James Dean – razlika između verzija

| nagrade = '''[[Zlatni globus za najboljeg glumca u igranom filmu – drama|Najbolji glumac u dramskom filmu]]'''<br />1956 <small>posthumno</small>

'''Džejms Bajron Din''' ({{jez-en|James Byron Dean}}) (Marion, [[8. 2.|8. februara]] [[1931]]. - Šolam, [[30. 9.|30. septembra]] [[1955]].) je [[sjedinjene Američke Države|američki]] [[film]]ski [[glumci|glumac]]. Ostaće upamćen po jednoj od najkraćih i najspektakularnijih filmskih karijera u istoriji [[Hollywood|Holivuda]]. Za samo nešto više od godinu dana i sa samo tri snimljena filma dostigao je svetsku slavu i postao simbol nemirnih i nezadovoljnih genaracija američke omladine s kraja pedesetih godina XX veka. I danas, pedeset godina posle smrti, njegov lik predstavlja svojevrsnu kulturnu ikonu, oličenje buntovnika, autsajdera i usamljenika i ima veliki broj obožavaoca širom sveta.

[[1951]] godine definitivno napušta studije i po nagovoru Džejmsa Vajtmora seli se u [[New York|Njujork]] kako bi se ozbiljnije posvetio svojoj glumačkoj karijeri. Počinje da radi na parkingu ispred "[[CBS]]" televizijskog studija kako bi se izdržavao. Njegov prvi profesionalni angažman bio je u reklami za "[[Pepsi kola|Pepsi kolu]]" , a dobija i nekoliko vrlo malih uloga u pozorištu i na filmu. Pojavljuje se i u nekoliko televizijskih šou programa koji su bili veoma popularni pedesetih godina HH veka. Uskoro dobija i svoju prvu pozorišnu ulogu na [[Broadway|Brodveju]] u predstavi ''See the Jaguar'' i postaje član prestižne glumačke škole "''Actors Studio''" koju su u to vreme pohađali i [[Marlon Brando]], [[Julie Harris|Džuli Haris]], [[Arthur Kennedy|Artur Kenedi]] i drugi poznati glumci tog vremena.

[[Datoteka:James Dean Memorial.JPG|thumb|desno|Spomenik u Šolamu]][[1954]] godine dobija ulogu u pozorišnoj predstavi ''The Immoralist'' zahvaljujući kojoj ga reditelj [[Elija Kazan]] i filmski studio [[Vorner Braders]] angažuju za ulogu Kala Traska u filmskoj adaptaciji romana [[John Steinbeck|Džona Stajnbeka]] "[[Istočno od raja]]". Veoma brzo dobija ulogu u filmu ''[[Buntovnik bez razloga]]'' reditelja [[Nicholas Ray|Nikolasa Reja]], gde tumači lik problematičnog tinejdžera Džimija Starka pored [[Natalie Wood|Natali Vud]] i [[Sal Mineo|Sala Minea]]. Po završetku snimanja filma ''[[Istočno od raja]]'' Džejms Din, koji je bio pasionirani ljubitelj automobilskih trka, kupuje svoj prvi sportski automobil [[Porsche 356 Speedster]] i počinje da se takmiči na trkama. Bio je drugi u [[Palm Springs]]u marta [[1955]]. godine, treći u [[Bekersfild]]u maja iste godine,a u [[Santa Monika|Santa Moniki]] je morao da odustane zbog kvara na automobilu. Za vreme snimanja filma ''[[Buntovnik bez razloga]]'' Din kupuje automobil [[Porsche 550 Spyders]] (jedan od samo 90 proizvedenih te godine) koji je zvao "mala bitanga". Po dobijanju uloge naftnog bogataša u filmu ''[[Div]]'' u kome je glumio sa [[Elizabeth Taylor|Elizabet Tejlor]] i [[Rock Hudson|Rokom Hadsonom]] odlazi u [[Texas|Teksas]] na snimanje i u tom periodu ne učestvuje u automobilskim trkama jer mu je to bilo zabranjeno filmskim ugovorom.

Po završetku snimanja filma ''[[Div]]'', [[30. 9.|30. septembra]] [[1955]]. godine Džejms Din kreće na trke u [[Salinas]]u i gine u saobraćajnoj nesreći u svojoj dvadeset četvrtoj godini. Nije doživeo premijere svojih filmova ''[[Buntovnik bez razloga]]'' i ''[[Div]]'' i jedini je glumac u istoriji [[Hollywood|Holivuda]] koji je dva puta posthumno bio nominovan za nagradu "[[Oscar|Oskar]]".

* "Sailor Beware" ([[1952]])

* ''Father Peyton's Family Theatre'', "Hill Number One" ([[1. 4.|1. april]], [[1951]])

* ''The Web'', "Sleeping Dogs" ([[20. 2.|20. februar]], [[1952]])

* ''Studio One'', "Ten Thousand Horses Singing" ([[3. 3.|3. mart]], [[1952]])

* ''Lux Video Theater'', "The Foggy, Foggy Dew" ([[17. 3.|17. mart]], [[1952]])

* ''Kraft Television Theater'', "Prologue to Glory" ([[21. 5.|21. maj]], [[1952]])

* ''Studio One'', "Abraham Lincoln" ([[26. 5.|26. maj]], [[1952]])

* ''Hallmark Hall of Fame'', "Forgotten Children" ([[2. 6.|2. jun]], [[1952]])

* ''The Kate Smith Show'', "Hounds of Heaven" ([[15. 1.|15. januar]], [[1953]])

* ''Treasury Men In Action'', "The Case of the Watchful Dog" ([[29. 1.|29. januar]], [[1953]])

* ''You Are There'', "The Capture of Jesse James" ([[8. 2.|8. februar]], [[1953]])

* ''Danger'', "No Room" ([[14. 4.|14. april]], [[1953]])

* ''Treasury Men In Action'', "The Case of the Sawed-Off Shotgun" ([[16. 4.|16. april]], [[1953]])

* ''Tales of Tomorrow'', "The Evil Within" ([[1. 5.|1. maj]], [[1953]])

* ''Campbell Soundstage'', "Something For An Empty Briefcase" ([[17. 7.|17. jul]], [[1953]])

* ''Studio One Summer Theater'', "Sentence of Death" ([[17. 8.|17. avgust]], [[1953]])

* ''Danger'', "Death Is My Neighbor" ([[25. 8.|25. avgust]], [[1953]])

* ''The Big Story'', "Rex Newman, Reporter for the Globe and News" ([[11. 9.|11. septembar]], [[1953]])

* ''Omnibus'', "Glory In Flower" ([[4. 10.|4. oktobar]], [[1953]])

* ''Kraft Television Theater'', "Keep Our Honor Bright" ([[14. 10.|14. oktobar]], [[1953]])

* ''Campbell Soundstage'', "Life Sentence" ([[16. 10.|16. oktobar]], [[1953]])

* ''Kraft Television Theater'', "A Long Time Till Dawn" ([[11. 11.|11. novembar]], [[1953]])

* ''Armstrong Circle Theater'', "The Bells of Cockaigne" ([[17. 11.|17. novembar]], [[1953]])

* ''Robert Montgomery Presents the Johnson's Wax Program'', ''Harvest'' ([[23. 11.|23. novembar]], [[1953]])

* ''Danger'', "The Little Women" ([[30. 3.|30. mart]], [[1954]])

* ''Philco TV Playhouse'', "Run Like A Thief" ([[5. 9.|5. septembar]], [[1954]])

* ''Danger'', "Padlocks" ([[9. 11.|9. novembar]], [[1954]])

* ''General Electric Theater'', "I'm A Fool" ([[14. 11.|14. novembar]], [[1954]])

* ''General Electric Theater'', "The Dark, Dark Hour" ([[12. 12.|12. decembar]], [[1954]])

* ''U.S. Steel Hour'', "The Thief" ([[4. 1.|4. januar]], [[1955]])

* ''Lux Video Theatre'', "The Life of Emile Zola" ([[10. 3.|10. mart]], [[1955]]) - pojavio se u promotivnom intervjuu za film ''[[Istočno od raja]]'' koji je prikazan nakon emisije

== EksterniVanjske linkoviveze ==

* [http://www.jamesdean.com/about/biography.htm Zvanična prezentacija]

* [http://www.jamesdeanartifacts.com Muzej u Ferimontu]

* [http://www.netglimse.com/celebs/pages/james_dean/index.shtml Biografija i foto-galerija]