1908 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m Bot: Migrating 159 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q2056 (translate me) |
dopuna iz en Wiki jan-avg. |
||
Red 1:
{{
{{Godina u drugim kalendarima|1908}}
Godina '''1908''' ('''[[Rimski brojevi|MCMVIII]]''') bila je [[prijestupna godina koja počinje u srijedu]] po gregorijanskom, odn. [[prijestupna godina koja počinje u utorak]] po 13 dana zaostajućem [[Julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]] (linkovi pokazuju kalendare).
Red 6:
== Događaji ==
===Januar/Siječanj ===
* [[1. 1.]] - [[Ekspedicija Nimrod]] [[Ernest Shackleton|Ernesta Shackletona]] krenula s Novog Zelanda ka [[Antarktik]]u.
* [[8. 1.]] - [[Pavao Rauch]] novi [[hrvatski ban]].
* [[16. 1.]] - Kralj [[Petar I Karađorđević]] otvorio hotel "Moskva" ("[[Palata Rosija]]") u Beogradu. <!-- RTS -->
* [[januar]] - Naredba o hapšenju srpskih učitelja i zatvaranju škola na Kosovu i Sandžaku.
* [[24. 1.]] - Objavljena knjiga ''Scouting for Boys'' [[Robert Baden Powell]]a
* [[31. 1.]] - Otomanska vlada odobrila Austrougarskoj koncesiju za železnicu preko [[Sandžak]]a do [[Kosovska Mitrovica|Mitrovice]] - nezadovoljstvo u Srbiji, Rusiji, Italiji.
===Februar/Veljača ===
* [[1. 2.]] - [[Lisabonsko kraljeubistvo]]: ubijeni kralj [[Carlos I de Portugal|Carlos I]] i prestolonaslednik [[Luís Filipe, Príncipe Real de Portugal|Luís Filipe]] - novi kralj je [[Manuel II de Portugal|Manuel II]] do ukidanja monarhije [[1910]].
* [[12. 2.]] - Krenula prva auto-trka oko sveta, [[Trka New York-Paris 1908.|New York-Paris]] - pobednik stigao 30. jula.
* [[18. 2.]] - Prema Džentlmenskom sporazumu iz 1907. zabranjeno useljavanje Japanaca u SAD.
* [[21. 2.]] - Osnovana [[Hrvatska narodna zajednica]] (građansko-liberalna struja i franjevci, glavni ideolog [[Ivo Pilar]]).
* [[27.2.|27]] - [[28. 2.]] - Izbori u Hrvatskoj, većina za [[Hrvatsko-srpska koalicija| Hrvatsko-srpsku koaliciju]] (izabran i [[Stjepan Radić]], mada u zatvoru).
Linija 18 ⟶ 23:
===Mart/Ožujak ===
* [[4. 3.]] - Požar u školi u mestu Collinwood (danas deo [[Cleveland]]a), poginulo 175 osoba.
* [[14. 3.]] - Rad Hrvatskog sabora odložen do daljnjeg, ban Rauch vlada dekretima blizu dvije godine.
* [[16. 3.]] - U [[Kragujevac|Kragujevcu]] osnovan Savez srpskih sokolova.
Linija 26 ⟶ 32:
:+ Počela s radom komisija za trasiranje Novopazarske železnice (neostvareno).
:+ Uklanjanje dvojice profesora, Manojlovića i Šurmina, povezanih sa Koalicijom, sa Zagrebačkog sveučilišta izaziva proteste i ispisivanje studenata.
* [[27. 4.]] - Otvorene [[Olimpijada 1908|Olimpijske igre u Londonu]].
===Maj/Svibanj ===
* [[1. 5.]] - Car Franjo Josip I. odobrio "Statut vakufske i mearifske autonomije" u Bosni; ostalo nerešeno pitanje menšure (potvrde) carigradskog Mešihata.
* [[25. 5.]] - [[13. 6.]] - Suđenje za [[Bombaška afera|Bombašku aferu]] u Crnoj Gori - krunski svedok austrougarski agent Đorđe Nastić koji optužuje i srpsku vladu - šest osuda na smrt od kojih 4 u odsustvu, knjaz pomilovao.
* [[26. 5.]] - ''Pronađena [[nafta]] na Bliskom Istoku'', kod mesta [[Masjed Soleyman]] u jugozapadnoj [[Persija|Persiji]] (Britanci ubrzo preuzimaju kontrolu).
* [[31. 5.]] (18. 5. po j.k.) - Izbori u Srbiji, [[Narodna radikalna stranka|radikalima]] smanjena većina.
Linija 36 ⟶ 44:
* [[12. 6.]] - Počeo Trojički sabor na beogradskoj [[Ada Ciganlija|Adi Ciganliji]] u organizaciji Uprave novinarskog udruženja. U okviru sabora "1. male olimpijske igre".
* [[18. 6.]] (5. 6. po j.k.) - Zbog opstrukcije [[Samostalna radikalna stranka|samostalaca]] vlada [[Nikola Pašić|Nikole Pašića]] podnela ostavku.
* [[30. 6.]] - Ogromna [[Tunguska eksplozija]] nad Sibirom.
===Jul/Juli/Srpanj ===
* [[
* [[6. 7.]] - [[Enver-paša]] se pobunio u [[Bitolj]]u - većina osmanske vojske u Makedoniji se narednih dana pridružuje pokretu.
* 6. 7. - [[Robert Peary]] isplovio ka [[Severni pol|Severnom polu]].
* [[20. 7.]] (7. 7. po j.k.) - Novi predsednik vlade u Srbiji je [[Petar Velimirović]], u kabinet ušli i [[Samostalna radikalna stranka|samostalni radikali]] (traje samo do februara).
* [[24. 7.]] -
* 24. 7. - [[Dorando Pietri]] dramatično prošao prvi kroz finiš olimpijskog maratona, ali diskvalifikovan jer je dobijao pomoć.
===Avgust/August/Kolovoz ===
* [[7. 8.|7]] - [[9. 8.]] - Uhapšeni braća Adam i Valerijan Pribićević, Adam pokušao samoubistvo (Đorđe Nastić u brošuri "Finale" optužio prvake [[Srpska samostalna stranka|Srpske samostalne stranke]] za pripremu prevrata u korist "južnoslovenske federacije", slede i druga hapšenja Srba, → [[Veleizdajnički proces]]).
* [[8. 8.]] - [[Wilbur Wright]] pokazao letelicu u Francuskoj, gde je postojala sumnja u uspeh braće.
* [[18. 8.]] (5. 8. po j.k.) - U Srbiji izglasan trgovački ugovor sa AU (propao zbog aneksione krize).
* [[23. 8.|23]] - [[25. 8.]] - U Skoplju konferencija Srba iz tri vilajeta, osn. "Srpska narodna organizacija Srba Osmanlija" (Srpska demokratska liga) - strogo ustavnim putem do razvoja Srba, za predsednika glavnog odbora izabran Bogdan Radenković, srednjoškolski profesor.
| |||