Opština Zvezdara – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
Reverted to revision 1603375 by Kolega2357-Bot. (TW) |
|||
Red 1:
{{otheruses}}
'''Opština Zvezdara''' zauzima površinu od 3.165 ha, na kojoj živi oko 130.000 stanovnika.
Linija 25 ⟶ 24:
Slava opštine Zvezdara je Sretenje Gospodnje, 15. februar.
== Opština ==
=== Položaj ===
[[Datoteka:COA Zvezdara.gif|thumb||120px|Grb Zvezdare (mali)]]
Opština Zvezdara zauzima skoro čitav istočni deo urbanog dela Beograda. Graniči se sa opštinama: [[Opština Palilula (Beograd)|Palilula]] na severozapadu, severu i severoistoku, [[Opština Grocka|Grocka]] na istoku i jugoistoku, [[Opština Voždovac|Voždovac]] na jugu i jugozapadu i [[Vračar]] na zapadu.
=== Geografija ===
Zvezdara je jedna od manjih opština (31 kv. km.). Na njenoj teritoriji se nalaze neki od najviših vrhova urbanog dela Beograda:
* Stojčino (ili Stojičino) brdo - 270 metara nadmorske visine
* Orlovica (na nekim kartama "Orlovača") - 265 m.n.v.
* Zvezdara (Veliki Vračar) - 253 m.n.v.
* Mokroluško brdo - 234 m.n.v.
Zvezdara nema većih parkova, ali ima dve velike pošumljene površine - Zvezdarsku šumu (sa uređenim parkom u severno-centralnom delu) i severni deo [[Stepin Lug|Stepinog Luga]] u južnom delu opštine. Peti park (u MZ [[Lipov Lad]]) je mala zelena površina koja je stekla dosta publiciteta, zbog napora građana da se tamo spreči izgradnja. Možemo pomenuti i park kod [[Šesta beogradska gimnazija|Šeste beogradske gimnazije]].
Zvezdara ne izlazi na Dunav i Savu, glavni vodotoci su dva potoka, oba su, u različitoj meri, sprovedeni pod zemlju i služe kao kolektori: [[Mokroluški potok]] i [[Mirijevski potok]]. Reka [[Bolečica]] teče duž nekoliko stotina metara u najjužnijem delu opštine, kod [[Bubanj Potok]]a.
=== Stanovništvo ===
Broj stanovnika Zvezdare je stalno i izrazito rastao do 1990-tih i velikog pada nataliteta u većem delu Srbije. Ali opština ostaje jedno od najgušće naseljenih područja u zemlji, sa 4436 stanovnika po kvadratnom kilometru u 2005. Ovako se kretao broj stanovnika prema zvaničnim popisima<ref>Republički zavod za statistiku, "Uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991 i 2002 - podaci po naseljima", Beograd 2004, ISBN 86-84433-14-9;</ref>:
* 1948 - 56.177
* 1953 - 66.580
* 1961 - 88.919
* 1971 - 112.938
* 1981 - 128.753
* 1991 - 135.694
* 2002 - 132.621
* 2005 - 137.523<ref>Republički zavod za statistiku, "Opštine u Srbiji 2006", Beograd 2007, ISSN 1450-9075;</ref>
Prema popisu iz 2002., [[Srbi]] čine preko 90% stanovništva, [[Crnogorci|Crnogoraca]] i [[Jugoslaveni|Jugoslovena]] ima pojedinačno nešto preko 1%, ostali imaju manje procente.
== Ime i istorija ==
Zvezdarsko brdo je do 1930-tih bilo poznato kao Veliki Vračar. U 19. veku brdo je bilo daleko od grada i nije bilo urbanizovano. Beograđani su ga koristili kao izletište i zvali Baba Ružin kraj.
=== Prvi svetski rat ===
Prvi hici [[Prvi svjetski rat|Prvog svetskog rata]] su ispaljeni na Beograd [[28. 7.|28.7.]][[1914]]., ali [[Austro-Ugarska|Austrougari]] su u njega uspeli ući tek [[2. 12.|2.12.]], nakon što je srpska vojska napustila grad u fazi povlačenja tokom [[Kolubarska bitka|Kolubarske bitke]]. Srbi su zatim prešli u kontranapad i potisnuli neprijatelja. Austrougari su [[14. 12.|14.12.]] pokušali da zadrže liniju položaja među kojima je bio i Ekmekluk (istočno od Malog Mokrog Luga, s druge strane Stojčinog brda u odnosu na Mirijevo), ali bezuspešno, zbog čega je istog dana naređeno povlačenje. Tako je Beograd oslobođen već [[15. 12.|15.12.]].<ref>ibid, ''Borbe za Beograd 1914'', puk. Jovan Luković</ref>
Zahvaljujući stanju na drugim frontovima, Srbija će ostati mirna većim delom [[1915]].. Beograd će ponovo biti [[Beogradska operacija 1915.|napadnut u jesen]], ovaj put uz učešće i [[nemačka|nemačkih]] snaga. Trupe odbrane grada su bile raspodeljene u nekoliko odseka, granica između Beogradskog i [[Veliko Selo|Velikoselskog]] odseka je išla Mirijevskim potokom. Na Velikom Vračaru je postavljena artiljerija: dva engleska topa 120mm, jedan vod poljske artiljerije i jedan protivavionski top. Borbe su počele korekturnim pa rušećim gađanjem grada [[5. 10.|5]] -[[6. 10.|6.10.]]; u naredna dva dana, neprijatelj je posle teških borbi uz podršku artiljerije, uključujući i rečne [[monitor (brod)|monitore]], uspeo da zauzme varoš, iz koje su se prethodno izvukle srpske trupe.
Tokom [[9. 10.|9.10.]], 59. i 57. austrijska divizija su zauzimale prostor prema brdu Zvezdara (u to vreme još Veliki Vračar). Neki delovi srpskog 10. kadrovskog puka Kombinovanog odreda su napustili Veliki Vračar, ali dok su Austrijanci izviđali situaciju on je ponovo posednut, pri čemu je došlo do okršaja u kome su austrijske jedinice bile pomognute od dva monitora sa istočnog kraja [[Ada Huja|Ade Huje]] i artiljerije sa leve obale Dunava. Ali, Veliki Vračar je u tom trenutku ostao u srpskim rukama. Uveče tog dana, 57. austrijska divizija je bila okrenuta ka Velikom Vračaru i [[Rospi Ćuprija|Rospi Ćupriji]].
Sutradan, [[10. 10.|10.10.]], 57. austrijska divizija je dobila naređenje da osvoji Veliki Vračar, [[Erino Brdo]] (severoistočno od [[Kaluđerica|Kaluđerice]]) i [[Klupe]] (dva brda severozapadno od [[Vinča|Vinče]]). Usled skorog pada Dedinja, komandant srpskog Kombinovanog odreda (puk. [[Dušan Tufegdžić]]) je u 11:30 naredio da se jedinice sa Velikog Vračara povuku na liniju Zeleno Brdo - Stražarska Kosa - Miloševac. Napušteni Veliki Vračar je zaposela 57. divizija, ali je zbog otpora kod Rospi Ćuprije i artiljerijske vatre sa Lipaka (brdo iznad Višnjice) dalji napad obustavljen, da bi bio nastavljen [[12. 10.|12.10.]]. U noći 10/[[11. 10.|11.10.]], usled teške situacije, naročito zbog jake neprijateljske artiljerijske vatre, komandant odbrane grada (gen. [[Mihailo Živković]]) naredio je da se izvrši povlačenje na liniju [[Čolin Grob]]-Klupe-Erino Brdo-[[Veliki Mokri Lug]]-[[Torlak]]-[[Straževica]]-[[Petlovo Brdo]]-[[Železnik]]-[[Ostružnica]]. Sledećih dana, do [[17. 10.|17.10.]], u rat je ušla i [[Bugarska]], a srpska vojska je istisnuta iz beogradske okuke Save i Dunava, čime su Centralne sile obezbedile slobodan prelaz preko Dunava i vezu u pravcu Bugarske i Turske. Započela je okupacija, koja će trajati do [[1. 11.|1.11.]][[1918|1918.]]<ref>ibid, ''Beogradska operacija 1915'', ppuk. Dimitrije Trifunović</ref>.
=== Između ratova ===
Na vrhu brda je tokom 1929-32 izgrađena opservatorija (po planu češkog arhitekte [[Jan Dubový|Jana Dubovog]]). Opservatorija je u to vreme nazivana "zvezdarnica" ili "zvezdara" - to ime će preći na brdo i kraj prema zapadu. Gradska bolnica (KBC Zvezdara) je izgrađena 1935., uz pomoć bogatog trgovca [[Nikola Spasić|Nikole Spasića]]. Područje je bilo bogato vodom (npr. [[Bulbulderski potok]] je izvirao jugozapadno od zvezdarnice), pa se odatle snabdevao i gradski vodovod. Napravljeno je i nekoliko javnih česmi, npr. Pašina česma, iz vremena [[Prvi srpski ustanak|Prvog srpskog ustanka]], u ul. [[Živko Davidović|Živka Davidovića]] (sa druge strane Bulevara); takođe i česma posvećena [[trećepozivci]]ma iz [[Prvi svjetski rat|Prvog svetskog rata]], blizu Gradske bolnice.<ref>Politika, 16.jul 2007., str. 25</ref>
=== Drugi svetski rat ===
Beograd će u [[Drugi svjetski rat|Drugom svetskom ratu]] biti okupiran od [[12. 4.|12.4.]][[1941]]. do [[20. 10.|20.10.]] [[1944]].. Trpeće od [[Šestoaprilsko bombardovanje Beograda|nemačkog bombardovanja]] [[6. 4.|6.4.]] i kasnijih dana, a takođe i od [[bombardovanje Beograda 1944.|savezničkog bombardovanja]], naročito u proleće [[1944]]. Građani su se od bombardovanja sklanjali u okolinu, npr. u Mirijevo. Tokom okupacije teško je stradalo Orlovsko naselje u Mirijevu, jer je zbog neke odmazde 1941. streljano muško stanovništvo<ref>http://www.zvezdara.com/index.php?option=com_content&task=view&id=145&Itemid=182</ref>.
Beograd će [[Beogradska operacija|biti oslobođen]] u oktobru [[1944]]. u sadejstvu [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] (Prva armijska grupa na čelu sa gen. [[Peko Dapčević|Pekom Dapčevićem]]) i [[Crvena armija|Crvene Armije]] ([[Treći ukrajinski front]] na čelu sa maršalom [[Fjodor Tolbuhin|Tolbuhinom]]). Nakon osvajanja prilaza gradu, [[14. 10.|14.10.]] je izdato naređenje za napad na sam grad. Značajne borbe su vođene i na Zvezdari.
'''14. oktobar'''. [[Četrnaesta motostreljačka sovjetska brigada]] je sa 4. bataljonom [[Četvrta srpska brigada|4. srpske brigade]] i jednim sovjetskim bataljonom iz [[Kumodraž]]a 14.10. oko 18 sati napala Veliki, a potom i Mali Mokri Lug. Odatle je 14. motostreljačka imala nameru da prodre do [[Cvetko|Cvetkove Mehane]], ali je odustala zbog jakog nemačkog otpora na [[Konjarnik]]u. Zato je sa 4. srpskim bataljonom preko Mirijeva napala Veliki Vračar, ali se do 22 časa i to izjalovilo, nakon čega je sačekana [[Peta krajiška divizija NOVJ|Peta krajiška divizija]]. Oko 23 sata, dva bataljona 4. krajiške brigade ove divizije su se posle jakih borbi sa Malog Mokrog Luga probili do Cvetkove mehane, gde su zaustavljeni jakim otporom. Četrnaesta motostreljačka i 4. bataljon su za to vreme krenuli sa Velikog Vračara, preko Konjarnika, prema [[Autokomanda|Autokomandi]] i Karađorđevom parku.
'''15. oktobar'''. Zato su [[15. 10.|15.10.]] oko 3 časa Nemci potisnuli 4. krajišku brigadu nazad na zapadne kose M. M. Luga. Ali u 8 sati, ista jedinica se probija jednim bataljonom severno od V. Vračara, sve do železničke stanice Dunav, koju zauzima, zajedno sa okolnim zgradama. Dva bataljona iste jedinice uspevaju da posle teških borbi sa Konjarnika i Stojičinog brda probiju nemačke položaje na [[Laudonov šanac|Laudonovom šancu]], a zatim i skrše otpor kod Cvetka i nastave Bulevarom. Tokom dana su ova tri bataljona 4. krajiške, delovi 14. motostreljačke sovjetske (zatečeni kod škole Vojislava Ilića) i 4. srpski bataljon očistili prostor između Bulevara i Dunava do Tehničkih fakulteta i Dunav-stanice, a zauzet je i Veliki Vračar posle teških borbi. Prvi bataljon 4. krajiške brigade je ostao u zahvatu druma kod M.M. Luga i obezbeđivao pravac od Boleča.
Veliki izazov savezničkim snagama će biti pokušaj nemačkih snaga da iz pravca Smedereva i Grocke prodru u Beograd. Već 15.10. oko 13 sati jedna njihova slabija prethodnica je bez otpora došla do M.M.Luga, ali je tu naletela na zaostali bataljon 4. krajiške brigade i razbijena. Nemačka grupacija je za to vreme zauzela [[Opština Grocka|Grocku]] i poslala jaču prethodnicu radi proboja u Beograd. Očekujući to, [[21. srpska divizija NOVJ|21. srpska divizija]] je oko 15 časova usmerena na smederevski pravac, njena 4. brigada u Veliki i M. M. Lug. U M.M.Lugu je zadržana i 10. krajiška brigada 5. divizije, a na Stojčinom brdu jedan sovjetski artiljerijski divizion i 4 tenka. Nemačka prethodnica je posle artiljerijske pripreme krenula ka M.M.Lugu. Oko 19 sati je potisnula delove 5. brigade 21. divizije i sat vremena kasnije ušla u okršaj ispred M.M.Luga sa tri bataljona 10-te i jednim 4. krajiške brigade. Uz velike gubitke su uspeli da zauzmu selo, odbace jugoslovenske jedinice ka V.M.Lugu i zaplene sovjetska artiljerijska oruđa kod Stojičinog brda. Oko ponoći su sa brda krenuli u tri pravca: Konjarnik, Bulevar i Veliki Vračar.
'''16. oktobar'''. Već u 1 ujutru [[16. 10.|16. oktobra]], 10. krajiška i 10. srpska brigada su u M.M.Lugu izbile na drum i odsekle Nemce od [[boleč]]kog pravca, gde se nalazila glavna nemačka grupacija. Glavna kolona nemačke prethodnice je produžila ka Cvetkovoj mehani, ali je tu presretnuta i razbijena na prostoru do škole Vojislava Ilića. Nemci iz "konjarničke" grupe su se povukli na Zeleno brdo, gde su prihvatali retke saborce iz razbijene "bulevarske" kolone, dok popodne 16.10. nisu razbijeni, uz pomoć sovjetskih tenkova.
Najjači otpor je davala grupa na Velikom Vračaru. Radi njihovog uništenja su izvučene neke jedinice iz grada, u kojem su vođene ulične borbe, i premeštene neke iz okolnih sela. Tako je [[15. sovjetska motostreljačka brigada]] dovedena iz [[Leštane|Leštana]] u M.M.Lug, odakle je jedna njena kolona pošla u obilazni manevar preko sela Mirijeva. Na severnoj ivici sela se sastala sa dva bataljona [[12. vojvođanska brigada|12. vojvođanske brigade]], koja se prebacila iz Banata. Čim je završeno okruživanje Velikog Vračara, popodne 16.10., počeo je snažan napad, uz podršku sovjetske artiljerije i tenkova. Nemci su ubrzo razbijeni; delove koji su pobegli prema M.M.Lugu je do večeri uništavala [[13. proleterska brigada|13. proleterska]] i delovi [[21. srpska brigada|21. srpske brigade]], a oni koji su bežali prema Mirijevu su stradali od 12. vojvođanske i 15. motostreljačke. Time je Zvezdara konačno oslobođena od Nemaca. Njihova glavnina je tog i sledećeg dana i dalje pokušavala da se iz Boleča probije u ovom pravcu, ali bezuspešno<ref>''Ratna prošlost Beograda'', poglavlje ''Oslobođenje Beograda 1944 godine'' (genppuk [[Savo Drljević]]), NIP "Beogradske novine" 1954.</ref>.
Posle rata, 16. oktobar će postati dan opštine Zvezdara, a i jedna ulica u Mirijevu II je nazvana po ovom datumu (a i današnja MZ Ćirilo i Metodije se prvobitno zvala "16. oktobar").
=== Posle rata ===
Gradski deo Zvezdare je činio ''Peti rejon''. Kampanja za pošumljavanje Zvezdare je otvorena [[29. 8.|29. avgusta]] [[1946]].<ref>[http://www.mgb.org.rs/Portals/0/pdf/godisnjak19/GodisnjakXIX63-84.pdf Beograd u posleratnim godinama obnove i izgradnje], PDF str. 9, Miloš Miličković, Godišnjak grada Beograda za 1972.</ref>. Na izborima za Ustavotvornu skupštinu Srbije [[10. 11.|10.11.]] [[1946]] kandidat reona je bio [[Josip Broz Tito]], predsednik vlade FNRJ (koji je takođe bio kandidat zagrebačkog petog reona, [[Trešnjevka|Trešnjevke]], za Ustavotvorni Sabor Hrvatske)<ref>Miličković, PDF str. 13</ref>.
Opština Zvezdara je nastala [[1. 9.|1.9.]][[1955]]., prvobitno samo od kraja oko opservatorije. Zvezdara je zatim znatno uvećana [[1. 1.|1.1.]][[1957]]., priključenjem opština Stari Đeram i Mali Mokri Lug. Kasnije su sela [[Kaluđerica]], [[Vinča]] i [[Leštane]] (ranije delovi M. M. Luga) odvojeni i priključeni opštini [[Opština Grocka|Grocka]]. Ranih 1970-tih, sva naselja u opštini su postala deo uže teritorije grada Beograda, tako da je Zvezdara danas jedna od šest opština koje su u potpunosti deo urbanog Beograda.
=== NATO bombardovanje ===
Tokom [[НАТО бомбардовање СРЈ|NATO bombardovanja Jugoslavije]] [[1999]]., gađane su neke mete na teritoriji Zvezdare, u južnom delu šume, uz Volginu ulicu, što je izazvalo materijalnu štetu. U ulici Prijedorskoj je ostala neeksplodirana bomba<ref>http://arhiva.glas-javnosti.rs/arhiva/2004/04/04/srpski/R04040301.shtml</ref>.
Dejstva na teritoriji Zvezdare<ref>Probrano sa [http://www.beograd.org.rs/cms/view.php?id=1271 NATO agresija 1999 (Beograd.rs)]</ref>:
* Noć između 26. i 27. marta - Gađano područje Malog Mokrog Luga.
* Noć između 4. i 5. aprila - Jedan projektil pao u blizini Gradske bolnice na Zvezdari.
* Noć između 2. i 3. maja - ne odnosi se samo na Zvezdaru, ali vredi pomenuti napad grafitnim bombama u termoelektranama u Obrenovcu i Kostolcu koji je rezultirao nestankom struje i vode u većem delu Srbije; sličnih napada će biti još u sledećih mesec dana.
* Noć između 30. i 31. maja - Više projektila palo na Zvezdaru.
* Noć između 7. i 8. juna - Neeksplodirani projektili pali na Zvezdaru.
== Kraj ==
=== Položaj ===
Zvezdara se nalazi jugoistočno od centra Beograda. U užem smislu, Zvezdara kao kraj obuhvata područja oko Zvezdarske šume, uključujući Zvezdaru II (vidi dole). Graniči se sa krajevima [[Bogoslovija (Beograd)|Bogoslovija]] i [[Karaburma]] na severu i [[Ćalije|Ćalijama]] na severoistoku (sve u opštini [[Opština Palilula (Beograd)|Palilula]]); [[Mirijevo]] na istoku (staro i novo), [[Mali Mokri Lug]] na jugoistoku, [[Cvetko]] i [[Konjarnik]] na jugu, [[Lion (Zvezdara)|Lion]] na jugozapadu i [[Bulbulder]] na zapadu (sve u opštini Zvezdara). Područje je 2002. imalo 10.095 stanovnika.
=== Administrativna podela ===
Opština Zvezdara ima 17 mesnih zajednica, Zvezdari u užem smislu bi odgovarale dve prostrane MZ: "Zvezdara" i "Severni Bulevar"
* MZ Zvezdara - granice: ul. [[Jovanka Radaković|J. Radaković]], veza sa [[Bosut]]skom, linija zapadno od ul. [[Slobodan Selenić|S. Selenića]] (prema istoku i zvezdarskom naselju [[Mirijevo]]); paralelno i iznad ul. [[Kragujevac|Kragujevačke]] do ul. [[Volga|Volgine]], ul. [[Milan Rakić|M. Rakića]], između sportskog centra "Olimp" i vodovoda, ul. [[Vjekoslav Kovač|V. Kovača]], preko [[Cvetko|Cvetkove pijace]] do Bulevara Kralja Aleksandra (prema jugoistoku i MZ [[Mali Mokri Lug|Zeleno Brdo]]); Bulevar (jugozapad, prema [[Cvetko|MZ Vračarsko polje]]); produžetak Batutove ul. do ul. [[Veljko Dugošević|Veljka Dugoševića]], produžetak V.Dugoševića u šumu, zatim ul. Volgina, [[Idrija|Idrijska]], Zvezdarska, Kamenorezačka (zapad i sever, prema MZ Severni Bulevar).
:Ovim je obuhvaćen naseljeni kraj prema Bulevaru ([[Lion (Zvezdara)|Lion]] i [[Cvetko]]) i južni deo Zvezdarske šume, uključujući i Opservatoriju po kojoj je sve nazvano. U južnom delu MZ, uz Volginu ul., nalaze se neki stari objekti, koji su u dva navrata bili gađani tokom [[NATO bombardovanje Jugoslavije|bombardovanja]] [[1999]].
* MZ Severni Bulevar - granice: ul. Ruzveltova, [[Mija Kovačević|Mije Kovačevića]] i [[Dragoslav Srejović|Dragoslava Srejovića]], bivši Partizanski Put (severozapad-severoistok, prema opštini Paliluli); ul. Svetog Nikole, nekada Baje Sekulića (jugozapad, prema [[Bulbulder]]u) i pomenute granice prema MZ Zvezdara.
:Osim severnog dela Zvezdarske šume, ovo obuhvata i raznorodne površine prema zapadu: nekoliko fudbalskih terena, stambeno naselje, [[Novo groblje]] (jedno od najvećih i najstarijih beogradskih grobalja, s mnogim značajnim celinama - saveznička groblja iz I svetskog rata, groblja heroja, žrtava II svetskog rata, Aleja velikana itd.), Vatrogasna služba, Gradska Čistoća, prodajni i servisni centar Zastava Promet, baza Beograd puta.
== Zvezdara II ==
[[Datoteka:Panorama Ćalija.jpg|thumb|300px|Panorama Zvezdarske šume i Ćalija]]
Severno zvezdarsko naselje, uglavnom oko okretnice autobusa 65. Sastoji se od desetak ostrvaca u severnom delu Zvezdarske šume, severno od [[Institut Mihajlo Pupin|Instituta Mihajlo Pupin]] i opservatorije i duž ul. Dragoslava Srejovića, koja ga deli od [[Karaburma|Karaburme]] i [[Ćalije|Ćalija]], prema severu i severoistoku.
== Zvezdarska šuma ==
Zvezdarska šuma ili Zvezdani gaj je, posle [[Topčider]]a i [[Košutnjak]]a, najveća šuma u beogradskoj urbanoj zoni, prekriva veći deo Zvezdarskog brda.
Veliki Vračar je još početkom 20. veka bio predviđen za pošumljavanje, što je i započeto nakon izgradnje opservatorije, iza 1932.. Površina šume iznosi 137 hektara, od čega je 21 hektar uređen kao park.<ref>Večernje novosti, 9.4.2007., str. 16</ref> Osim opservatorije, u njoj se nalazi i Institut Mihajlo Pupin, kao i ostrva urbanizacije. Prema zapadu se nalazi sedam fudbalskih terena.
Šuma trpi štetu od bespravne izgradnje i seče, pa je gradska vlada 2007. objavila planove za širenje šume prema severu i jugu, čime bi se spojila sa [[Ada Huja|Adom Hujom]] odn. [[Šumice (Beograd)|Šumicama]], bilo u vidu parkova ili samo avenija, čime bi se stvorio zeleni pojas.
== Međunarodna saradnja ==
Zvezdara se pobratimila sa makedonskom opštinom Kisela Voda (po kojoj je nazvana i jedna ulica između Zvezdare i Mirijeva).
== Izvori ==
* [http://www.urbanizam.zvezdara.com/granice_zvezdara-mz.kml Granice opštine Zvezdara i mesnih zajednica] - .kml fajl, otvara se ''Google Earth''om.
* Mala Prosvetina Enciklopedija, Prvo izdanje (1959); Prosveta
* Jovan Đ. Marković (1990): Enciklopedijski geografski leksikon Jugoslavije; Svjetlost-Sarajevo; ISBN 86-01-02651-6
* Fotokarta Beograd, ''MapSoft & Geokarta'', 2005.
* Plan grada Magic Map
* Spisak Mesnih zajednica:
** [http://www.zvezdara.com/index.php?option=com_content&task=view&id=87&Itemid=103 Na sajtu opštine], ali ima nekoliko parova MZ sa istom adresom sedišta (stanje od 31.1.2009.), što je preneto i u gore pomenuti .kml fajl, što otežava identifikaciju.
** [http://www.skgo.org/php/opstine/detalji.php?Id=23&IdSvojstva=MZ Alternativni spisak] - pouzdaniji, osim za MZ Zvezdara (za nju vidi prethodni sajt) (stanje od 31.1.2009.)
{{reflist}}
== Spoljne veze ==
* [http://www.zvezdara.rs/ Opština Zvezdara]
* [http://www.zvezdarateatar.co.yu/ Zvezdara Teatar]
* [http://www.aob.bg.ac.yu/ Zvezdarska opservatorija]
* [http://www.beograd.org.yu Zvanična strana Beograda]
{{commons|Belgrade}}
{{Zvezdara}}
{{Beograd}}
{{Opštine Srbije}}
[[Kategorija:Beograd]]
[[Kategorija:Opštine u Srbiji|Zvezdara]]
| |||