1476 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m Čišćenje |
|||
Red 7:
* [[15. 2.]] - Posle 33 dana opsade kralj [[Matija Korvin]] zauzeo turski [[Šabac]].
** [[Vuk Branković (despot)|Vuk Grgurević]] zatim hara do [[Srebrenica|Srebrenice]] gde je poharao vašar (pet tovara srebra i 127.000 aspri), zatim i [[Kučlat]] i [[Zvornik]], gde je ranjen.
* [[2. 3.]] - [[Burgundijski ratovi]]: Bitka kod Grandsona je švajcarska pobeda nad [[Karlo Smeli|Karlom Smelim]].
* [[4. 3.]] - [[Andrea Vendramin]] izabran za novog [[venecijanski dužd|venecijanskog dužda]] (1476-78).
* [[maj]] - [[Seljačka buna]] u nemačkom [[Niklashausen]]u, podstaknuta propovedima [[Hans Bohm|Hansa Bohma]] o jednakosti (Bohm pogubljen u julu).
* [[22. 6.]] - Bitka kod Murtena, Švajcarci potukli Karla Smelog.
* [[jun]], krajem - Odeljenje mađarske vojske spaslo "kralja" Bosne [[Matija Vojsalić|Matiju Vojsalića]], čije su gradove Turci napali zbog kontakta sa Mađarima - poslednji put se spominje u istoriji.
** Sultan Mehmed nudi primirje kralju Matiji Korvinu na 7 - 12 godina u zamenu za slobodan prolaz prema mletačkim posedima - Matija odbija.
* [[srpanj]] - Turski upad u zemlje Fridriha III (Slovenija), stradali Slavonija i Zagorje (i još jedan u listopadu)<ref>V. Klaić, str. 102</ref>.
* [[26. 7.]] - [[Mehmed II]] porazio [[Moldavija|moldavskog]] kneza [[Stefan Veliki|Stefana Velikog]] kod Razbojenija (Valea Alba ili Akdere), ali mora se povući već sledećeg meseca.
* [[avgust]] - Smederevski sandžakbeg [[Ali-beg Mihaloglu|Ali-beg]] upao u Banat do Temišvara, ali Vuk Grgurević ga na povratku razbio kod [[Požežena|Požežene]]<ref>Dr Ž. Fajfrić, [http://www.rastko.rs/kosovo/istorija/zfajfric-brankovici.html Sveta loza Brankovića], rastko.rs</ref> (s njim su i "[[Dojčin Petar]]" i [[Dmitar Jakšić]]).
** Ugarsko-srpske snage opsedaju [[Smederevo]], podignute tri kule oko tvrđave.
* [[15. 9.]] - Matija Korvin se preko posrednika (Ivan Pongrac) u Napulju venčao s princezom [[Beatrisa Napuljska|Beatrisom]].
* [[26. 11.]] - [[Vlad III Dracula]] dolazi, zahvaljujući ugarskoj intervenciji, po treći put na čelo [[Vlaška|Vlaške]], ali je ubrzo ubijen.
* [[8. 12.]] - Nemački car [[Fridrih III]] sklopio savez sa češkim kraljem [[Vladislav II.|Vladislavom]] protiv [[Matija Korvin|Matije Korvina]] i pobunjenih austrijskih plemića.
* [[12. 12.]] - Beatrisa Napuljska okrunjena za kraljicu u [[Stolni Biograd|Stolnom Biogradu]]<ref>V. Klaić, str. 100</ref>.
* [[26. 12.]] - Ubijen [[Milansko Vojvodstvo|milanski vojvoda]] [[Galeazzo Maria Sforza]], nasleđuje ga mladi sin [[Gian Galeazzo Sforza]] - za regentstvo se sukobljavaju majka [[Bona Savojska]] i stric [[Ludovico Sforza|Ludovico]].
* [[decembar]] - Mehmed II deblokirao Smederevo i rasturio ugarsko-srpsku vojsku.
=== Tokom/tijekom godine ===
* Ugarski primas Ivan Beckenslaher prebjegao njemačkom caru Fridriku III.
* Andrija Banić (''Bánffy'') hrvatski ban 1476-77 - spajaju se titule hrvatsko-dalmatinskog i slavonskog bana.
* Bosanski sandžak-beg [[Bali-beg Malkočević]] (1475-76) podigao zadužbinu na [[Bistrik]]u (mesdžid, banja, most)<ref name="suop">[http://www.sarajevo.ba/ba/article.php?pid=6 Sarajevo u osmanskom periodu], sarajevo.ba</ref>.
* Turci (Hasan-paša) izgradili [[Podgorica|Podgoricu]].
* Pokušaj hercega [[Vlatko Hercegović|Vlatka]] da uz pomoć [[Ivan Crnojević|Ivana Crnojevića]] povrati Hercegovinu, ali između njih dolazi do sukoba.
* Četvorojevanđelje popa Stefana u Zeti.
* Katolički nadbiskup [[Andrija Jamometić]] postavljen u [[Prečista Krajinska|Prečistu Krajinsku]]<ref>Istorija Crne Gore, str. 328</ref>, posle grčkog unijate Jovana s Krita (moguće da nikada nije došao u dodeljeno područje<ref>[http://hbl.lzmk.hr/clanak.aspx?id=124 JAMOMETIĆ, Andrija], Hrvatski biografski leksikon</ref>).
* Prvi spomen: [[Bošnjaci (općina)|Bošnjaci]] kod Županje; [[Guča]] (u turskom katastarskom popisu).
* Izbjeglice iz [[cetinska krajina|Cetinske krajine]] dolaze na [[Olib]].
* Gradi se kaštel [[frankopani|frankopanskog]] [[Omišalj|Omišlja]].
* [[Ivan III., moskovski veliki knez]], posle više od dva stoleća prekinuo isplatu danka Mongolima ([[Velika Horda|Velikoj Hordi]]), što će [[1480]]. dovesti do [[Ugoršćina|Ugoršćine]].
* Španci zauzeli područje [[Ifni]] u južnom Maroku (do [[1524]]).
* Štampa/[[Tiskarstvo]]:
** Nemački štampar [[Erhard Ratdolt]] došao u Veneciju i stvara ''Calendarium'', jednu od prvih knjiga sa naslovnom stranom.
** Prva knjiga na češkom (Novi zavet).
** [[William Caxton]] osnovao prvu štampariju u Engleskoj.
Red 58:
* [[Juan Sebastián Elcano]], prvi koji je oplovio svet († [[1526]])
* [[Josel von Rosheim]], zastupnik nemačkih i poljskih Jevreja († [[1554]])
* Ivan I. [[Ernušti|Ernušt]], slavonski ban
* Matija Morović, poslednji potomak porodice<ref>V. Klaić, str. 149</ref>
Red 66:
* [[26. 4.]] - [[Simonetta Vespucci]], slikarska muza (* [[1453]])
* [[6. 7.]] - [[Regiomontanus]], nemački matematičar, astronom i dr. (* [[1436]])
* [[19. 7.]] - [[Hans Bohm]], "dobošar iz Niklashausena", socijalni agitator
* [[9. 10.]] (ili 1477?) - [[Stefan Branković]], bivši srpski despot i srpski svetac
* [[28. 11.]] - [[Giacomo della Marca]], italijanski fratar i svetac (* ca. 1391)
* [[decembar]] - [[Vlad III Dracula]], vlaški vojvoda (* [[1431]])
| |||