa vojne tačke gledišta (zbog slabe upotrebe taktike „[[Spržena zemlja (vojna taktika)|spržene zemlje]]“, koju su Sovjeti upražnjavali u Drugom svetskom ratu i to na svojoj teritoriji). Sve zajedno učinilo je rat vrlo nepopularnim u armiji. Sa dolaskom [[glasnost]]i, sovjetski mediji su počeli da izveštavaju o teškim gubicima koji su rat učinili vrlo nepopularnim i u celom Sovjetskom Savezu, iako su stvarni gubici bili umereni, prosečno oko 1.500 vojnika godišnje.<ref>[http://www.bu.edu/iscip/vol12/felgenhauer.html/ ISCPM Perspective - RUSSIA'S SECRET OPERATIONS by Pavel Felgenhauer]</ref> Ovo je takođe postalo osetljivo međunarodno pitanje, što je konačno nateralo [[Mihail Gorbačov|Gorbačova]] da povuče sovjetske snage iz [[Avganistan]]a [[1989]]. Avganistanski sindrom koji je preživela armija može se porediti sa [[Vijetnamski sindrom|Vijetnamskim sindromom]] u Americi zbog izgubljenog rata u [[Vijetnam]]u.<ref>-{The Afgan Syndrome: The Soviet Union's Vietnam by Oleg Sarin and Lev Dvoretsky, Presidio Press 1993. ISBN 0-89141-420-7}-</ref>

Od 1985. do 1990. novi predsednik Sovjetskog Saveza, [[Mihail Gorbačov]], pokušao je da putem ekonomskih reformi smanji naprezanje koje je predstavljalo održavalje Sovjetske armije. Njegova vlada je polako smanjivala veličinu vojske. Do [[1989]]. sovjetski vojnici su kompletno napustili teritorije susednih saveznika iz [[Varšavski pakt|Varšavskog pakta]]. Iste godine, rat u [[Avganistan]]u se završio i svi preostali sovjetski vojnici su se vratili u Sovjetski Savez. Krajem [[1990]], nastale su velike političke promene u zemljama Istočnog bloka, što je dovelo do njegovog nestanka. U samom Sovjetskom Savezu, građani su se okretali protiv komunističke vlade. Marta [[1990]]. porast nacionalne svesti u [[Litvanija|Litvaniji]] doveo je do proglašenja nezavisnosti te republike. U isto vreme i nekoliko drugih republika je takođe proglasilo nezavisnost. Gorbačov je reagovao naređujući armiji da se okrene protiv građana i kriza se pojačala. Sredinom [[1991]]. u Sovjetskom Savezu je proglašeno vanredno stanje.<ref>[http://www.cnn.com/SPECIALS/2001/russia/stories/flashback.coup/] -{CNN - Three days that shook the world, As witness to history, correspondent recalls amazing events of '91 coup attempt}-</ref>

Rana Crvena amrija je napustila instituciju profesionalnog oficirskog kadra kao nasleđe carizma. Zapravo, boljševici su odbacili reč „oficir“ i umesto toga koristili su reč „komadant“. Crvena armija je odbacila epolete i činove, i koristila je samo imena funkcije kao što su „komadant divizije“, „komadant korpusa“ i slično. Godine 1924. ovaj sistem je zamenjen kategorijama od K-1 (najniža) do K-14 (najviša). Kategorije su u suptini delovale kao maskirani činovi; one su pokazivale iskustvo i kvalifikacije komadanta. Znaci su sada označavali kategoriju, a ne poziciju komadanta. Ipak, vojnici su morali još uvek da koriste nazive funkcija kada se obraćaju komadantima, što je moglo biti nezgodno kao na primer ”druže zameniče načelnika štaba”. Ako neko nije znao poziciju komadanta, on je koristi jedno od mogućih pozicija, na primer komadant regimente za K-9<ref name="JE">-{John Erickson, The Soviet High Command 1918–41, p. 72–73}-</ref>.

Rezultat je bio da su se početkom 1941. godine u redovima Crvene armije našli mnogi neiskusni viši oficiri<ref>-{Glantz, David M., Stumbling Colossus, p. 58.}-</ref>.

Tokom Drugog svetskog rata, veliki broj aktivnih pripadnika Crvene armije činile su žene. Prema nekim izvorima,<ref>[http://www.neh.gov/news/humanities/1998-03/soviet.html -{Women in Combat By Erin Erickson}-]</ref> broj žena koje su učestovale u borbi protiv agresora na [[Istočni front (Drugi svetski rat)|Istočnom frontu]] bio je skoro 1.000.000, od kojih je bilo najviše pripadnika Crvene armije, a zatim partizanskog pokreta i drugih rodova vojske, npr. ratne avijacije. Kako je u SSSR vojna obaveza važila samo za muškarce starosti od 18 do 40 godina, žene vojnici Crvene armije su uglavnom bile dobrovoljci. Za razliku od svojih koleginica u vojskama zapadnih saveznika, koje su bile angažovane na neboračkim dužnostima, žene vojnici Crvene armije aktivno su učestovale u borbama. Mnoge od njih su svojim doprinosom u borbi protiv neprijatelja zaslužile zvanje [[Heroj SSSR-a|heroja Sovjetskog saveza]].

Jedna od takvih vojnika Crvene armije bila je i [[Ljudmila Pavličenko]]. Ljudmila, koja je dobrovoljno stupila u vojsku odmah nakon početka nemačkog napada na SSSR, postala je jedan od najboljih snajperista u istoriji Crvene armije. Do juna [[1942]]. kada je zbog ranjavanja povučena sa fronta, Ljudmila je samostalno izbacila iz stroja 309 neprijateljskih vojnika. [[25. oktobar|25. oktobra]] [[1943]]. odlikovana je ordenom heroja Sovjetskog saveza. Zbog svojih zasluga postala je isuviše dragocena da bi bila vraćena na front. Određeno vreme provela je na propagandnoj turneji po [[SAD]] i [[Kanada|Kanadi]], a kraj rata dočekala je u činu majora, kao instruktor u školi za obuku snajperista.<ref>[http://www.soviet-awards.com/digest/pavlichenko/pavlichenko1.htm -{MANKILLER: Major Lyudmila Pavlichenko By Henry Secada}-]</ref>

'''Kalibar:''' 7,62 -{mm}-; '''Kapacitet magacina:''' 47 metaka u dobošu, 200 do 250 metaka u redeniku; '''Brzina paljbe:''' 600 metaka u minuti

'''Težina (MS-3):''' 5.500 -{kg}-; '''Brzina:''' 16 -{km/h}-; '''Oklop:''' maks. 16 -{mm}-; '''Naoružanje:''' top 37 -{mm}-, jedan mitraljez; '''Posada:''' 2 člana

'''[[T-34]]''' je po mišljenju brojnih stručnjaka i vojnih istoričara bio najbolji tenk u Drugom svetskom ratu. Kada je ušao u serijsku proizvodnju [[1940]]. po opštim karakteristikama samo je ruski [[KV-1]] bio bolji, ali je T-34 predstavljao idealno izbalansiranu kombinaciju oklopne zaštite, pokretljivosti i snažnog naoružanja. Na ovom tenku je primenjen novi, revolucionarni koncept oklopne zaštite. Zahvaljujući oklopnim pločama postavljenim pod uglom, značajno je povećana efikasnost postojećeg oklopa kao i mogućnost rikošeta granate u slučaju pogotka. Dizel motor smanjio je mogućnost požara u slučaju da tenk bude pogođen, a široke gusenice omogućile su mu lako kretanje po blatu i snegu. U T-34 je bio ugrađen top duge cevi kalibra 76,2 -{mm}- koji je bez problema mogao da izbaci iz stroja bilo koji nemački tenk tog vremena. u trenutku nemačkog napada na SSSR bilo je proizvedeno ukupno 1.225 tenkova ovog tipa. T-34 je doživeo brojne modifikacije od kojih je najznačajnija modifikacija sprovedena [[1943]]. kada je u izmenjenu kupolu ugrađen novi top kalibra 85 -{mm}-. Nova verzija T-34/85 ostala je u proizvodnji sve do sredine 50-ih godina 20. veka kada je zamenjena novim tenkom [[T-54]].<ref name="WWII">-{World War II Tanks and Fighting Vehicles, Christopher F. Foss, Salamander books Ltd. 1981. ISBN 0-86101-083-3}-</ref>

'''Težina (T-34/76 Model 1942):''' 26.720 -{kg}-; '''Brzina:''' 50 -{km/h}-; '''Oklop:''' maks. 80 -{mm}-; '''Naoružanje:''' top 76,2 -{mm}-, 2 mitraljeza 7,62 -{mm}-; '''Posada:''' 5 članova

'''Težina''' (KV-1): 47.500 -{kg}-; '''Brzina:''' 35 -{km/h}-; '''Oklop:''' maks. 100 -{mm}-; '''Naoružanje:''' top 76 -{mm}-, 3 mitraljeza DT 7,62 -{mm}-; '''Posada:''' 5 članova

'''Težina''' (JS-2M Model 1944): 49.600 -{kg}-; '''Brzina:''' 37 -{km/h}-; '''Oklop:''' maks. 120 -{mm}-; '''Naoružanje:''' top 122 -{mm}-, 1 mitraljez 12,7 -{mm}- i 3 mitraljeza 7,62 -{mm}-; '''Posada:''' 4 člana

Raketni lanser M-13, poznatiji po svom nadimku „[[Kaćuša]]“, bila je jedno od najpoznatijih artiljerijskih oruđa u naoružanju Crvene armije tokom Drugog svetskog rata. Razvijena tokom 30-ih godina 20. veka Kaćuša je držana u tajnosti sve do nemačkog napada na [[SSSR]]. Baterije ovih raketnih lansera, kojima su do tada rukovale isključivo jedinice [[NKVD]], stavljane su po potrebi na raspolaganje pojedinim komandantima armija na onim sektorima fronta koji su bili posebno ugroženi neprijateljskim napadom. U završnoj fazi rata korišćena je u velikom broju tokom artiljerijske pripreme pre početka ofanzivnih dejstava. Nemački vojnici koji su se po prvi put u borbi susreli sa ovim oruđem nazvali su ga „Staljinove orgulje“ zbog specifičnog zvuka koji je raketa proizvodila prilikom lansiranja. Prvobitna verzija ovog raketnog lansera M-13 koristila je rakete na čvrsto gorivo kalibra 132 -{mm}- koje su lansirane sa jednostavnog višestrukog šinskog lansera, najčešće montiranog na kamionu sa tri osovine. Paralelno sa M-13 razvijen je i lanser raketa M-30 koji je koristio rakete kalibra 300 -{mm}- koje su lansirane iz jednostavnog lansera u obliku pravougaonog rama od čeličnih šipki u kojem su bile montirane četiri lansirne šine.<ref name="TCA">-{Twentieth-century artillery, Ian Hogg, Grange books, 2000. ISBN 1-84013-315-5}-</ref>

'''Kalibar (M-13):''' 132 -{mm}-; '''Težina raketnog zrna:''' 42,5 -{kg}-; '''Maksimalni domet:''' 8.500 -{m}-

'''Težina:''' 46.000 -{kg}-; '''Brzina:''' 37 -{km/h}-; '''Oklop:''' maks. 120 -{mm}-; '''Naoružanje:''' top 152 -{mm}-, mitraljez 12,7 -{mm}-; '''Posada:''' 5 članova

==== Haubica 203 -{mm}- M1931 ====

[[Datoteka:203 mm howitzer M1931 (B-4) 1.jpg|thumb|desno|250px|Haubica M1931 kalibra 203 -{mm}-.]]

Haubica M1931 je bila najveće i najteže artiljerijsko oruđe u naoružanju Crvene armije tokom Drugog svetskog rata. Proizvedena 30-ih godina 20. veka, u skladu sa doktrinom „duboke operacije“ koja je podrazumevala uvođenje samohodne artiljerije za podršku brzo nastupajućim oklopnim jedinicama, bila je montirana na šasiju poljoprivrednog traktora koja joj je, s obzirom na težinu oruđa pružala ograničenu mobilnost. Ova haubica je uglavnom transportovana vozom ili nekim drugim prevoznim sredstvom do zone dejstava, a sopstveni pogon je koristila za promenu vatrenog položaja tokom dejstva ili tokom uličnih borbi u kojima je korišćena za uništavanje utvrđenih neprijateljskih položaja. Haubica je koristila visoko-eksplozivne granate težine 100 -{kg}- zbog čega je bila opremljena pomoćnom dizalicom koja je korišćena za dovođenje granate do otvora cevi<ref name="TCA" />.

'''Kalibar:''' 203 -{mm}-; '''Težina:''' 17.700 -{kg}-; '''Tip i težina zrna:''' visoko-eksplozivno, 100 -{kg}-; '''Maksimalni domet:''' 18.025 -{m}-