1908 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
dop. iz en Wiki (2) |
dopuna iz de Wiki (1) |
||
Red 7:
===Januar/Siječanj ===
* [[1. 1.]] - [[Ekspedicija Nimrod]] [[Ernest Shackleton|Ernesta Shackletona]] krenula s Novog Zelanda ka [[Antarktik]]u.
* 1. 1. - Stupila na snagu ekonomska nagodba između [[Cislajtanija|Cislajtanije]] i [[Ugarska|Ugarske]].
* [[8. 1.]] - [[Pavao Rauch]] novi [[hrvatski ban]].
* [[16. 1.]] - Kralj [[Petar I Karađorđević]] otvorio hotel "Moskva" ("[[Palata Rosija]]") u Beogradu. <!-- RTS -->
Linija 27 ⟶ 28:
* [[16. 3.]] - U [[Kragujevac|Kragujevcu]] osnovan Savez srpskih sokolova.
* [[mart]] - [[Carinski rat]]: [[Srbija]] i [[Austro-Ugarska]] postigle novi trgovački sporazum - privremeni kompromis, AU ga nije ratifikovala.
* mart - Afera Tweedmouth u Velikoj Britaniji: Prvi lord Admiraliteta se dopisivao sa kajzerom Wilhelmom o britanskom programu pomorskom programu.
===April/Travanj ===
* [[4. 4.]] - Car [[Nikolaj II]] raspustio finski parlament jer je procenio da ovaj nije imao dovoljno poštovanja prema njemu, izbori za novi u julu (obnovljena [[Rusifikacija Finske]]).
* [[april]] - Posjeta knjaza [[Nikola I. Petrović Njegoš|Nikole]] Rusiji.
:+ Počela s radom komisija za trasiranje Novopazarske železnice (neostvareno).
Linija 35 ⟶ 38:
===Maj/Svibanj ===
[[Datoteka:The Well number one of Iran 3.jpeg|thumb|200px|U Persiji pronađena prva [[nafta]] na Bliskom istoku]]
* [[1. 5.]] - Car Franjo Josip I. odobrio "Statut vakufske i mearifske autonomije" u Bosni; ostalo nerešeno pitanje menšure (potvrde) carigradskog Mešihata.
* [[25. 5.]] - [[13. 6.]] - Suđenje za [[Bombaška afera|Bombašku aferu]] u Crnoj Gori - krunski svedok austrougarski agent Đorđe Nastić koji optužuje i srpsku vladu - šest osuda na smrt od kojih 4 u odsustvu, knjaz pomilovao.
* [[26. 5.]] - ''Pronađena [[nafta]] na Bliskom Istoku'', kod mesta [[Masjed Soleyman]] u jugozapadnoj [[Persija|Persiji]]
* [[31. 5.]] (18. 5. po j.k.) - Izbori u Srbiji, [[Narodna radikalna stranka|radikalima]] smanjena većina.
Linija 43 ⟶ 47:
* [[7. 6.]] - Policija rasterala II kongres Glavnog radničkog saveza u BiH.
* [[12. 6.]] - Počeo Trojički sabor na beogradskoj [[Ada Ciganlija|Adi Ciganliji]] u organizaciji Uprave novinarskog udruženja. U okviru sabora "1. male olimpijske igre".
* [[17. 6.]] - Frank W. Wood patentirao osmosegmentni električni indikator brojeva (danas preovlađuje [[sedmosegmentni indikator]]).
* [[18. 6.]] (5. 6. po j.k.) - Zbog opstrukcije [[Samostalna radikalna stranka|samostalaca]] vlada [[Nikola Pašić|Nikole Pašića]] podnela ostavku.
* [[30. 6.]] - Ogromna [[Tunguska eksplozija]] nad Sibirom.
Linija 48 ⟶ 53:
===Jul/Juli/Srpanj ===
* [[3. 7.]] - '''[[Mladoturska revolucija]]''': major [[Ahmed Nijazi-beg]] se pobunio u [[Resen (grad)|Resenu]].
* [[5. 7.]] - Referendum u Švajcarskoj podržava zabranu [[apsint]]a (zakon donesen 1910.).
* [[6. 7.]] - [[Enver-paša]] se pobunio u [[Bitolj]]u - većina osmanske vojske u Makedoniji se narednih dana pridružuje pokretu.
* 6. 7. - [[Robert Peary]] isplovio ka [[Severni pol|Severnom polu]].
* [[20. 7.]] (7. 7. po j.k.) - Novi predsednik vlade u Srbiji je [[Petar Velimirović]], u kabinet ušli i [[Samostalna radikalna stranka|samostalni radikali]] (traje samo do februara).
* [[24. 7.]] - Sultan [[Abdul Hamid II]] pod pritiskom Mladoturaka proglašava povratak [[Osmanski ustav (1876)|ustava iz 1876
* 24. 7. - [[Dorando Pietri]] dramatično prošao prvi kroz finiš olimpijskog maratona, ali diskvalifikovan jer je dobijao pomoć.
Linija 73 ⟶ 79:
===Oktobar/Listopad ===
[[Datoteka:Bosnian Crisis 1908.jpg|thumb|200px|[[Aneksija Bosne i Hercegovine|Aneksija BiH]] i nezavisnost Bugarske]]
* [[5. 10.]] - {{flag|Bugarska}} proglasila neovisnost od [[Osmansko carstvo|Osmanskog carstva]].
* [[6. 10.]] - '''[[Aneksija Bosne i Hercegovine]]''' od strane [[Austro-Ugarska|Austro-Ugarske]], pravdana potrebom donošenja ustava - sledi [[Aneksiona kriza]].
* [[12. 10.]] - Vanredna sednica crnogorske skupštine, osuda Aneksije (pomirenje srpske i crnogorske vlade).
* [[13. 10.]] - [[Fritz Haber]] prijavio patent za proces proizvodnje [[amonijak]]a iz elemenata (→ [[Haber-Boschov proces]]).
* [[23. 10.]] (10. 10. po j.k.) - U Srbiji osnovana [[Narodna odbrana]].
* [[28. 10.]] - [[Afera Daily Telegraph]]: [[Wilhelm II]] grubo komentariše britansku spoljnu politiku, što izaziva gnev u toj zemlji, ali i štetu njegovom ugledu u Nemačkoj.
* [[oktobar]], krajem - Srpska vlada izglasala ratne kredite, privatni ulagači povukli uloge u novčanim zavodima (strah od rata).
===Novembar/Studeni ===
* [[2. 11.]] - Uskotračna [[željeznička pruga Bar-Virpazar]], izgrađena italijanskim kapitalom.
* [[3. 11.]] - Republikanac [[William Howard Taft]] pobeđuje demokratu [[William Jennings Bryan|W. J. Bryana]] na izborima za predsednika SAD (321 prema 162 u elektorima, treći Bryanov poraz).
* [[7. 11.]] - [[Butch Cassidy]] i [[Sundance Kid]] navodno ubijeni u Boliviji.
* [[15. 11.]] - Belgijski kralj [[Leopold II (Belgija)|Leopold II]] se odriče lične kontrole nad [[Slobodna Država Kongo|S. D. Kongo]] u korist belgijske države, nakon izloženih velikih zloupotreba - [[Belgijski Kongo]] traje do [[1960]].
Linija 96 ⟶ 106:
===Tokom/tijekom godine===
* proleće - Nerodna 1907. izazvala glad u [[Sandžak]]u.
* [[Maggi]] predstavio [[kocke za supu]].
* Nastale [[Toblerone]].
== Rođenja ==
Linija 162 ⟶ 174:
== Smrti ==
{{glavni članak|:Kategorija:Umrli 1908.}}
* [[9. 1.]] - [[Wilhelm Busch]], njemački slikar i književnik (* [[1832]].)
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[17.
* [[
* [[
* [[29. 10.]] - [[Silvije Strahimir Kranjčević]], hrvatski književnik (* [[1868]].)
* [[17. 11.]] - [[Milan Đ. Milićević]], srpski književnik, akademik (* [[1831]])
* [[15. 12.]] - [[Đorđe Stratimirović (vojskovođa)|Đorđe Stratimirović]], političar i vojskovođa (* [[1822]])
* [[31. 12.]] - Augusta [[Vela Nigrinova]], pozorišna glumica (* [[1862]])
== Nobelova nagrada za 1908. godinu ==
| |||