1675 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m Čišćenje |
|||
Red 7:
== Događaji ==
=== Januar/Siječanj – Mart/Ožujak ===
* [[5. 1.]] - [[Franko-holandski rat]]: zimska kampanja maršala [[Henri de La Tour d'Auvergne, vicomte de Turenne|Turenna]] u Alzasu - [[Bitka kod Turckheima]] je francuska pobeda nad Austrijom i Brandenburg-Pruskom.
* januar - Brat [[Bajo Pivljanin|Baja Pivljanina]] Dimitrije (Nikolić) se oženio Anom Janković, [[Stojan Janković|Stojanovom]] sestrom<ref>''Istorija s. n.'', 424</ref><ref>[http://www.riznicasrpska.net/ponossrpstva/index.php?topic=141.0 Stojan Mitrović Janković (oko 1636—1687)], riznicasrpska.net</ref>.
* [[6. 2.]] - [[Nicolò Sagredo]] je novi mletački dužd (do 1676).
=== April/Travanj – Jun/Lipanj ===
* april - Ponesen burom, engleski kapetan [[Anthony de la Roché]] naišao na otok [[Južna Georgija i otočje Sandwich|Južnu Georgiju]] (prvo kopno otkriveno iza [[Antarktička konvergencija|Antarktičke konvergencije]].
* [[12. 6.]] - Mladi [[Viktor Amadeus II]] postaje vojvoda [[Savojsko Vojvodstvo|Savoje]], regentkinja mu je majka [[Marie-Jeanne-Baptiste de Savoie|Marie-Jeanne]].
* [[20. 6.]] - Počinje tzv. [[Rat kralja Filipa]] između naseljenika i Indijanaca u [[Nova Engleska|Novoj Engleskoj]].
* [[28. 6.]] - [[Skonski rat]]: [[Bitka kod Fehrbellina]] je pobeda [[Brandenburg-Pruska|Brandenburg-Pruske]] nad Šveđanima.
* jun - Položen kamen-temeljac [[Katedrala Svetog Pavla u Londonu|Katedrale Svetog Pavla u Londonu]] - arhitekta [[Christopher Wren]], gradnja uglavnom dovršena [[1708]].
* jun - [[Jacob Spon]] i [[Sir George Wheler]] putuju iz Venecije u Carigrad, Spon će opisati dalmatinsku obalu i spomenike.
Red 24:
* [[27. 7.]] - [[Bitka kod Salzbacha]] je francuska pobeda, ali poginuo maršal [[Henri de La Tour d'Auvergne, vicomte de Turenne]].
* [[2. 8.]] - Završena [[Portugalska sinagoga (Amsterdam)|Portugalska sinagoga]] u Amsterdamu.
* 10. 8. - Kralj [[Karlo II., kralj Engleske|Čarls II]] položio kamen-temeljac [[Grinička opservatorija|Griničke opservatorije]] (prvi kraljevski astronom je [[John Flamsteed]], postavljen u martu).
* [[11. 8.]] - [[Bitka kod Konzer Brücke]]: carska pobeda nad Francuzima, zarobljen maršal [[François de Créquy]] - opasnost od invazije Francuske.
* [[24. 8.]] - [[Poljsko-turski rat (1672–76)]]: kralj [[Jan III Sobieski]] odnosi [[Bitka kod Lavova (1675)|pobedu kod Lavova]] nad mnogobrojnijim Turcima.
=== Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac ===
* [[15. 9.]] - Počinje [[Bremensko-verdenska kampanja]] - severni Nemci i Danci protiv Šveđana.
* [[20. 9.]] - [[11. 10.]] - Neuspešna turska [[opsada Trembowle]] (Terebovlje).
* [[11. 11.]] - Mogulske vlasti pogubile sičkog [[Guru Tegh Bahadur]]a jer se ni nakon mučenja nije hteo preobratiti na islam; nasleđuje ga mladi sin [[Guru Gobind Singh]] (do [[1708]]), poslednji od deset živih gurua.
* 11. 11. - [[Gottfried Leibniz]] upotrebio [[diferencijalni račun]].
* [[21. 11.]] - Smrću vojvode [[Georg Wilhelm (Legnica)|Georga Wilhelma]], [[Legnička Kneževina]] u Šleziji dolazi pod direktnu habsburšku vlast.
=== Kroz godinu ===
* Bosanski katolici se žale na Porti da im pećki patrijarh i pravoslavne vladike traže novac i teraju da čitaju jevanđelje po njihovom obredu - posredstvom Dubrovčana, sultan ih uzima u zaštitu<ref name="vcvp">Ćorović, Vladimir [http://www.rastko.rs/rastko-bl/istorija/corovic/istorija/6_6_l.html Verski pokreti], rastko.rs</ref>. Inače, u Bosni je ostalo osam franjevačkih samostana (krajem 16. st. bilo ih je četrnaest), broj vjernika je opao sa 80 na 70 tisuća<ref>''Historija n. J.'', 596-7</ref>.
* Zatvoren bivši [[manastir Lepavina|lepavinski]] arhimandrit [[Simeon Kordić]], koji je podsticao Srbe na pobunu protiv unijatskog episkopa [[Pavle Zorčić|Zorčića]] (pogubljen sledeće godine); neki kaluđeri kažnjeni zbog odbijanja unije, drugi pobegli u Tursku<ref>''Istorija s. n.'', 485</ref>.
* [[Andrija Zmajević]] završio "Ljetopis crkovni".
* Turci traže od raje u Sremu da im izrade kola i brodove za rat<ref>''Historija n. J.'', 534</ref>.
* 1675-77 - [[Grof Đorđe Branković|Đorđe Branković]] je poslanik erdeljskog kneza na Porti<ref>''Historija n. J.'', 821</ref>.
* [[Giovanni Domenico Cassini|Cassini]] ustanovio da je Saturnov prsten zapravo [[Saturnovi prstenovi|više manjih prstena]].
* [[Tito Livio Burattini]] predložio univerzalni sistem mera, uključujući ''metro cattolico'' ("univerzalni metar") od današnjih 994 mm.
* U Francuskoj otkrivena trovačica [[Madame de Brinvilliers]] - dve godine kasnije izbija [[Afera otrova]].
* Delo ''Pia Desideria'' [[Philipp Spener|Philippa Spenera]] označava početak [[pijetizam|pijetizma]] unutar [[Luteranizam|luteranizma]].
* [[Kapitulacije Osmanskog carstva]]: trgovački ugovor sa Engleskom, prvi put formalizovana funkcija [[dragoman]]a (tumača).
== Rođenja ==
| |||