Niccolò Machiavelli – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m Bot: popravljanje preusmjeravanja |
|||
Red 7:
slika =Santi_di_Tito_-_Niccolo_Machiavelli's_portrait_headcrop.jpg |
škola = [[republikanizam|Klasični republikanizam]] |
rođenje= [[3. 5.|3. maj]] [[1469]]. godine [[Firenca]], [[Italija]] |
smrt= [[21. 6.|21. jun]] [[1527]]. godine [[Firenca]], [[Italija]] |
uticaj od= [[Ciceron|Cicerona]], [[Tit Livije|Tita Livija]], [[Salustije
uticaj na= [[
glavna interesovanja= [[Politika]], [[Vojna teorija]], [[Historija|Istorija]] |
značajne ideje= [[Makijavelizam]], [[Utilitarizam]]|
}}
Red 17:
{{redirect|Machiavelli}}
'''Nikolo Makijaveli''' ({{jez-it|Niccolò Machiavelli}}; [[3. 5.|3. maj]] [[1469]]. — [[21. 6.|21. jun]] [[1527]]) je bio italijanski [[politička filozofija|politički filozof]] tokom [[renesansa|renesanse]]. Njegovo najpoznatije delo, [[Il Principe|Vladalac]] (''Il Principe''), je knjiga namenjena da bude priručnik za vladare. Izdata nakon njegove smrti, knjiga je zagovarala teoriju da "cilj opravdava sredstvo", što se smatra ranim primerom [[realpolitika|realpolitike]].
Izraz '''makijavelistički''' danas opisuje usko, samo-interesno ponašanje, i vodi mnogim nepravilnim shvatanjima Makijavelijeve filozofije.
Red 24:
Makijaveli je rođen u Firenci, kao drugi sin Bernarda di Nikola Makijavelija, advokata (na dobrom glasu) i Bartolomee Di Stefano Neli, njegove žene. Oba roditelja su bili članovi starog plemstva Firence. Od [[1494]]. do [[1512]]. godine, Makijaveli mlađi je bio oficijelni vladin službenik. Tokom ovog perioda, putovao je u diplomatske misije u različite evropske dvorove u Francuskoj, Nemačkoj, ostalim italijanskim gradovima-državama. Biva kratko zatočen u Firenci [[1512]]. godine, zatim boravi u izgnanstvu i vraća se u Firencu. Umro je u Firenci [[1527]]. godine i sahranjen je u crkvi Santa Kroče.
Njegov život se može podijeliti u tri perioda, od kojih svaki čini posebnu i važnu eru istorije Firence. Njegova mladost je tekla istovremeno sa veličinom Firence kao italijanske sile pod vođstvom Lorenca De Medičija zvanog Il Manjifiko (Veličanstveni). Pad Medičijevih u Firenci se desio [[1494]]. godine, iste godine kada Makijaveli stupio u državnu službu. Tokom njegove zvanične karijere Firenca je bila slobodna republika, i ovo stanje je trajalo do [[1512]]. godine, kada su se Medičijevi vratili na scenu, i iste godine Makijaveli gubi svoju službu. Medičijevi su opet vladali Firencom od 1512. do 1527. godine, kada su opet izbačeni iz Firence. Ovo je bio period Makijavelijevog povećanog uticaja i vrijeme njegove literarne aktivnosti; umire par sedmica nakon istjerivanja Medičijevih u svojoj pedeset osmoj godini [[22.
Red 43:
=== Pisanje i smrt ===
Po povratku Medičijevih u Firencu, Makijaveli, koji se par sedmica uzalud nadao da će zadržati svoju službu pod novim vlastodršcima Firence, biva otpušten dekretom datiranim na 7. novembar 1512. Kratko nakon ovoga biva optužen za saučesništvo u neuspjeloj zavjeri protiv Medičijevih i završava u pritvoru gdje je stavljen na torturu. Novi medičijevski ljudi, među kojima i Papa Leo X, osigurali su njegovo puštanje na slobodu, i on se povlači na svoje malo imanje u San Kašano, blizu Firence, gdje se posvećuje literaturi. U pismu Frančesku Vetoriju, datiranom [[13.
== Učenje ==
Nikolo Makijaveli poznat kao autor rečenice: "Cilj opravdava sva sredstva", mada se ona tako formulisana ne nalazi ni u jednom njegovom delu.<ref name="Fenomen zla">[http://www.filozofija.net/index.php?option=com_content&task=view&id=1364&Itemid=1 Fenomen zla u filozofiji od klasične patristike do Baruha de Spinoze]</ref> On je smatrao da svako, pa tako i vladar ima jednu količinu moći, a cilj jeste da se ta moć što je moguće više uveća. Pri tome vladar mora biti izvan običajnih moralnih kočnica, što znači da hrišćanski moral i politika nemaju i ne mogu imati nikakvih dodirnih tačaka. Sve što uvećava moć i vlast jeste ispravno primenjivati. Iako se neki Makijavelijevi saveti mogu smatrati beskrupuloznim, sam Makijaveli upozorava da realno ne treba mešati sa idealnim.<ref name="Fenomen zla"/> U svom najpoznatijem delu, Vladaocu, piše:
{{citat3|Tu se sad postavlja pitanje: da li je bolje da te ljudi ljube ili da te se boje. Odgovor je, da bi najbolje bilo i jedno i drugo; no kako je to dvoje teško sastaviti, mnogo je sigurnije, da te se ljudi boje, negoli da te ljube, ako već oboje ne možeš postići. Jer o ljudima se uopšteno može kazati: nezahvalni su, nepouzdani, pritvorni, izbegavaju opasnosti i pohlepni su za dobitkom; dok im dobro činiš, tvoji su, nude ti svoju krv, imetak, žene i decu, kako sam vam već kazao, kad je potreba daleko; no kad se nevolja primakne, okreću se. Propada vladar, koji se posve oslonio na njihove reči, pa se nije ni na šta pripremio; jer prijateljstva, koje se dobijaju za platu, a ne veličinom i plemenitošću duha, kupuju se, a ne poseduju, pa se u pravo vreme ne mogu upotrebiti. Osim toga, ljudi se manje ustručavaju da uvrede nekoga, koji želi da ga ljube, nego li nekoga, koji im uliva strah; jer ljubav se podržava vezom zahvalnosti, samo što ljudi, budući da su opaki, tu vezu raskidaju, kad god im je to od koristi; strah se pak podržava neprestanom pretnjom kazne.|''[[Il Principe|Vladalac]]''<ref name="Fenomen zla"/>}}
== Spisi ==
Red 78:
== Vidi još ==
* [[Il Principe|Vladalac]]
* [[Rasprave (Nikolo Makijaveli)|Rasprave]]
* [[Teorija državnog razloga]]
| |||
