Verzija na datum 23 juni 2014 u 04:07 uredi Kolega2357 (razgovor \| doprinos) 20.730.146 izmena m robot kozmetičke promjene ← Starija izmjena		Verzija na datum 26 novembar 2015 u 23:36 uredi poništi Orijentolog (razgovor \| doprinos) Autopatroleri, Premještač datoteka, Patrolci, Vraćači 131.831 izmena Nema sažetka izmjene Novija izmjena →
Red 1: {{Infokutija pravni propis ~~{{Naselje (HR)~~ \| ~~ime~~naslov = Februarski patent \| kratki_opis = Carski ustav iz 1861. ~~\| ime_genitiv =Februarskog patenta~~ \| ~~izvorno_ime~~skraćenica =~~<small>~~ Februarpatent~~</small>~~ \| akronim = \| slika_panorama = Februarpatent1861 img01.jpg▼ \| referenca = \| opis_slike = Prva stranica patenta iz [[1861]]. ▼ ▲\| ~~slika_panorama~~slika = Februarpatent1861 img01.jpg ~~\| veličina_slike = 320px~~ ▲\| ~~opis_slike~~opis = Prva stranica patenta iz [[1861]]. ~~\| lokacija_ime =[[Spisak država\|Država]]~~ \| međunar_org = \| lokacija_info ={{flag\|Austro-Ugarska}}▼ \| zemlja = ~~\| utemeljenje_ime =objavljivanje [[dekret]]a~~ \| pokrajina = \| utemeljenje_datum =[[26. 2.\|26. februar]] [[1861]]. <ref name=feb/>▼ ▲\| ~~lokacija_info~~država = {{flag\|Austro-Ugarska}} \| regija = \| teritorij = \| ter_važenja = \| jezik = \| tip = \| grana = \| predlagač = \| zakonodavac = \| kabinet = \| dost_na_potp = \| donošenje = \| potpis = \| promulgacija = \| pristanak = ▲\| ~~utemeljenje_datum~~na_snazi_od = [[26. 2.~~\|26. februar~~]] [[1861]]. <ref name=feb/> \| tren_verzija = \| modifikacije = \| ukidanje = \| online = \| prethodi = [[Oktobarska diploma]] \| slijedi = }} '''Februarski patent''' ([[nemački jezik\|njemački]]: ''Februarpatent'', [[mađarski jezik\|mađarski]]: ''Februári pátens'', [[češki jezik\|češki]]: ''Únorová ústava'', [[poljski jezik\|poljski]]: ''Patent lutowy'') bio je pomalo [[Arhaizam\|arhaični]] naziv za [[dekret]] od [[26. 2.\|26. februara]] [[1861]]. kojim je [[car]] [[Franjo Josip I.\|Franjo Josip]] obznanio novi [[ustav]] [[Austrijsko Carstvo\|austrijske monarhije]]. <ref name=feb/> ''Februarski patent'', priredio je državni [[sekretar]] [[Liberalizam\|liberal]] [[Anton von Schmerling]], na osnovu starije - [[Oktobarska diploma\|Oktobarske diplome]] od [[20. 10.\|20. oktobra]] [[1860]]. (uz izmjene i dopune), njim su stvoreni temelji za reformu carstva u [[Ustavna monarhija\|Ustavnu monarhiju]]. <ref name=feb/> Njime je podijeljena zakonodavna grana vlasti između krune i dvodomnog [[parlament]]a - [[Carevinsko vijeće\|Carevinskog vijeća (Reichsrata)]]. Dio poslanika za Carevinsko vijeće (Donji dom - ''Abgeordnetenhaus'') izabrale su [[Dijeta (skupština)\|Dijete]] [[Krunske zemlje\|austrijskih krunskih zemalja]] (Landtage). <ref ~~name=ab~~>{{cite web \| url =http://www.aeiou.at/aeiou.encyclop.a/a025641.htm%3Binternal&action=_setlanguage.action?LANGUAGE=en \| title =''Abgeordnetenhaus'' \| accessdate = 29. 08. 2012 \| language=engleski \| publisher=Encyclopedia of Austria}}</ref>One su formirane nakon donošenja [[dekret]]a kojim je legaliziran njihov rad. Od samog početka taj ''novi ustav'' dočekan je na nož od strane [[Ugarska\|ugarskog]] i [[Poljaci\|poljskog]] nižeg [[Plemstvo\|plemstva]] iz [[Galicija (srednja Europa)\|Galicije]] formalno zbog prevelikog [[Centralizam\|centralizma]] (u pozadini zbog gubitka stečenih privilegija), te zapravo nikad nije zaživio, pa je carskim dekretom suspendiran - [[20. 9.\|20. septembra]] [[1865]]. Par godina kasnije ''Februarski patent'' će poslužiti kao temelj za novi ustav iz [[1867]]. za [[Cislajtanija\|Cislajtaniju]] zapadnu polovicu [[Austrijsko Carstvo\|Austrijskog Carstva]]. <ref name=feb>{{cite web \| url =http://www.aeiou.at/aeiou.encyclop.f/f133891.htm;internal&action=_setlanguage.action?LANGUAGE=en \| title =''Februarpatent'' Linija 30 ⟶ 52: == Historija == === Pozadina nastanka Februarskog patenta === Revolucije i porazi u ratovima koje je [[Austrijsko Carstvo]] vodilo između [[1840]]. -i [[1950-e\|1850-ih]] stvorile su snažan osjećaj nezadovoljstva kod praktički svih slojeva tadašnje carevine. Porazni sukobi u [[Apeninsko poluostrvo\|Italiji]], jasno su pokazali svu slabost austrijske [[Birokracija\|birokracije]] i [[Vojska\|vojske]]. Rastući utjecaj [[Pruska\|Prusije]] i [[Njemačka Konfederacija\|Njemačke Konfederacije]] su također izazivali zabrinutost. Car [[Franjo Josip I.\|Franjo Josip]], nije imao više kud, pa je morao početi neke reforme da nekako smiri naraslo nezadovoljstvo i dobije podršku bogate [[Buržoazija\|buržuazije]], i na kraju spasi svoje carstvo. Od marta [[1860]]. [[car]] je počeo ''jačanje'' svog '''Reichsrata''' ([[Carevinsko vijeće\|Carevinskog vijeća]]), proširujući njegov sastav i dajući mu sve veću ulogu (istina bog samo savjetodavnu) nad velikim financijskim i zakonodavnim pitanjima koja su tištila zemlju, uključujući i izradu novog ustava. Reichsrat je od samog početka bio podijeljen na dvije oštro suprostavljene polovice, na članove iz [[nemački jezik\|njemačkog govornog područja]], i one koji to nisu bili ([[Mađari]] i [[Slaveni]]). Njemački dio zalagao se za snažniju centralnu vlast, a druga polovica za decentralizirani oblik vlasti koji bi kao i dotada ostao u rukama njihovog [[Plemstvo\|plemstva]]. Franjo Josip pokušao je doći do nekog kompromisnog rješenja kreacijom novog ustava monarhije zvanog - [[Oktobarska diploma]] (usvojena [[20. 10.\|20. oktobra]] [[1860]].). Novi ustav je predvidio - [[parlament]] (Reichstag) od sto članova, koji je i nadalje trebao imati samo savjetodavnu funkciju, sa proširenim ovlastima po pitanju financija. Tako koncipirani ustav nije zadovoljavao niti njemačke građanske [[Liberalizam\|liberale]], a niti [[Ugarska\|ugarsko]] plemstvo, pa su i jedni i drugi bili snažno proriv njega. Još je gora stvar bila sa [[Carevinsko vijeće\|Carevinskim vijećem]] koje nije zadovoljio nikog, jer su državne financije i nadalje su tonule, njemačka strana nije bila zadovoljna količinom ovlasti koje su dane pokrajinskim [[Dijeta (skupština)\|dijetama]], a nenjemački dio je bio razočaran količinom vlasti koja je ostala u rukama cara. Osim stalnih unutrašnjih problema, [[Austrijsko Carstvo]] bilo je ugroženo i vanjskim pritiscima, naročito jačanjem [[Njemačka Konfederacija\|Njemačke Konfederacije]], jer su vjekovima zemlje iz tog kruga bile interesna sfera [[Habsburg]]ovaca. Pa čak i kad je Njemačka Konfederacija zaživjela [[1815]]., [[Franjo Josip I.\|Franjo Josip]] je i nadalje zadržao utjecaj na nju, ali je on snaženjem [[Pruska\|Prusije]] bio sve manji. Car je kroz snaženje i centralizaciju [[Carevinsko vijeće\|Carevinskog vijeća]] vidio mogućnost da osnaži državu iznutra, pa da se tako osnažen posveti vanjskim problemima. Kad je krajem [[1860]]. [[Anton von Schmerling]] postao državni [[sekretar]], njemu je car povjerio zadatak revizije [[Oktobarska diploma\|Oktobarske diplome]] u novi ustav koji je trebao zadovoljio sve. === Kratkotrajni život Februarskog patenta === Nakon carskog dekreta u februaru [[1861]]., ~~- ''~~Februarski patent'' je usvojen kao '''Carski ustav iz 1861''' Na osnovu njega je osnovan dvodomni [[parlament]], koji se nadalje zvao [[Carevinsko vijeće\|Carevinsko vijeće - Reichsrat]], sa gornjim domom čije je poslanike (doživotno) imenovao car iz redova [[Plemstvo\|plemstva]], [[episkopos\|biskupa]] i istaknutih građana i donji dom sa 343 poslanika, koje su birale [[Dijeta (skupština)\|dijete]] [[Krunske zemlje\|krunskih zemalja carstva]]. Od njih je 120 bilo iz [[Ugarska\|Ugarske]]<ref ~~name=ab~~>{{cite web \| url =http://www.aeiou.at/aeiou.encyclop.a/a025641.htm%3Binternal&action=_setlanguage.action?LANGUAGE=en \| title =''Abgeordnetenhaus'' Linija 47 ⟶ 70: [[Ugarska\|Ugarski]] poslanici odbili su od samog početka rad u novom [[Carevinsko vijeće\|Carevinskom vijeću]], jedini koji su dolazili na sjednice iz tog dijela carstva bili su malobrojni delegati [[nemci\|njemačke]] i [[rumuni\|rumunjske]] nacionalnosti. Ugarski bojkot ozbiljno je narušio svrhu Carevinskog vijeća, koje je putem zastupljenosti trebalo ujediniti različite dijelove carstva. Zbog tog je car [[Franjo Josip I.\|Franjo Josip]] u [[septembar\|septembru]] [[1865]]. suspedirao Februarski patent. Na tu vijest su austrijski poslanici protestirali, a [[Slaveni\|slavenski]] slavili. ~~''Februarski patent''. Na tu vijest su austrijski poslanici protestirali, a [[Slaveni\|slavenski]] slavili.~~ == Povezano == ~~== Pogledajte i ove stranice ==~~ * [[Oktobarska diploma]] == Izvori == {{izvori}} == Vanjske veze == {{Commonscat\|Constitution of the Austrian Empire - Februarpatent}}▼ * [http://www.aeiou.at/aeiou.encyclop.f/f133891.htm;internal&action=_setlanguage.action?LANGUAGE=en Februarpatent na portalu Encyclopedia of Austria] {{en icon}} * [http://alex.onb.ac.at/cgi-content/alex?aid=rgb&datum=18610004&seite=00000069 Februarpatent na portalu Österreichische Nationalbibliothek] {{de icon}} ▲{{Commonscat\|Constitution of the Austrian Empire - Februarpatent}} [[Kategorija:1861]] [[Kategorija:Austro-Ugarska]] [[Kategorija:Ustavi]]

Februarski patent – razlika između verzija