Špansko-američki rat – razlika između verzija

 

'''Špansko-američki rat''' ({{lang-en|Spanish-American War}}, {{lang-es|Guerra Hispano-Estadounidense}}) je naziv za oružani sukob koji se godine [[1898]]. vodio između [[SAD|Sjedinjenih Američkih Država]] i [[Španija|Španije]]. Povod za izbijanje sukoba je bio neriješen status [[Kuba|Kube]] na kojoj se tada vodio [[kubanski rat za nezavisnost|rat za nezavisnost]] od Španije, a među uzrocima je glavno bilo nastojanje SAD da se nakon decenija [[izolacionizam|izolacionizma]] krajem 19. vijeka nametne kao velika svjetska sila na račun oslabljene španske kolonijalne imperije. Nedugo nakon formalne objave rata u aprilu [[1898]]. nadmoćna američka flota je porazila španske eskadre na [[Pacifik]]u i [[Karibi]]ma omogućivši, iskrcavanje kopnenih trupa koje su nakon nekoliko mjeseci kopnenih bitaka prisile španske kolonijalne garnizone na predaju. Rat je formalno završio mirovnim ugovorom u Parizu kojim je Kuba stekla nezavisnost, iako pod de facto američkim protektoratom, a [[Filipini]], [[Guam]] i [[Portoriko]] postali dio SAD. Na Filipinima su američke snage nakon prekida neprijateljstava sa Špancima morali još nekoliko godina voditi [[Filipinsko-američki rat|gerilski rat]] s tamošnjim pokretom za nezavisnost.

 

== Pozadina ==

==Uvod u rat==

 

 

Pat-pozicija u kojoj se našla Kuba - sa španskom vladom nesposobnom da uguši ustanak, a pobunjenicima nesposobnim da istjeraju špansku vlast - je postala sve manje prihvatljiva ne samo za američku javnost, nego i za poslovne interese koji su gubili novac zbog nestabilnosti izazvane dugotrajnim sukobom u neposrednom susjedstvu. Pod njihovim pritiskom ga je američki predsjednik [[William McKinley]] odlučio okončati, prije svega kroz diplomatski pritisak na Španiju, prijeteći da će pobunjenicima priznati status [[zaraćena strana|zaraćene strane]] te im dopremati moderno oružje. Ispočetka se činilo da će takav pritisak uroditi plodom kada je novim španskim premijerom postao [[Práxedes Mateo Sagasta|Praxedes Sagasta]], "[[golub (politika)|golub]]" koji je nastojao sukob s kolonijama riješiti političkim kompromisom. On je pristao na McKinleyeve sugestije, te je 1. januara 1898. na snagu stupio novi režim [[politička autonomija|autonomije]] Kube i Portorika.

 

== V. također ==

 

* [[Generacija '98.]]