1874 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
dop. iz en Wiki jan - avg. |
dop. iz en Wiki (2) |
||
Red 6:
== Događaji ==
* [[1. 1.]] (20. 12. 1873. po [[julijanski kalendar|j.k.]]) - Zakon o preustrojstvu [[Velika škola|Velike škole]] u Beogradu (novi stručni predmeti, Filozofski fakultet podeljen u istorijsko-filološki i prirodno-matematički).
* [[5. 1.]] - Car i kralj Franjo Josip potpisao zakonski članak o osnivanju [[Zagrebačko sveučilište|Zagrebačkog sveučilišta]].
* [[5. 1.]] (24.12.1873. po j.k.) - Zakon o šest dana zemlje - zemlja, površine šest dana oranja (oko 3,453 ha), koju seljak u Srbiji nije smeo zadužiti ni otuđiti. ▼
* 5. 1. - [[Island]] dobio ustav i ograničenu samoupravu od [[Danska|Danske]].
* [[12. 1.]] (31.12.1873. po j.k.) - U Srbiji uspostavljen Fond za podizanje "apsanskih zavedenja" (modernih [[zatvor]]a) i donesen Zakon o potpomaganju industrijskih preduzeća (predviđen sistem koncesija). ▼
▲*
▲* [[12. 1.]] (31. 12. 1873. po j.k.) - U Srbiji uspostavljen Fond za podizanje "apsanskih zavedenja" (modernih [[zatvor]]a) i donesen Zakon o potpomaganju industrijskih preduzeća (predviđen sistem koncesija).
* januar - [[Svetozar Marković]] zatvoren zbog pisanja njegovih novina "Javnost" - osuđen na devet meseci zatvora, novine zabranjene.
* [[20. 1.]] - Potpisan [[Pangkorski ugovor]] između Britanaca i sultana [[malaja|malajske]] države [[Perak]] - osnova za britansku vlast na tom poluostrvu.
Linija 25 ⟶ 27:
* proleće - Britanski oficir [[Walter Clopton Wingfield]] prodaje komplete za igru koju je on nazvao ''Sphairistikè'' - preteča [[tenis]]a.
* maj - [[Isatai]], duhovni vođa [[Komanči|Komanča]], podstiče ih na osvetnički rat protiv belaca, uz obećanje da će biti neranjivi - pridružuju im se i Kajove i Čejeni.
* [[17. 5.]] (5. 5. po j.k.) - Knez Milan stigao u posetu [[Rumunija|Rumuniji]].
* [[27. 5.]] - [[Dorsland Trek]] ("Seoba zemljom žeđi"?) - [[Buri]] iz Južne Afrike putuju do Angole.
Linija 31 ⟶ 34:
* 25 - [[27. 6.]] - Snage španske vlade u krvavoj bici odbijene od [[Estella-
Lizarra|Estelle]], glavnog uporišta karlista u Baskiji.
* [[27. 6.]] - [[Druga bitka kod Adobe Wallsa]]: neuspešan napad Komanča na naselje lovaca na bizone u severnom Teksasu.
* [[1. 7.]] - Na tržište iznesen [[Pisaći stroj Sholesa i Gliddena]] (Remington No. 1) - ima valjak i [[QWERTY]] tastaturu ali samo velika slova i otkucano se ne može videti.
Linija 36 ⟶ 40:
* [[24. 7.]] - Karlisti na čelu sa Don Alfonso de Bourbonom zauzeli [[Cuenca (Španjolska)|Cuencu]] - pljačka i masakr stanovništva.
* [[27. 7.]] - u [[Kragujevac|Kragujevcu]] je pokrenut list „Glas javnosti“, glasilo socijalista [[Svetozar Marković|Svetozara Markovića]].
* avgust - Ekspedicija potpukovnika [[George Armstrong Custer|G. A. Custera]] otkrila zlato u [[Black Hills|Crnim brdima]] Dakote - dolazi do zlatne groznice i konflikta sa Sijuksima, kojima Crna brda pripadaju po ugovoru sa SAD.
* [[14. 9.]] - ''[[Battle of Liberty Place]]'': pobuna Belačke lige, konfederalnih veterana, u [[New Orleans, Louisiana|New Orleans]]u - privremeno je zbačen republikanski guverner i postavljen demokratski (posledica spornih izbora iz 1872).
* [[28. 9.]] - [[Teksaško-indijanski ratovi]], [[Red Riverski rat]]: Čejeni, Komanči i Kajove [[Bitka u kanjonu Palo Duro|razbijeni u kanjonu Palo Duro]], moraju se vratiti u rezervat u [[Indijanska teritorija|Indijanskoj teritoriji]] (Oklahoma).
* [[9. 10.]] - Potpisan Bernski ugovor kojim je osnovana Generalni poštanski savez (kasnije [[Svetski poštanski savez]]) - potpisnice su 22 zemlje među kojima i Srbija.
* oktobar - Skupštinski izbori u Srbiji u znaku stranačkih strasti (u Gornjem Milanovcu ubijen izabrani poslanik) - [[liberalna stranka (Srbija)|liberali]] uspešniji od konzervativaca.
* [[19. 10.]] - Otvoreno [[Zagrebačko sveučilište]], ima četiri fakulteta: Pravni, Bogoslovni, Filozofski i Medicinski.
* [[3. 11.]] - Izbori za [[Predstavnički dom SAD]] u većini država: [[Demokratska stranka SAD|demokrati]] dobili većinu prvi put od 1860, pre Građanskog rata.
* [[7. 12.]] (25.11. po j.k.) - Predsednik srpske vlade [[Jovan Marinović]] daje ostavku, usled velike opozicije po pitanju skupštinske adrese; zamenjuje ga [[Aćim Čumić]], takođe [[Konzervativci (Srbija)|konzervativac]] (par liberala u vladi).
* [[29. 12.]] - Španski general [[Arsenio Martínez Campos]] se u [[Sagunto|Saguntu]] izjasnio za [[Alfonso XII (Španija)|Alfonsa XII]] - vojska ne želi protiv njega, pad vlade i [[Prva Španska Republika|Prve Španske Republike]].
=== Kroz godinu ===
* [[Kosovska Mitrovica]] povezana železnicom sa Skopljem (i Solunom).
* Završena [[Crkva Sv. Nikole u Hamburgu]], sa 147 metara najviša građevina na svetu sledeće dve godine.
* [[Charles Taze Russell]] je mislio da se Isus ove godine nevidljivo vratio na zemlju.
* [[Charles Romley Alder Wright]] sintetisao [[heroin]] (diacetilmorfin) - bez daljih konsekvenci, dok ga ponovo ne sintetuzuju u Bayeru 1897.
* Na atinskom [[Akropolj (Atina)|Akropolju]] srušena srednjovekovna [[Franačka kula]].
== Rođenja ==
Linija 52 ⟶ 67:
* [[5. 1.]] - [[Joseph Erlanger]], američki fiziolog, nobelovac († [[1965]].)
* [[25. 1.]] - [[William Somerset Maugham]], britanski pripovjedač i dramatičar († [[1965]].)
* [[29. 1.]] - [[John D. Rockefeller, Jr.]], finansijer, filantrop († [[1960]])
* [[1. 2.]] - [[Hugo von Hofmannsthal]], književnik († [[1929]])
* [[9. 2.]] - [[Vsevolod Mejerholjd]], pozorišni glumac, reditelj († [[1940]])
* [[15. 2.]] - [[Ernest Shackleton]], polarni istraživač († [[1922]])
* [[17. 2.]] - [[Thomas J. Watson]], direktor ''IBM'' († [[1956]])
▲* [[2. 3.]] - [[Gertrude Stein]], američka pesnikinja
* [[24. 3.]] - [[Harry Houdini]], američki iluzionist i eskapist († [[1926]].)
* [[25. 3.]] - [[Ivša Lebović]], hrvatski političar i odvjetnik († [[1936]].)
| |||