Zločini nacista u Jugoslaviji u Drugom svjetskom ratu – razlika između verzija

Nemačke vlasti su u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] za vreme i nakon [[Aprilski rat|Aprilskog rata]] sistematski vršile masovne ratne zločine. Ove zločine vršile su nemačke upravne ustanove, policija, žandarmerija, kao i snage [[VermahtWehrmacht|Vermahta]]a i [[SS]]. [[Jugoslavija]] je ukinuta kao država, a delovi njene teritorije anektirani su od strane Nemačke, Italije i satelitskih država. Okupatori su do krajnjih granica bezobzirno iscrpljivali ljudske i materijalne resurse [[Jugoslavija|Jugoslavije]], nastojeći da održe takvo stanje masovnim terorom nad stanovništvom.

Vlada [[Jugoslavija|Jugoslavije]] proglasila je [[Beograd]] otvorenim gradom. Uprkos tome, nemačko vazduhovplovstvo bombardovalo je [[Beograd]] bez objave rata, namerno ciljajući civilne ciljeve, stambene objekte i objekte od nacionalnog i kulturno-istorijskog značaja. Državna komisija za utvrđivanje zločina okupatora i njihovih pomagača došpla je do zaključka da je od bombardovanja poginulo preko 2.000, jer ih je toliko sahranjeno, a pretpostavlja se da je oko 1.000 zatrpano u ruševinama. Takođe, 692 zgrade su srušene, dok je 1.601 jako oštećena<ref>Arhiv Vojnoistorijskog instituta, Nemačka arhiva, 2B-1-1</ref>. Nemačkom generalpukovniku [[AleksanderAlexander LerLöhr|Aleksandru Leru]], koji je kao komandant 4. nemačke vazdušne flote komandovao [[Bombardovanjebombardiranje Beograda (1941)u Drugom svjetskom ratu|bombardovanjem Beograda]], a kasnije bio komandant [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]], februara 1947. u Beogradu suđeno je između ostalog i za "zločinačko bombardovanje Beograda". Proglašen je krivim po ovoj i po drugim tačkama optužnice, i osuđen na smrt.

{{citat|Da bi se zavere sasekle u korenu, u prvom pojavljivanju i bez oklevanja, moraju se preduzeti najoštrije mere tako da se nametne autoritet okupacione sile i predupredi svako dalje širenje ideje o zaveri. Kad to činite, morate biti svesni da u tim zemljama ljudski život nema nikakvu vrednost i da efekat zastrašivanja može biti postignut samo neuobičajenom oštrinom. U odmazdu za jednog nemačkog vojnika mora se izvršiti proporcionalna smrtna kazna nad 50 do 100 komunista. Način smrti mora da stvori zastrašujući učinak.<ref name="Čitanka">[http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf Historijska čitanka, Drugi svjetski rat]</ref>|[[Adolf Hitler|Hitlerova]]ova naredba o ponašanju vojske na okupiranim teritorijama u jugoistočnoj Evropi (iz septembra 1941)}}

Nemačke snage u [[Drugi svetskisvjetski rat|Drugom svetskom ratu]] bile su rukovođene [[Nacizamnacionalsocijalizam|nacističkom ideologijom]], koja je bila ekstremno rasistička i predviđala fizičko uništenje nekih etničkih grupa i deportaciju drugih. U okupiranoj [[Jugoslavija|Jugoslaviji]], kao i u drugim krajevima posednutim od nacista, žrtve progona i istrebljenja na etničkoj osnovi bili su [[Jevreji]] i [[Romi]]. Osim njih, ekstremne progone i masovno unišavanje civilnog stanovništva preduzeto je u saradnji sa ustaškim režimom protiv srpske populacije u [[NDHNezavisna Država Hrvatska|Nezavisnoj Državi Hrvatskoj]]. [[Slovenci]] u oblasti [[Koruška|Koruške]] i [[Štajerska]] koje su anektirane u sastav [[Nemačka|Nemačke]], bili su izloženi deportaciji i germanizaciji. Glavni logor za uništenje Jevreja sa teritorije [[Srbija|Srbije]] bio je [[Logor Staro sajmište|logor Staro sajmište]], a u Hrvatskoj [[Jasenovac, koncentracioni logor|Jasenovac]], kojim je upravljala ustaška vlast.

Osim po etničkom, teror je vršen i po političkom i ideološkom principu. Počev od [[22. jun6.|22. juna]]a [[1941]]. nemačke vlasti zavele su teror protiv pripadnika i simpatizera [[Komunistička partija Jugoslavije|Komunističke partije]] i povezanih organizacija. Zavisno od razvoja situacije, teror je primenjivan i protiv istaknutih nacionalističkih prvaka i intelektualaca, koji su smatrani potencijalno opasnim za nemačke interese. U [[Beograd]]u je za političke krivce i internirce formiran [[Logor Banjica|Banjički logor]]. Praktično u svim gradovima postojali su manji ili veći logori u kojima su provođene tortura i masovna ubistva. Na teritoriji [[Srbija|Srbije]] tim logorima je upravljano pomoću [[Milan Nedić|Nedićevih]] kvislinških snaga, a na teritoriji [[Nezavisna Država Hrvatska|NDH]] u saradnji sa ustašama.

Nakon ustanka, nemačka uprava zavela je bezobzirne mere odmazde, koje su se zasnivale na uzimanju talaca, koji bi bili streljani u slučaju napada na nemačko ljudstvo i vojne objekte. U septembru [[1941]]. u [[Srbija|Srbiji]] su naređene drakonske mere odmazde, prema kojima je za jednog ubijenog nemačkog vojnika moralo biti streljano 100 talaca. Provodeći ovo naređenje, nemačke vojne snage izvele su u Srbiji tokom jeseni 1941. niz masakra, kao što su [[masakr u Šapcu septembra 1941]], [[Kragujevački oktobar|masakr u Kragujevcu]] i [[Masakr u Kraljevu oktobra 1941|u Kraljevu oktobra 1941]].

Tokom borbi protiv pobunjenika, tokom [[1942]]. nemački štabovi uveli su, pored principa odmazde, i princip preventivne internacije i deportacije celokupnog stanovništva određenih oblasti, kao i pljačkanje i uništavanje svih sredstava za život. Ovi principi eksplicitno su navedeni u naređenjima za operacije poput [[Ofanziva na Kozaru juna/jula 1942|ofanzive na Kozaru juna/jula 1942]], [[Operacijaoperacija Vajs IWeiss|operacija Vajs I]] i zaposedanja dalmatinskih ostrva tokom zime 1943/44.

Masovna ubistva civila u zahvatu ratnih dejstava primenjivana su od strane nemačkih snaga vrlo često u cilju zastrašivanja. U tome su se naročito isticale SS jedinice, na primer [[Masakr u Pivskoj župi juna 1943|u Pivskoj župi juna 1943]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]]), [[Masakr u dolini Cetine marta 1944|u dolini Cetine marta 1944]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]]), [[Masakr u Sremskoj Rači marta 1944|u selu Sremska rača marta 1944]] ([[13. SS oružana brdska divizija Handžar|13. SS divizija]]), [[Masakr u selu Velika jula 1944|Masakr u selu Velika jula 1944]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7.]] i [[21. SS divizija]])... Pohodi [[Prva konjička kozačka divizija (nemačka)|Prve kozačke divizije]] bili su redovno praćeni pljačkom, nasumičnim ubistvima i silovanjem žena.

{{Wikisource|Naređenje načelnika generalštaba Vrhovne komande Vermahta od 16. decembra 1942.}}Nemačke snage za sve vreme rata nisu priznavale pobunjenim formacijama u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] legalni status zaraćene strane sa pripadajućim pravima po ženevskoj konvenciji. Pripadnike [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] tretirali su kao ilegalne pobunjenite, i zvali ih "banditima" u svojim dokumentima. Zarobljenici su u pravilu ubijani, ili u određenim slučajevima deportovani u koncentracione logore ([[Auschwitz (koncentracioni logor)|Aušvic]], [[Buhenvald]]...). Na primer, [[Prva brdska divizija]] izvestila je nakon [[Bitka na Sutjesci|operacije Švarc]] o 498 zarobljenih, od kojih je 411 streljano na licu mesta<ref>[http://www.znaci.net/00001/4_12_3_103.htm Sumarni izveštaj Prve brdske divizije o operaciji Švarc, 10. 7. 1943, Zbornik dokumenata i podataka Vojnoistorijskog instituta, tom XII, knjiga 3]</ref>. Da bi smanjila ove gubitke, [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] je od septembra 1942. uspostavila kontakte za razmenu zarobljenika. Ove razmene zarobljenika vršene su povremeno do kraja rata, na primer prilikom zarobljavanja majora Štrekera marta [[1943]], generala fon Devica septembra [[1944]], ili pukovnika Eberlajna januara [[1945]].

Vrhovna komanda Vermahta je prema [[Adolf Hitler|Hitlerovoj]]ovoj instrukciji [[16. decembar12.|16. decembra]] [[1942]]. izdala izričito naređenje da nemačke snage na istoku u borbi protiv "bandi" primenjuje drastične mere zabranjene [[Ženevske konvencije|Ženevskim konvencijama]]. Pri tom je naglašeno da "ni jedan u borbi protiv bandi angažovan Nemac ne sme da bude pozvan na disciplinsku ili sudsku odgovornost".

[[File:Princ eugen u bosni.jpg|right|thumb|Pripadnici [[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|divizije Prinz Eugen]] pale kuće tokom [[Spisakspisak antipartizanskih operacija protiv partizana u NDH|antipartizanske akcije u Bosni]].]]