Plaut – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m →Dela |
|||
Red 28:
==Rimska palijata==
Rimska komedija postala je i razvila se po uzoru na [[Nova atička komedija|novu atičku komediju]], koja je cvetala u 4. i 3. veku st. e., pri čemu su se naročito koristila dela grčkih književnika [[Filemon (pjesnik)|Filemona]], [[Apolodor]]a i [[Menandar|Menandra]]. [[Srednja komedija]] iskorišćena je kao uzor samo za Plautovog ''Persijanca'' i možda ''Amfitriona''. Ta rimska komedija, nastala po uzoru na grčke originale i smeštena u grčko okruženje, nazvana je [[palijata]] (''fabula palliata'') prema odeći koju su na sceni nosili glumci (''pallium'' »grčka kabanica«). Palijata je ili komedija karaktera (''comoedia stataria'') ili komedija zapleta (''comoedia motoria''), obično ima pet činova između kojih su umetnuti [[muzika|muzički]] delovi, koje je izvodio svirač na duplim tibijama (vrsta frule). [[Hor]]a u palijati nije bilo, kao što ga nije bilo ni u novoj komediji; neka vrsta hora postoji jedino u Plautovom ''Konopcu''. Umesto hora je, međutim, ponekad između činova svirao svirač (''tibicen''). U svakom komadu bilo je dve vrste partija: jedne su prosto recitovane (to su ''diverbia'' = dijalozi), a druge su izgovarane uz pratnju tibija (to su ''cantica''). ''Cantica'' je u užem smislu svako pevanje uz pratnju tibija i predstavlja čisto [[lirika|lirsku]] [[monodija|monodiju]], dakle solo pevanje, u promenljivom i često živom i nemirnom metru. Ovi kantici nalaze se samo kod Plauta, koji ih je dodao na sopstvenu inicijativu, jer njih ne nalazimo ni u novoj komediji.
Radnja palijate podeljena je na pet činova, uz koje se nalaze prolog i epilog. U prologu se publici daju neophodni podaci o grčkom originalu, o mestu na kome se radnja događa, predstavlja se predistorija događaja opisanih u komediji ili se skicira čitava radnja komedije. [[Terencije]]vi prolozi su manje iscrpni i uopšte manje uspeli od Plautovih, jer se u njima uglavnom bavi ličnim stvarima, nešto slično parabazi u [[Stara atička komedija|staroj atičkoj komediji]]. Prolog obično izgovara neki mitološki lik ili lik iz komedije ili pak predvodnik glumačke družine (''dominus gregis''). Da bi publika bolje razumela radnju, uvođena su ponekad u komediju tzv. prethodna lica (''personae protaticae''), koja inače s radnjom nisu imala nikakve veze i kasnije se u komediji više nisu pojavljivala. Takva su lica npr. Artotrog u Plautovom ''Hvalisavom vojniku'' i Grumion u njegovoj ''Aveti'', a koristio ih je i Terencije.
| |||