1874 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
dopuna iz fr Wiki |
dop. iz rastko.rs |
||
Red 33:
=== Mart/Ožujak ===
* [[14. 3.]] - Karlistički rat, katalonski front: potučene vladine snage koje su pokušale deblokirati grad [[Olot]] - karlisti zauzimaju mesto dva dana kasnije i u njemu postavljaju svoju vladu.
* mart - Mladi [[Mihajlo Pupin]] stigao u Njujork.
* [[15. 3.]] - Drugi [[Sajgonski ugovor]] između Vijetnama i Francuske: priznata ranija francuska zauzeća, Crvena reka i tri grada otvoreni za trgovinu.
* [[18. 3.]] - Englezi u [[Dresden]]u osnovali ''[[Dresden English Football Club]]'', verovatno prvi fudbalski klub u kontinentalnoj Evropi.
Linija 64 ⟶ 65:
* [[1. 7.]] - Na tržište iznesen [[Pisaći stroj Sholesa i Gliddena]] (Remington No. 1) - ima valjak i [[QWERTY]] tastaturu ali samo velika slova i otkucano se ne može videti.
* 1. 7. - [[Banka Španije]] izdaje prve novčanice [[španska pezeta|pezete]].
* 7. 7.? - Ubijen podgorički zabit [[Juso Mučin Krnjić]].
* [[13. 7.]] - U [[Bad Kissingen]]u pucano na nemačkog kancelara [[Otto von Bismarck|von Bismarcka]], atentatorov motiv je sukob vlade sa katoličkom crkvom.
* jul - Anglo-ašanti rat okončan mirovnim sporazumom, oštrim za [[Ašanti]]je.
Linija 70 ⟶ 72:
* [[27. 7.]] - u [[Kragujevac|Kragujevcu]] je pokrenut list „Glas javnosti“, glasilo socijalista [[Svetozar Marković|Svetozara Markovića]].
* [[27. 7.]] - [[27. 8.]] - [[Briselska konferencija (1874)|Briselska konferencija]], po inicijativi ruskog cara Aleksandra II: donesena je Deklaracija o zakonima i običajima rata, koja nije obavezujuća, ali predstavlja osnovu za [[Haške konvencije]].
* 31. 7. - Ponovljeni izbor za srpskog patrijarha i mitropolita karlovačkog: izabran je [[Patrijarh srpski Prokopije|Prokopije Ivačković]], ustoličen na Preobraženje (do [[1879]]).
=== Avgust/August/Kolovoz ===
Linija 78 ⟶ 81:
* [[10. 9.]] - Papska bula ''[[Non expedit]]'' poziva katolike Italije da ne učestvuju na izborima.
* [[14. 9.]] - ''[[Battle of Liberty Place]]'': pobuna Belačke lige, konfederalnih veterana, u [[New Orleans, Louisiana|New Orleans]]u - privremeno je zbačen republikanski guverner i postavljen demokratski (posledica spornih izbora iz 1872).
* [[20. 9.]] (8. 9. po j.k., Mala Gospojina) - Sastanak narodnih prvaka u [[Biograd (Nevesinje)|Biogradu kod Nevesinja]] odlučuje da se na proleće digne ustanak, o čemu obaveštaji i [[Nikola I. Petrović Njegoš|knjaza Nikolu]], ali on uspeva da ih smiri; narod je pod pritiskom zbog loše letine i poreskih potraživanja<ref name="vcpnbk">Ćorović, Vladimir. [http://www.rastko.rs/rastko-bl/istorija/corovic/istorija/7_15_l.html Istorija srpskog naroda, Put na Berlinski kongres]. rastko.rs</ref>.
* [[28. 9.]] - [[Teksaško-indijanski ratovi]], [[Red Riverski rat]]: Čejeni, Komanči i Kajove [[Bitka u kanjonu Palo Duro|razbijeni u kanjonu Palo Duro]], moraju se vratiti u rezervat u [[Indijanska teritorija|Indijanskoj teritoriji]] (Oklahoma).
Linija 86 ⟶ 90:
* [[12. 10.]] - [[Nicolás Avellaneda]] je novi predsednik [[Argentina|Argentine]] (do 1880); [[Bartolomé Mitre]], protivkandidat na aprilskim izborima, digao je pobunu ali je poražen.
* [[14. 10.]] - Prvi hrvatski školski zakon (nazvan po banu, [[Ivan Mažuranić|Mažuranićev]]): ''Zakon od 14. listopada 1874. ob ustroju pučkih školah i preparandijah za pučko učiteljstvo u kraljevinah Hrvatskoj i Slavoniji''.
* [[17. 10.]] (5. 10. po j.k.) - Pokolj Crnogoraca na podgoričkom pazaru, osveta za Jusu Mučina<ref name="vcpnbk"></ref>.
* [[19. 10.]] - Otvoreno [[Zagrebačko sveučilište]], ima četiri fakulteta: Pravni, Bogoslovni, Filozofski i formalno Medicinski (od 1917).
* [[24. 10.]] - Egipćani u savezu sa [[Al-Zubayr Rahma Mansur]]om srušili [[Sultanat Darfur]].
Linija 105 ⟶ 110:
* Po novom ugarskom izbornom zakonu samo 5,9% stanovništva ima pravo glasa - neobično je što će zakon ostati do 1918.
* 1874-75 - [[Mađarizacija]]: ukidanje tri slovačka liceja (srednje škole) zbog "panslovenske agitacije".
* [[Milovan Glišić]] objavio prvu pripovetku, "Noć na mostu".
* Završena [[Crkva Sv. Nikole u Hamburgu]], sa 147 metara najviša građevina na svetu sledeće dve godine.
* [[Charles Taze Russell]] je mislio da se Isus ove godine nevidljivo vratio na zemlju.
Linija 135 ⟶ 141:
* [[9. 5.]] - [[Howard Carter]], britanski arheolog, egiptolog († [[1939]])
* [[14. 5.]] - [[Simeon Roksandić]], vajar († [[1943]])
* [[21. 5.]] - [[Franjo Brozinčević]], švicarski inženjer i preduzetnik († [[1933]])
* [[26. 5.]] - [[Henri Farman]], avijatičar, proizvođač aviona († [[1958]])
Linija 154 ⟶ 161:
* [[11. 9.]] - [[Franjo Dugan]], hrvatski skladatelj, orguljaš i glazbeni pisac († [[1948]].)
* [[13. 9.]] - [[Arnold Schoenberg]], kompozitor († [[1951]])
* 27. 9. - [[Veljko Ramadanović]], specijalni pedagog († 1943)
* 29. 9. - [[Platon Banjalučki]], sveštenomučenik († [[1941]])
* [[30. 9.]] - [[Vladimir Petković]], srpski arheolog i akademik († [[1956]])
Linija 160 ⟶ 169:
* [[27. 10.]] - [[Oven Jong]], američki industrijalac i advokat († [[1962]]).
* [[
* [[13. 11.]] - [[Margerit Long]], francuska pijanistkinja († [[1966]].)
* [[15. 11.]] - [[August Krogh]], danski liječnik, nobelovac († [[1949]].)
* [[16. 11.]] - [[Aleksandar Kolčak]], ruski admiral († [[1920]])
Linija 174 ⟶ 184:
* [[16. 1.]] - [[Max Schultze]], njemački anatom i histolog (* [[1825]].)
* [[17. 1.]] - [[Chang i Eng Bunker]], originalni sijamski blizanci (* [[1811]])
* [[24. 1.]] - [[Georgina Muir Mackenzie]], putnica, simpatizerka balkanskih Slovena (* [[1833]])
* [[3. 2.]] - [[Lunalilo]], kralj Havaja (* [[1835]])
* [[9. 2.]] - [[Jules Michelet]], istoričar (* [[1798]])
| |||