Užički partizanski odred – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m Bot: migracija 1 međuwiki veza sada dostupnih na stranici d:q12760332 na Wikidati |
m Bot: popravljanje preusmjeravanja |
||
Red 1:
'''Užički narodnooslobodilački partizanski (NOP) odred „[[Dimitrije Tucović]]“''' formiran je jula [[1941|1941.]] godine.
Prvi komandant odreda bio je [[Dušan Jerković Uča]], [[narodni heroj Jugoslavije|narodni heroj]], a [[politički komesar]] [[Milinko Kušić]], [[narodni heroj Jugoslavije|narodni heroj]]. Od strane Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju u užički okrug je poslat profesor [[Milan Mijalković]], [[narodni heroj Jugoslavije|narodni heroj]].
Odred već prvih dana vrši uspešne akcije na saobraćajne veze i neprijateljske transporte. Naročito značajne akcije postižu zlatiborska i užička četa na komunikaciji [[Višegrad]]-[[Užice]] i požeška i ariljska četa na komunikaciji [[Požega]]-[[Arilje]]-[[Ivanjica]]. Tim akcijama je skoro potpuno bio onemogućen saobraćaj okupatora.
Užički odred je, osim toga, organizovao čitav niz zaseda na neprijateljske kolone. Među značajnijim je napad na kolonu Nemaca kod [[Virovo|Virova]], [[28. 8.|28. avgusta]] [[1941|1941.]] godine, kada su [[Nemci]] potučeni i vraćeni natrag u [[Požega|Požegu]].
Uspešna akcija protiv nemačke motorizovane kolone izvršena je avgusta meseca i u [[Subjel]]u, kod [[Kosjerić|Kosjerića]]. Borba je vođena ceo dan, nemačkoj motorizaciji je došla u pomoć i avijacija. od značajnih borbi je i borba sa nemačkom kolonom kod [[Godovik]]a, [[20. 9.|20. septembra]] [[1941|1941.]] godine, kada su Nemci razbijeni i uz velike gubitke i u paničnom bekstvu proterani od Užičkog odreda do same [[Požega|Požege]].
Uporedo sa uništavanjem komunikacija i postavljanjem zaseda, Užički odred vrši uspešne akcije i na gradove. već [[28. 8.|28. avgusta]] [[1941]]. godine oslobođeno je [[Arilje]], [[22. 9.|22. septembra]] [[Požega (Srbija)|Užička Požega]], [[25. 9.|25. septembra]] oslobođen je ceo užički okrug i [[Užice]] tada postaje središte [[Vrhovni štab NOVJ|Vrhovnog štaba]] i centar ustanka.
Borci Užičkog NOP odreda ušli su [[1. 3.|1. marta]] [[1942|1942.]] godine u sastav [[II proleterska NOU brigada|Druge proleterske brigade]].
== Radnički bataljon Užičkog NOP odreda ==
Brzo napredovanje nemačkih jedinica prema [[Užice|Užicu]], novembra [[1941|1941.]] godine, ugrožavao je evakuaciju grada, u kome se tada nalazio [[Vrhovni štab NOVJ|Vrhovni štab]] i druge ustanove [[Narodnooslobodilački pokret Jugoslavije|NOP]]-a. Da bi se što više dobilo na vremenu, Vrhovni komandant [[Josip Broz Tito|Josip Broz Tito]] je naredio Štabu Užičkog odreda da s [[Radnički bataljon|Radničkim bataljonom]] i dvema četama [[Posavski
Ukupno je bilo oko 320 boraca. Radničkim bataljonom je komandovao [[Andrija Đurović]], četama Užičkog odreda [[Dušan Jerković Uča]], [[narodni heroj Jugoslavije|narodni heroj]], a delovima [[Posavski
Jedinice su zaposele položaje s obe strane druma na [[Kadinjača|Kadinjači]], dok je jedini top, koji je bio bez nišanskih sprava, postavljen na prevoju zapadno od puta. Pored puta bili su raspoređeni omladinci s bocama benzina za uništavanje neprijateljskih tenkova. Ujutro [[29. 11.|29. novembra]] [[1941]]. godine, nešto pre 8:00 časova borci s [[Kadinjača|Kadinjače]] primetili su neprijateljsku kolonu u selu Zaglavku, koja se kretala vrlo obazrivo.
Branioci [[Kadinjača|Kadinjače]] nisu otvarali vatru, dok nemačka kolona nije ušla duboko u postavljenu zasedu, kada je na dati znak odjeknuo pucanj partizanskog topa. Njegova granata eksplodirala je usred čela nemačke kolone. Istovremeno je na Nemce, s vrlo bliskog odstojanja, otvorena jaka puščana i mitraljeska vatra, tako da je u početku među Nemcima nastala zabuna, ali su se, posle izvesnog vremena, sredili i nekoliko puta pokušali da se probiju duž puta. Top je uspešno tukao tesnac puta, pa su Nemci na njega koncentrisali vatru artirljerije. Međutim, tpo je imao izvanredan vatreni položaj na vrhu grebena, tako da su granate nemačke artiljerije ili prebacivale ili podbacivale cilj.
Pošto su frontalnim jurišima pretrpeli velike gubitke, Nemci su glavnim snagama izvršili dvostruki obuhvat branilaca na [[Kadinjača|Kadinjači]]. Iako je uočen taj nemački manevar, partizanske snage nisu odstupile. I kad su Nemci sa svih strana prišli njihovim položajima, partizani su ih dočekali bombama i nekoliko puta odbijali njihove juriše, i naneli im osetne gubitke, ali su se i redovi branilaca sve više proredili. Na samom visu [[Kadinjača|Kadinjače]], u borbi prsa u prsa, poginuli su gotovo svi borci Radničkog bataljona sa savojim komandantima. Ali su, upornim držanjem vrha kadinjače, stvorili potrebno vreme da se [[Vrhovni štab NOVJ|Vrhovni štab]], njegove ustanove i borački sastav povuku iz [[Užice|Užica]] prema [[Zlatibor]]u. Tek predveče [[29. 11.|29. novembra]] [[1941]]. godine [[Nemci]] su uspeli da uđu u [[Užice]].
Svojim herojskom i legendarnom borbom borci Radnički bataljon, zajedno sa delovima Užičkog i [[Posavski
Za herojsko držanje i postignute zasluge, bataljon je [[1951]]. godine odlikovan Ordenom zasluga za narod sa zlatnim vencem. A [[19. 9.|19. septembra]] [[1979|1979.]] godine odlikovan je [[Orden narodnog heroja|Ordenom narodnog heroja]].
== Literatura ==
| |||