1693 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m Clean_up |
m Čišćenje |
||
Red 11:
* [[11. 1.]] - [[Potres na Siciliji 1693.]]: erupcija [[Etna|Etne]] izaziva po nekim procjenama najjači potres u povijesti Italije (7,4 po Richterovoj ljestvici) koji pogađa [[Sicilija|Siciliju]] i dijelove Malte, te pokreće tsunamije. U njemu je poginulo oko 60.000 osoba.<ref>{{cite web|url=http://earthquake.usgs.gov/earthquakes/world/most_destructive.php| title=Earthquakes with 50,000 or More Deaths| year=2012| publisher=earthquake.usgs.gov| accessdate=15. ožujka 2013}}</ref>.
* 27. 3. - [[Dimitrie Cantemir]] nakratko nasleđuje oca kao vojvoda [[Moldavija|Moldavije]], ali Turci postavljaju [[Constantin Duca|Constantina Ducu]].
=== April/Travanj – Jun/Lipanj ===
Red 18:
* [[18. 5.]] - [[Rat Velike alijanse]]: snage [[Luj XIV|Luja XIV]] napadaju [[Heidelberg]]. Francuzi osvajaju grad četiri dana kasnije i raznose tornjeve dvorca uz pomoć eksploziva.
* maj - Okončana [[Suđenja vešticama iz Sаlema]]: oslobođeni preostali optuženi.
* jun - Umro hrvatski ban [[Nikola Erdödy]], kralj [[Leopold I.|Leopold]] će na molbu Hrvata imenovati grofa [[Adam Batthyány|Adama Batthyányja]] (do [[1703]])<ref name="sishp2V">Šišić, Hrvatska povijest 2-V</ref>.
* jun - Srbi iz kraja oko [[Marčanska eparhija|Marče]] se okupili u [[Lipovčani]]ma, poručuju unijatskom episkopu Isaiji Popoviću da se "ostavi zagrebačkog biskupa" inače bi se moglo desiti da jednog dana izginu i on i kaluđeri<ref name="rvovsdsp">Veselinović, Rajko L. [http://www.rastko.rs/rastko-hu/istorija/istorija/Veselinovic_Seobe.html Од Велике сеобе до смрти патријарха Арсенија III Чарнојевића (1706)]. rastko.rs</ref><ref name="dpnsib"/>.
* [[27. 6.]] - [[Bitka kod Lagosa (1693)|Bitka kod Lagosa]]: francuska flota pobjeđuje nizozemsku i englesku flotu kraj [[Portugal]]a, opljačkano mnogo trgovačkih brodova.
Red 26:
=== Jul/Srpanj – Septembar/Rujan ===
* [[29. 7.]] - [[Bitka kod Neerwindena (1693)|Bitka kod Neerwindena]]: snage kralja [[William III. Oranski|Williama III.]] poražene u Belgiji.
* [[31. 7.]] - [[Manastir Ravanica|Ravanički]] kaluđeri dobili od ruskih careva darodavnu povelju da svake sedme godine mogu dolaziti u Rusiju da bi dobili pomoć<ref name="isn546">''Istorija s. n.'' III-1, 546</ref>; ove godine i hilandarski jeromonah Jov sakuplja milostinju u Rusiji<ref>Trifunović, Đorđe. [http://www.rastko.rs/rastko-pl/umetnost/knjizevnost/studije/djtrifunovic-lesi_l.php Lesi i leška zemlja u staroj srpskoj književnosti i pismenosti]. rastko.rs</ref>.
* [[4. 8.]] - [[12. 9.]] - Neuspešna austrijsko-srpska opsada Beograda, ali veliki vezir odvraćen od pohoda ka [[Erdelj]]u<ref name="isn555"/>. Veliki vezir prozvao grad "Hajrul-bilad" ("Mesto sreće"), posetio ga i sultan [[Ahmed II]].
* [[14. 9.]] - [[Galikanizam]]: kralj [[Luj XIV]] obaveštava papu da je izdao naređenje protiv Deklaracije francuskog sveštenstva iz [[1682]].
=== Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac ===
* [[4. 10.]] - [[Bitka kod Marsaglie]]: Francuzi potukli savojsku vojsku blizu Torina.
* [[11. 10.]] - Francuske snage osvajaju [[Charleroi]] (do 1698).
* oktobar - Patrijarh [[Kalinik I Skopljanac|Kalinik I]] hirotonisao Nektarija Zotovića za hercegovačkog mitropolita<ref>''Istorija s. n.'' IV-1, 533</ref>. Ove godine je mitropolit Visarion [[Istorija Mitropolije dabrobosanske|preneo sedište]] Mitropolije dabrobosanske u [[Sarajevo]].
* jesen - Podvojvoda [[Jovan Monasterlija]] stavljen pod zapovedništvo generala [[Guido von Starhemberg|Stahremberga]] (deo Hajzlerovog plana)<ref>''Historija n. J.'', 1124</ref>.
Red 42:
=== Kroz godinu ===
* [[Morejski rat]]: Mlečani osvojili i razorili [[Gabela|Gabelu]] (ili '94?).
* Za sremskog unijatskog episkopa postavljen Petar Ljubibratić; [[Pečuj]]ski sud doneo odluku da se pravoslavni Srbi proteraju iz grada, na zahtev biskupa Radonjaja; [[Srpska milicija]] ukinuta kao samostalno telo, stavljena pod komandu carskih generala<ref name="vcsuu">Ćorović, Vladimir. [http://www.rastko.rs/rastko-bl/istorija/corovic/istorija/6_9_l.html Srbi u Ugarskoj]. rastko.rs</ref>.
* Pravoslavna crkva u mletačkoj Dalmaciji: episkopa Vasilija nasleđuje [[Nikodim Busović]]-Šibeničanin (do [[1707]]), patrijarh Arsenije III mu zamera što mu nije došao da ga on zavladiči, a ne filadelfijski arhiepiskop Melentije Tipaldi, unijat (potvrdiće ga 1696)<ref>''Istorija s. n.'' III-1, 559</ref>.
* Popovski, ljubomirski i trebinjski Srbi odlučili da se presele u mletačku Dračevicu<ref>Komar, dr Goran (2001). [http://www.rastko.rs/rastko-bo/duhovnost/gkomar-savina_l.html Svetouspenski manastir Savina u Meljinama kod Herceg-Novog]. rastko.rs</ref>. Iguman Teofil Radulović pobegao sa 30 kaluđera iz manastira Tvrdoš u Herceg Novi<ref name="isn546"/>.
* Kralj priznao pravo Hrvatskoj na priključenje Like i Krbave, ali obnova županijskog uređenja ostaje samo na papiru<ref>''Historija n. J.'', 1004</ref>.
* U Lici izbija Prva Brinjska buna zbog neopravdanog ubiranja desetine od žita i sijena<ref>[http://www.stajnica.com/system/files/089_096_0.pdf Krajiške bune]. stajnica.com</ref>. Spor između karlovačkog generalata i ogulinskog kapetana zbog "Vlaha" (Srba) u Plaškom, Otoku, Gomirju i još nekim selima<ref>''Istorija s. n.'' IV-1, 70</ref>.
* Pećki patrijarh [[Kalinik I Skopljanac]] zlostavljan u Jedrenu; Ahmed, sin Jegen-pašinog ćehaje, proglašen naslednikom "monaha [[Arsenije III Crnojević|Arsenija]]", u šta su uračunata i crkvena dobra<ref>''Istorija s. n.'' IV-1, 535</ref>.
* Austrijanci ([[Sigbert Heister]]) zauzeli [[Vilagoš]] i [[Jenopolje]].
* Religijski razdor između švicarskih i [[Alsace|alsaskih]] [[Anabaptizam|anabaptista]]. Sljedbenici [[Jakob Ammann|Jakoba Ammanna]] postaju [[Amiši]].
* Tajno društvo [[Vitezovi apokalipse]] se organizira u [[Italija|Italiji]]
* ''[[Academia Operosorum Labacensium]]'' se osniva u [[Ljubljana|Ljubljani]]
* [[John Locke]] objavljuje knjigu ''Neka razmišljanja o obrazovanju''
* [[William Penn]] objavljuje svoj prijedlog o [[Eurofederalizam|Europskoj federaciji]], ''Esej o sadašnjem i budućem miru u Europi''<ref>{{cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/449992/William-Penn/5586/Founding-and-governorship-of-Pennsylvania| title=William Penn| year=| publisher=Encyclopædia Britannica| accessdate=15. ožujka 2013}}</ref>
* zima 1693/94 - [[Malo ledeno doba]]: veoma hladna zima u Francuskoj povrh loše žetve 1693. rezultiraju jednom od najvećih gladi u 17. veku<ref>[http://www2.sunysuffolk.edu/mandias/lia/little_ice_age.html The little Ice age in Europe]. sunysuffolk.edu</ref>; velika glad 1693-94 ubija 1,7 miliona Francuza<ref>[http://www.alertes-meteo.com/catastrophe/annees-de-misere-age-glaciaire.htm 1693-1694 : Les années de misère]. alertes-meteo.com</ref>.
== Rođenja ==
| |||