1954 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m Čišćenje |
→Događaji: Dop. iz Jugoslavija 1941-81 |
||
Red 10:
* januar - U časopisu "Nova misao" izlazi [[Milovan Đilas|Đilasova]] "Anatomija jednog morala".
* [[4. 1.]] - Đilasov članak u "Borbi" poziva na liberalizaciju stroge partijske discipline i protivi se insistiranju na dogmi "nalik crkvenoj"<ref name="Col">''Collier's Year Book'' za 1954. (Microsoft Encarta 2004)</ref>.
* [[5. 1.]] - Komorni ansambl [[Zagrebački solisti]] održali prvi koncert.
* [[7. 1.]] - Poslednji Đilasov članak u "[[Borba (novine)|Borbi]]", list se tri dana kasnije ograđuje od niza njegovih članaka, objavljivanih od oktobra.
* [[12. 1.]] - Preko 200 ljudi poginulo od [[lavina]] u Austriji.
* 16 - [[17. 1.]] - Na Trećem, vanrednom, plenumu CK [[SKJ]], nakon niza članaka u "[[Borba (novine)|Borbi]]" i "[[Nova misao|Novoj misli]]", [[Milovan Đilas]] optužen za "revizionizam" i da je dao "osnovu" za likvidaciju SKJ - isključen iz Centralnog komiteta i udaljen sa svih funkcija, kažnjen "poslednjom opomenom" (svojevoljno izašao iz partije u aprilu); sledi čistka onih povezanih sa Đilasom (npr. [[Vladimir Dedijer]], koji ga je jedini branio na plenumu).
** [[Moša Pijade]] nasleđuje Đilasa na mestu predsednika Savezne skupštine.
* [[21. 1.]] - Porinut ''[[USS Nautilus (SSN-571)]]'', prva [[podmornica]] sa nuklearnim pogonom (u službi američke mornarice od [[30. 9.]]).
* [[25. 1.]] - [[Ernest Hemingway]] sa ženom doživeo dve avionske nesreće u dva dana, novine izveštavale o njegovoj smrti.
Linija 34 ⟶ 36:
* [[7. 4.]] - Američki predsednik [[Dwight D. Eisenhower]] izlaže "[[domino teorija|domino teoriju]]" o opasnosti napredovanja komunizma u Aziji.
* [[12. 4.]] - ''Bill Haley & His Comets'' snimili ''Rock Around The Clock'', koja će naredne godine postati izuzetno popularna.
* 12 - 18. 4. - Predsednik Tito u poseti Turskoj - razgovara se o vojnom paktu.
* [[14. 4.]] - Dubl [[Žarko Dolinar]] i [[Vilim Harangozo]] osvojili zlatnu medalju na Svjetskom [[Stolni tenis|stolnotenisačkom]] prvenstvu u Engleskoj.
* [[22. 4.]] - Senator [[Joseph McCarthy]] započinje saslušanja kojim ispituje "popustljivost" kopnene vojske SAD prema komunizmu (početak gubitka podrške za senatora).
Linija 49 ⟶ 52:
=== Jun/Juni/Lipanj ===
* 2 - 6. 6. - Predsednik Tito u poseti Grčkoj.
* [[14. 6.]] - Otvoren muzej [[SPC]] u Beogradu.
* jun - CK KP Sovjetskog Saveza predlaže sređivanje odnosa, priznaje da u Jugoslaviji postoji socijalizam.▼
* [[15. 6.]] - U [[Basel]]u osnovana [[UEFA]].
* [[16. 6.]] - [[4. 7.]] - [[Datoteka:Football pictogram.svg|25px]] Svetski kup u fudbalu, u Švajcarskoj - Zapadna Nemačka prva, Mađarska druga, Jugoslavija ispala u četvrtfinalu od šampiona.
* [[23. 6.]] - [[Jugoslovensko dramsko pozorište|Jugoslovensko dramsko]] gostuje na prvom Teatru nacija u Parizu sa predstavom "Dundo Maroje".
* [[24. 6.|24]] - [[30. 6.]] - Održan prvi [[Filmski festival u Puli]]<ref>[http://arhiv.pulafilmfestival.hr/1-pulski-filmski-festival-prva-revija-domacih-filmova/ 1. Pulski filmski festival (Prva revija domaćih filmova)]. arhiv.pulafilmfestival.hr</ref>.
* [[26. 6.]] - U ruskom gradu [[Obninsk]] priključena na mrežu prva [[nuklearna elektrana]] na svetu.
* [[27. 6.]] - [[Puč u Gvatemali 1954.|Puč u Gvatemali]]: u organizaciji [[CIA]]-e (Operacija ''PBSuccess'') oboren predsednik [[Gvatemala|Gvatemale]] [[Jacobo Árbenz Guzmán]] - sledi višedecenijska nestabilnost i građanski rat.
* [[30. 6.]] - Totalno [[pomračenje Sunca]], u Jugoslaviji prekriveno 70-80% diska<ref>[http://eclipse.gsfc.nasa.gov/SEsearch/SEsearchmap.php?Ecl=19540630 Total Solar Eclipse of 1954 June 30], ''NASA''</ref>.
▲* jun - CK KP Sovjetskog Saveza predlaže sređivanje odnosa, priznaje da u Jugoslaviji postoji socijalizam.
=== Jul/Juli/Srpanj ===
Linija 63 ⟶ 68:
* [[4. 7.]] - Ukidanjem restrikcija na trgovinu mesom, konačno ukinuto racionisanje hrane u Velikoj Britaniji, posle 14 godina.
* [[18. 7.]] - Nesreća u rudniku "[[Ugljevik]]", okno u selu Mezgraja - bujica vode ubila 16 rudara.
* [[20. 7.]] - Prikazan film "[[Anikina vremena]]" [[Vladimir Pogačić|Vladimira Pogačića]].
* [[20.7.|20]] - [[26. 7.]] - Car Etiopije [[Haile Selasije]] u poseti Jugoslaviji.
* [[21. 7.]] - Završena [[Ženevska konferencija (1954)|Ženevska konferencija]], kraj [[Prvi indokineski rat|Prvog indokineskog rata]]; [[Vijetnam]] privremeno podeljen duž 17. paralele: [[Severni Vijetnam|Demokratska Republika Vijetnam]] (sever [[Datoteka:Flag_of_North_Vietnam_(1945-1955).svg|25px|Severni Vijetnam]]) pod vladavinom [[Vietminh]]-a i [[Južni Vijetnam|Država Vijetnam]] (jug [[Datoteka:Flag of South Vietnam.svg|25px|Južni Vijetnam]]) sa premijerom [[Ngo Dinh Diem]]-om.
Linija 73 ⟶ 79:
* [[9. 8.]] - [[Jugoslavija]], [[Grčka]] i [[Turska]] na [[Bled]]u potpisale Ugovor o savezu, političkoj saradnji i uzajamnoj pomoći, osnovu tzv. [[Balkanski savez|Balkanskog saveza]]; ugovor sklopljen na 20 godina predviđa vojnu pomoć zemlji koja bude napadnuta.
* [[24. 8.]] - [[Brazil]]ski predsednik [[Getulio Vargas]] izvršio samoubistvo, nakon što je optužen za umešanost u pokušaj ubistva njegovog političkog protivnika.
=== Septembar/Rujan ===
Linija 105 ⟶ 111:
=== Novembar/Studeni ===
* [[1. 11.]] - ''Toussaint Rouge'' ("Krvavi Svi sveti"): [[Alžirski rat za nezavisnost]] počinje napadima [[Front nacionalnog oslobođenja (Alžir)|Fronta nacionalnog oslobođenja]] (FLN) širom zemlje (traje do [[1962]]).
* [[3. 11.]] - U [[Japan]]u prikazan prvi film o [[godzila|godzili]].
* [[6. 11.]] - Sovjetska vlada objavila spremnost za poboljšanje odnosa sa Jugoslavijom<ref name="Col"/>.
Linija 130 ⟶ 137:
* Preduzeća u Jugoslaviji moraju dati vladi 50 % rezervi stečenih prethodne godine, pre svega za razvoj poljoprivrede, kao i fabrike celuloze, rudnik bakra, železaru i fabriku đubriva<ref name="Col"/>.
* Veslač [[Perica Vlašić]] osvojio [[Diamond Challenge Sculls]] u Engleskoj.
* [[Beogradska opera]] postavila "[[Boris Godunov (opera)|Borisa Godunova]]" sa [[Miroslav Čangalović|Miroslavom Čangalovičem]] u glavnoj ulozi.
* U [[SSSR]] počinje kampanja [[Osvajanje devičanskih polja]].
| |||