Invazija Crvene armije na Gruziju – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
Nema sažetka izmjene |
veliki popravak - velikih netočnosti (a treba još) |
||
Red 1:
{{Oružani sukob
|naziv = Sovjetska invazija Gruzije
|dio = [[Ruski građanski rat|Ruskog građanskog rata]] i [[Turski rat za nezavisnost|Turskog rata za nezavisnost]]
|slika = [[Datoteka:Red Army in Tiflis Feb 25 1921.jpg|300px]]
|opis slike = Crvena armija u [[Tbilisi]]ju, 25.
|datum = 15.
|mjesto = južni [[Kavkaz]]
|povod =
|teritorij =
|ishod = sovjetsko-turska pobjeda<br>uspostava [[Gruzijska
|sukobljeni1 = [[Datoteka:Flag of Russian SFSR.svg|22px]] [[Ruska SFSR]]<br>[[Datoteka:Flag of Azerbaijan SSR.svg|22px]] [[Azerbejdžanska Sovjetska Socijalistička Republika|Azerbejdžanska SSR]]<br>[[Datoteka:Flag of Armenian SSR.svg|22px]] [[Armenska Sovjetska Socijalistička Republika|Armenska SSR]]<br>[[Datoteka:Flag of Turkey.svg|22px]] [[Turska|Turski]] revolucionari
|sukobljeni2 = [[Datoteka:Flag of Georgia (1918-1921).svg|22px]] [[Demokratska Republika Gruzija]]
|sukobljeni3 =
Red 23:
|bilješke =
}}
'''Invazija
Sovjeti su time htjeli kontrolirati isti teritorij koji je prije obuhvaćalo [[Rusko carstvo]]. Gruzija je prije bila dio Ruskog carstva.
Nakon invazije, uz potporu armije, proglasili su Gruzijsku Sovjetsku Socijalističku Republiku. Gruzija, Armenija te [[Azerbajdžan]] su 12. ožujka 1922. udruženi u [[Zakavkaska Socijalistička Federativna Sovjetska Republika|Zakavkasku Sovjetsku Federativnu Socijalističku Republiku]], koja se priključila [[SSSR]]-u. Njenim raspuštanjem 1936., osnovana je ponovno Gruzijska SSR u okviru SSSR-a. Invaziju je odobrio [[Vladimir Lenjin]] jer su ga Staljin i Ordžonikidze uvjerili da mora poduprijeti “pobunu seljaka i radnika” u borbi protiv “separatističkih gruzijskih snaga”. Istodobno, Turska je pripojila dijelove južne Gruzije sebi, što je dovelo do nekoliko kompromisa između Moskve i Ankare.▼
== Historija==
=== Okolnosti koje su dovele do invazije ===
Nakon [[Februarska revolucija|Februarske revolucije]] - [[1917]]. [[kavkaz|Zakavkazjem]] ([[Gruzija]], [[Armenija]], [[Azerbejdžan]]) upravljao je komitet iz [[Sankt Peterburg|Petrograda]], poznat kao Ozakom. Kasniji događaji te iste godine, a naročito [[Boljševici|boljševička]] [[Oktobarska revolucija]] prisilili su tadašnje [[Politika|političke]] lidere Zakavkazja, koji su manje više bili - [[menjševici]] na nevoljko otcjepljenje od [[Carska Rusija|Carske Rusije]] i osnivanje [[Zakavkaska Demokratska Federativna Republika|Zakavkaske Demokratske Federativne Republike]]. Eksplozija lokalnih nacionalizama, u kombinaciji s pritiskom koji je na tu državu vršila [[Osmansko Carstvo|osmanska]] vojska sa zapada posljednjih mjeseci [[Prvi svjetski rat|Prvog svjetskog rata]], dovela je do sloma Zakavkaske federacije. <ref name=brit/>
Nakon tog je Gruzija proglasila nezavisnost [[26. maj]]a [[1918]]. i odmah zatražila zaštitu lidera [[Centralne sile|Centralnih sila]] [[Nemačko Carstvo|Njemačke]], ali joj je pobjeda [[Antanta|Antante]] donijela [[Ujedinjeno Kraljevstvo|britansku]] okupaciju.
Gruzijci su u [[Anton Ivanovič Denikin|Antonu Ivanoviču Denikinu]] i njegovim [[Bela garda (Rusija)|bjelogardejcima]] kojima su [[Britanci]] izdašno pomagali, gledali veću opasnost za svoju slobodu od [[Boljševici|boljševika]]. Oni su odbili suradnju u naporima za restauraciju [[Carska Rusija|Carske Rusije]] pa su britanske snage napustile [[Batumi]] u [[jul]]u [[1920]]. <ref name=brit/>
Nezavisnost Gruzije sile [[Antanta|Antante]] priznale su [[de facto još u [[januar]]u [[1920]]., a i Sovjetska Rusija potpisiivanjem sovjetsko-gruzijskog sporazuma u [[maj]]u [[1920]]., pa su oni jedno kratko razdoblje i surađivali. <ref name=brit/>
Nakon odbijanja da postanu članica [[Liga naroda|Lige naroda]], Gruziju su i [[de jure]] priznale članice [[Antanta|Antante]] u [[januar]]u [[1921]]. Ali joj to nije puno pomoglo, jer su je već u februaru napale jedinice [[Crvena armija|Crvene armije]] i to bez [[Vladimir Lenjin|Lenjinovog]] odobrenja, u akciji koju su organizirali dva gruzijska [[Boljševici|boljševika]]; [[Josif Staljin|Staljin]] i [[Grigorij Ordžonikidze|Grigorij Konstantinovič Ordžonikidze]]. <ref name=brit>{{cite web
| url =http://www.britannica.com/EBchecked/topic/230186/Georgia/44323/National-revival
| title =''National revival''
| accessdate = 30. 09. 2013.
| language=engleski
| publisher=Encyclopædia Britannica}}</ref>
Oni su organizirali oružani ustanak iz [[Azerbajdžan]]a i Armenije na graničnim područjima Gruzije. Na proteste gruzijske vlade, sovjetski [[ambasador]] je rekao da su ti incidenti "sponatni ustanci armenskih komunista". Boljševici su u naselju Shulaveri osnovali svoj Gruzijski revolucionarni sovjet, koji je postao konkurentska vlada onoj u [[Tbilisi]]ju. Taj sovjet je formalno pozvao Crvenu armiju u pomoć, na što se ona odazvala.
▲Nakon invazije, uz
==Vidi također==
*[[Turski rat za nezavisnost]]
== Izvori ==
{{izvori}}
== Vanjske
* [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/230186/Georgia/44323/National-revival ''National revival''] {{en icon}}}
*[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/country_profiles/1102575.stm Kratki pregled gruzijske povijesti] BBC
*[http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=FB0D15FE3E5E127A93C6A8178ED85F468785F9 Sovjeti se bune protiv
*[http://www.nytimes.com/2008/08/10/world/europe/10iht-assess.4.15153698.html?pagewanted=all Analiza rivalstva između Gruzije i Rusije] New York Times
| |||