|
[[Datoteka:Lothaire.jpg|thumb|right|[[Lotar I, car Svetog Rimskog Carstva|Lotar I]]]]
'''Verdenski sporazum''' zaključen [[843|843.godine]] okončao je bratoubilački rat [[Franačka|franačkih]] [[Princ|prinčeva]] i podelio [[Franačko carstvo]] na tri nezavisne [[kralj]]evine. Smatra se da su se iz tih kraljevina kasnije razvile:
* {{FRA}}
* {{ITA}}
* {{NJE}}
zbog čega se verdenski sporazum smatra jednim od najznačajnijih događaja (uz [[Bitka kod Poatjea (732.)|bitku kod Poatjea 732.godine]]) u [[Zapadna Evropa|zapadnoj Evropi]] tokom [[Ranirani srednji vekvijek|ranog srednjeg veka]].
== Prethodni sukob ==
[[Datoteka:Louis Ier le Pieux ou le Débonnaire.jpg|thumb|right|[[Ludvig I Pobožni]]]]
Moćnog [[Karlo Veliki|Karla Velikog]] na [[Franačka|franačkom]] [[prestotron|prestolu]]lu nasleđuje njegov [[sin]] [[Luj I Pobožni|Ludvig Pobožni]]. On [[817|817.godine]] daje delove države na upravu svojim [[sin]]ovima, da bi [[823|823. godine]] najstarijeg sina [[Lotar I, car Svetog Rimskog Carstva|Lotara]], koji je upravljao delovima [[Italija|današnje Italije]], proglasio za ''cara savladara''. Preostala dva carevića([[Pipin Karoling|Pipin]] i [[Ludvig ILudwig NemačkiNjemački|Ludvig]]) bili su nezadovoljni činjenicom da su potčinjeni starijem [[brat]]u zbog čega otpočinju rat protiv cara. Ratna sreća poslužila je mlade careviće i oni su potukli [[LudvigLuj I Pobožni|Ludviga Pobožnog]] [[830]]. i [[833|833.godine]]. Car je nakon toga pristao na drugačiju podelu zemalja i na to da se vrhovna vlast ne prostire nad svim zemljama. Tokom sukoba [[LudvigLuj I Pobožni|Ludvig]] je dobio još jednog [[sin]]a ([[Karlo Ćelavi|Karla]]) koji je dobio zasebne posede novom podelom države. Nezadovoljan razvojem situacije [[Lotar I, car Svetog Rimskog Carstva|Lotar]] je ustao protiv cara i primorao ga da se povuče sa vlasti, doduše vrlo kratko. Iako je [[LudvigLuj I Pobožni|Ludvig]] ponovo bio na prestolu, sukobi između pristalica jedinstva i onih koji su zagovarali podelu vlasti i carstva nisu prestali.
== Ponovni sukob ==
Nakon smrti [[LudvigLuj I Pobožni|Ludviga Pobožnog]] [[840|840. godine]] sukobi se rasplamsavaju i među njegovim [[sin]]ovima izbija rat oko nasledstva. [[Lotar I, car Svetog Rimskog Carstva|Lotar]], koji je nasledio oca, je pokušao da nametne svoju vlast braći koji su želeli vlast za sebe. U zemljama [[Ludvig ILudwig NemačkiNjemački|Ludviga I]] izbija [[buna Stelinga]]([[Saksoncisasi|saksonskih]] [[seljak]]a) koje je [[Lotar I, car Svetog Rimskog Carstva|Lotar]] podržao, ali ga [[Ludvig ILudwig NemačkiNjemački|Ludvig]] i pored toga pobeđuje u [[Bitka kod Fontenoa|bici kod Fontenoa]]. [[Karlo Ćelavi|Karlo]] i [[Ludvig ILudwig NemačkiNjemački|Ludvig]] sklapaju [[842|842.godine]] savez protiv [[Lotar I, car Svetog Rimskog Carstva|Lotara]] u [[StrazburStrasbourg|Strazburu]]u (tzv. ''[[Strazburška zakletva]]'') nakon čega je vojna nadmoć na njihovoj strani. Ovakav razvoj situacije primorava [[Lotar I, car Svetog Rimskog Carstva|Lotara]] na obustavljanje ratnih dejstava, nakon čega su se braća izmirila i u [[Verden]]u podelila državu na tri dela.
== Verdenski sporazum ==
# [[Karlo Ćelavi]] dobija zemlje [[zapad]]no od [[Reka Rajna|reka Rajne]] i [[RonaRhone|Rone]].
# [[LudvigLudwig I NemačkiNjemački|Ludvig I]] dobija zemlje [[Istok|istočno]] od [[Rajna|Rajne]].
# [[Lotar I, car Svetog Rimskog Carstva|Lotar]] dobija [[sever]] [[Italija|današnje Italije]] i uski pojas zemalja između [[RonaRhone|Rone]] i [[Rajna|Rajne]] (''[[Lotaringija]]'') od [[SevernoSjeverno more|Severnog mora]] do [[SredozemljeSredozemno more|Sredozemlja]].
[[Lotar I, car Svetog Rimskog Carstva|Lotar]] je zadržao zvanje ''cara'', ali je svaki od braće postao [[suveren]]i vladar svoje države, čime je [[Franačka]] (kao celina) prestala da postoji.
== Posledice sporazuma ==
Podela [[Franačka|Franačke]] nije imala toliki značaj u to doba, koliki će dobiti kasnije. [[LudvigLudwig I NemačkiNjemački|Ludvig I]] će u svojoj državi okupiti nemačka plemena i pokrenuti [[Germani|germansku]] invaziju na [[SloveniSlaveni|Slovene]], koji su živeli na drugoj obali [[Laba|Labe]], koju će zaustaviti tek [[Novgorodska kneževina|novgorodski knez]] [[Aleksandar Nevski|Aleksandar]] na [[Bitka na Čudskom jezeru|Čudskom jezeru 1242.godine]]. [[LudvigLudwig I NemačkiNjemački|Ludvigova]] država je u to doba bila poznata kao ''Istočna Franačka'', a naziv ''Nemačka'' za njegovu državu nastaje tek kasnije zbog čega on odlazi u [[Istorijahistorija|istoriju]] kao ''Ludvig I Nemački''. Kao što se [[LudvigLudwig I NemačkiNjemački|Ludvig]] okrenuo [[istok]]u tako su se i [[Lotar I, car Svetog Rimskog Carstva|Lotar]] i [[Karlo Ćelavi|Karlo]] okrenuli [[sever]]u odnosno [[zapad]]u koje je počeo da ugrožava jedan [[Normani|novi ratoborni narod]] koji će svojim osvajačkim pohodima promeniti lice [[sever]]nog dela [[Zapadna Evropa|zapadne Evrope]].
== Karta podele Franačke 843 ==
| 