Šćepan Mijušković – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m Alekol je premjestio stranicu Sćepan Mijušković na Šćepan Mijušković: slovna greška |
m Čišćenje |
||
Red 24:
}}
'''Šćepan Mijušković''', na ćiril. '''Шћепан Мијушковић''', ([[Pješivci|Kuna, Pješivci]], [[Nikšić]]) [[1872.]] - [[Nikšić]], [[21. februara]] [[1924]].), [[Crnogorci|crnogorski]] oficir, [[rat]]ni [[heroj]], [[Crnogorska stranka|član Crnogorske stranke]], [[Crnogorska odličja do 1921.|nositelj najviših crnogorskih vojnih odličja]], [[Za Pravo, Čast i Slobodu Crne Gore|borac ''Za Pravo, Čast i Slobodu Crne Gore'']] ubijen od strane srbijanskih vlasti kao protivnik [[Podgorička skupština|prisajedinjenja]] [[Kraljevina Crna Gora|Kraljevine Crne Gore]].
Povodom ubistva Mijuškovića, [[Hrvati|hrvatski]] [[političar]] [[Stjepan Radić]] je [[10. maja]] [[1924.]] publikovao [[proglas|manifest]] ''Braćo Crnogorci'' u kojem, ispred 70 [[HRSS|hrvatskih zastupnika]]
{{citat|Čak i da ovaj beogradski centralizam nije učinio drugo zlo do da prezire, sramotno i divljački, čast i slobodu Crne Gore i da pretvara Crnu Goru u mjesto na kojem vlada strah i trepet, mi se, Hrvati, nikada nećemo moći pomiriti sa tim groznim zlocincima.}}
== Oficirska karijera ==
Završio je Šćepan Mijušković vojnu školu na [[Cetinje|Cetinju]].
Godine [[1910.]] proizveden u čin kapetana (''[[satnik]]''), a [[1911.]] u čin komandanta Crnogorske vojske. Istaknuti je junak, učesnik u [[Balkanski ratovi|balkanskim ratovima]] [[1912.]]-[[1913.]] godine. Bio je zapovjednik ''[[Pješivci|Pješivačkog]] bataljuna''.
U [[Drugi balkanski rat|Drugom balkanskom ratu]] zapovjednik kombiniranog ''Čevsko-Bjeličko-Pješivačkog bataljuna'' u srbijansko-crnogorskim borbama protiv [[Bugari|Bugara]] na Zletovskoj rijeci, srbijanski [[kralj]] [[Petar I. Karađorđević]] odlikovao je Mijuškovića ''Karađorđevom zvijezdom''. Učestvovao je i u prvom svjetskom ratu ([[1914]].-[[1916.]]).
Po vojnom slomu Crne Gore je [[1916.]] konfiniran u madžarski logor Boldogason, u kojemu je ostao do kapitulacije [[Austro-Ugarska monarhija|Austro-Ugarske monarhije]].
== Protivnik prisajedinjenja ==
Odbio je Šćepan Mijušković dati [[1918.]] oficirsku zakletvu vjernosti srbijanskom kralju Petru i odbio je primiti penziju [[Kraljevina SHS|Kraljevine SHS]].
Jedan je od organizatora [[Božićna pobuna|Božićne pobune]] protiv ukidanja crnogorske državnosti. Vlasti nove države su ga uhapsile pa je od [[1919.]] do [[1921.]] godine zatvorenik u [[Podgorica|podgoričkom]] zatvoru ''Jusovača''. Skupa s 42 drugih zatočenih crnogorskih oficira Mijušković je potpisnik 14. oktobra [[1920]]. ''Izjave crnogorskih oficira'' kojom se dokazuje neustavnost i ništavnost odluka [[Podgorička skupština|Podgoričke skupštine]] iz [[1918.]] godine. Mijušković je neizliječivo obolio od tuberkuloze.
== Ubistvo ==
Kad je oslobođen Mijušković je živio u Nikšiću i bio je pod stalnom nadzorom vlasti.
U policijskim izvještajima nove vlasti, koja su [[1990-ih]] publikovana u radovima crnogorskih istoričara, označen je kao veoma opasan protivnik koji održava tajne veze s crnogorskim [[komiti|komitama]] u planinama.
Srbijanski oficiri Milan Kalabić i Grbić s oružnom pratnjom čete žandarma uhapsili su 21. febrauara [[1924.]] godine brigadira Mijuškovića, privezali ga skupa s njegovim rođakom Stevanom Mijuškovićem, te prijateljima Vidakom Magovčevićem, Aleksandrom Mijuškovićem, Radovanom Mijuškovićem, Đorđem Vukičevićem i Nikolom Vulanovićem. Automobilom su ih transportovali u kasarnu žandarmerije.
Mijušković je tučen željeznim šipkama i vrećama napunjenim pijeskom do smrti. Njegovo je tijelo u noći sa 21. na 22 februara [[1924.]] bačeno u obližnju jamu. Ubijen je i njegov rođak Stevan Mijušković.
Red 55:
Autopsija je dokazala da je imao smrvljena rebra, te da su mu, tokom torture, žandarmi na živo vadili [[bubreg]]e. Oficiri Kalabić i Grbić bili su na kasnijem suđenju oslobođeni odgovornosti i za "kaznu" premiješteni izvan Crne Gore.
== Reagovanja ==
Jedan rođak ubijenoga Šćepana Mijuškovića pronašao je Milana Kalabića [[1940.]] u [[Beograd]]u i pokušao ga ubiti, ali je ovaj preživio. Milan Kalabić je otac četnika [[Nikola Kalabić|Nikole Kalabića]] koji je [[OZNA|OZNA-i]] pomogao [[1946.]] u hapšenju četničkoga vođe [[Dragoljub Mihailović|Dragoljuba Mihailovića]].
O zločinu je pisao [[1920-ih]] sva ondašnja štampa, a reagovali su crnogorski, hrvatski i dio srbijanskih opozicionih zastupnika u beogradskom parlamentu. No, počinitelju ubistva nikada nisu bili kažnjeni.
Red 62:
Porodica komandira Mijuškovića je [[1924.]] štampala smrtovnicu u kojoj je pisalo:
{{citat|Zlikovci, koji su poslati da "posrbljavaju" Crnogorce nijesu Srbi no dahije, čiji zločini trijumfuju u Crnoj Gori blagodareći zaštiti onih koji su pozvati da štite javnu bezbjednost i zakonitost.}}
U javnost je plasirana falsifikovana posmrtovnica na kojoj su kod posrbljavaju obrisani znaci navoda,da se prikaže da je neko bukvalno posrbljavao Crnu Goru, iako su tadašnji Crnogorci svi bili Srbi.
Priču o zlodjelu Kalabića i žandarma pronijela se i do [[Slovenija|Slovenije]] pa je 29. aprila [[1924.]] godine tamošnji list ''Delavec'' objavio:
{{citat|Slučaj sa sramnim i kukavičkim uboistvom u državnom zatvoru Šćepana Mijuškovića, komandanta bivše Crnogorske vojske, i njegovog rođaka Stevana Mijuškovića, oba iz Pješivaca, najbolji je dokaz kakva je sudbina dodijeljena svima poštenima i načelnim ljudima u Crnoj Gori.}}
Red 80:
{{Lifetime|1872|1924|Mijušković, Sćepan}}
[[Kategorija:Crnogorski političari]]
[[Kategorija:Komandanti Prvog svjetskog rata]]
| |||