1648 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
dop. iz en Wiki (2) |
dop. iz de Wiki, rastko.rs i proleksis |
||
Red 8:
== Događaji ==
===Januar/Siječanj – Mart/Ožujak ===
* januar - U [[Državna zajednica Poljske i Litvanije|Poljskoj-Litvaniji]] počinje kozački [[Ustanak Hmeljnickog]] - početak ukrajinskog rata za oslobođenje i poljskog opadanja.
* [[27. 1.]] - Engleski [[Dugi parlament]] prekida pregovore sa kraljem [[Karlo I., kralj Engleske|Čarlsom I]].
* [[30. 1.]] - Dogovoren [[Münsterski mir]] kojim je okončan [[Osamdesetogodišnji rat]] između Španije i [[Holandska republika|Nizozemske]], čija je nezavisnost priznata (stupa na snagu 15. maja).
* [[11. 2.]] - Mitropolit raški [[Patrijarh srpski Gavrilo I Rajić|Gavrilo]] izabran na crkvenom saboru u [[Manastir Morača|Morači]] za novog srpskog patrijarha (do [[1655]]); odlučeno da se nastave pregovori sa rimskom crkvom<ref>Vladimir Ćorović, [http://www.rastko.rs/rastko-bl/istorija/corovic/istorija/6_6_l.html Verski pokreti], rastko.rs</ref>.
* [[23. 3.]] - Potpisan [[Ugovor iz Concordije]]: malo karipsko ostrvo [[Sveti Martin (Karibi)|Sveti Martin]] podeljeno između Francuske i Holandije.
* [[31. 3.]] - Razoran zemljotres u [[Van]]u, na istoku Turske.
===April/Travanj – Jun/Lipanj ===
* [[19. 4.]] - [[Prva bitka kod Guararapesa]]: Portugalci porazili Holanđane na severu Brazila.
[[Datoteka:Candia III.jpg|thumb|150px|left|[[Opsada Kandije]] ([[Iraklion]]a) 1648-69]]
* [[1. 5.]] - Turci započinju 21-godišnju [[Opsada Kandije|opsadu mletačke Kandije]] - najduža opsada u istoriji.
* 1. 5. - [[Frederik III]] je novi kralj [[Danska-Norveška|Danske i Norveške]].
* [[16. 5.]] - [[Bitka kod Žovtih Voda]]: kozačko-tatarska pobeda nad poljsko-litvanskim snagama.
* [[17. 5.]] - [[Tridesetogodišnji rat]]: [[Bitka kod Zusmarshausena]] je franko-švedska pobeda.
* [[14. 6.]] - [[Bitka kod Wevelinghovena]] je još jedan poraz carskih snaga u Nemačkoj.
* [[25. 7.]] - [[1. 11.]] - [[Bitka za Prag (1648)|Bitka za Prag]] je poslednji okršaj [[Tridesetogodišnji rat|Tridesetogodišnjeg rata]] - Šveđani nisu mogli uzeti grad ali su zauzeli i opljačkali [[Praški grad|zamak]]. ▼
* [[31. 7.]] - [[Vuk Mandušić]] poginuo u okršaju s Turcima u [[Zečevo|Zečevu]].▼
===Jul/Srpanj – Septembar/Rujan ===
▲* [[25. 7.]] - [[1. 11.]] - [[Bitka za Prag (1648)|Bitka za Prag]] je poslednji okršaj [[Tridesetogodišnji rat|Tridesetogodišnjeg rata]] - Šveđani nisu mogli uzeti grad ali su zauzeli i opljačkali [[Praški grad|zamak]] (npr. ''[[Codex Gigas]]'').
▲* [[31. 7.]] - [[Vuk Mandušić]] poginuo u okršaju s Turcima
* [[5. 8.]] - Iznenada umro ugarski palatin [[Ivan III. Drašković]].
* [[8. 8.]] - Pobuna u Carigradu zbog novog poreza, linčovan veliki vezir [[Hezarpare Ahmed-paša]] - nasleđuje ga [[Sofu Mehmed-paša]].
* [[12. 8.]] - Dvorskim udarom zbačen sultan [[Ibrahim I]] (ubijen šest dana kasnije), postavljen mali [[Mehmed IV]] (vl. do [[1687]]),
* [[avgust]] - U Francuskoj izbija Prva [[Fronda]] ("
* [[16. 8.]] - [[Oman]]ski imam Nasir bin Murshid al-Yaribi poslao vojsku na portugalski [[Muscat]] - grad pada do [[1650]].
* [[19. 8.]] - Pobeda [[Oliver Cromwell|Olivera Cromwella]] nad rojalistima i Škotima u [[Bitka kod Prestona (1648)|Bitci kod Prestona]].
* [[20. 8.]] - [[Bitka kod Lensa]]: francuska pobeda nad Špancima na severu Francuske.
* {{circa}} [[30. 9.]] - [[Semjon Dežnjov]] obišao rt ([[Rt Dežnjev|po njemu nazvan]]) i prvi prošao [[Beringov prolaz|Beringovim prolazom]] - za šta će šire saznati mnogo kasnije.
===Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac ===
[[Datoteka:Europe map 1648.PNG|thumb|240px|Evropa oko 1648.]]
* [[11. 10.]] - [[Đorđe II Rakoci]] je novi [[erdelj]]ski knez (do [[1660]]).
Linija 36 ⟶ 49:
* [[novembar]] - [[Jan II Kazimir]] je novi vladar [[Državna zajednica Poljske i Litvanije|Poljske i Litvanije]] (do [[1668]]).
* [[26. 11.]] - Brevom ''[[Zelo domus Dei]]'' papa [[Inocent X.]] odbacuje verske odredbe Westfalskog mira - bez efekta.
* [[decembar]] - [[Prajdova čistka]]: vojni udar Armije novog uzora kojim su uklonjeni neki članovi engleskog [[Dugi parlament|Dugog parlamenta]] - nastaje [[Krnji parlament (Engleska)|Krnji parlament]].
* decembar? - [[Dabrovi ratovi]]: [[Irokezi]] naoružani od Holanđana pokrenuli razorni napad na [[Ataronchronon]] Indijance.
===Kroz godinu===
[[Datoteka:Agra-Taj-Mahal-Mausoleum-architecture-Apr-2008-04.JPG|thumb|200px|[[Taj Mahal]]]]
* [[Leonardo Foscolo]] zauzima [[Klis]].
* [[Franjevci]] zbog straha od turske odmazde napustili [[Visovac]] i smjestili se u [[Šibenik]]u oko tzv. [[palača Foscolo u Šibeniku|palače Foscolo]] - začetak [[samostan sv. Lovre u Šibeniku|samostana sv. Lovre]].<ref>[http://www.spg.hr/eng/monaestry_garden/samostan.asp Privatna gimnazija Samostan sv. Lovre], sph.hr</ref>
* Prvi put se pominje [[manastir Savina]] kod Herceg Novog.
* [[Šabtaj Cvi]] iz [[Smirna|Smirne]] proglasio da je [[mesija]].
* Izgrađena glavna zgrada [[Taj Mahal]]a.
* Izgrađena [[Crvena palača]] u [[Delhi]]ju, rezidencija [[Mogulsko Carstvo|mogulskih careva]].
* Traktat ''[[Mathematical Magick]]'' [[John Wilkins|Johna Wilkinsa]] o mehaničkim napravama.
* U Parizu osnovana ''[[Académie royale de peinture et de sculpture]]''.
* Francuzi zauzeli karipsko ostrvo [[Saint Barthélemy]].
* Osnovan Simbirsk (dan. [[Uljanovsk]]).
* [[Blaise Pascal]] uz pomoć zeta utvrdio da se [[atmosferski tlak]] mjenja u zavisnosti od visine.
== Rođenja ==
Linija 53 ⟶ 77:
{{Main|:Kategorija:Umrli 1648.}}
* [[28. 2.]] - [[Kristijan IV]], kralj Danske i Norveške (* [[1577]])
* [[12. 3.]] - [[Tirso de Molina]], književnik (* [[1579]])
* [[20. 5.]] - [[Vladislav IV., kralj Poljske]] i veliki vojvoda Litvanije (* [[1595]])
* [[31. 7.]] - [[Vuk Mandušić]], [[uskoci|uskočki]] harambaša (* ?)
| |||