Wikipedija

Uloga srpskih medija u jugoslovenskim ratovima – razlika između verzija

Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
m Vraćene izmjene 178.221.163.219 (razgovor) na posljednju izmjenu korisnika Legobot
m Bot: popravljanje preusmjeravanja
Red 1:
[[Datoteka:Politika-naslovna-vukovar-slobodan.jpg|thumb|250px|Naslovna stranica beogradske [[Politika (novine) |Politike]] iz 1991. sa udarnom vesti o "oslobođenju" [[Vukovar]]a.]]
 
'''Uloga [[Mediji u Srbiji|srpskih medija]] u [[jugoslovenski ratovi u bivšoj Jugoslaviji|jugoslovenskim ratovima]]''' je poslednjih godina predmet velikih rasprava u srpskoj i međunarodnoj javnosti. Sve su izraženije tvrdnje kako su mediji bili glavno [[propaganda|propagandno]] oruđe [[Slobodan Milošević|Slobodana Miloševića]] i [[Velika Srbija|velikosrpskih]] nacionalista kojim su širili [[šovinizam]], [[ksenofobija|ksenofobiju]] i [[mržnja|mržnju]] među širokim slojevima [[Srbi|srpskog]] stanovništva [[SFRJsocijalistička Federativna Republika Jugoslavija|bivše Jugoslavije]].<ref name="Estetika">[http://www.e-novine.com/feljton/32262-Estetika-ratne-propagande.html Estetika ratne propagande]</ref>
 
Za srpske ratne medije je karakteristično da su skoro u potpunosti bili orijentisani na mobilizaciju srpske javnosti za podršku ratu kroz izazivanje negativnih emocija kao što su [[strah]] i [[mržnja]], kao i da se u tome nimalo nije brinulo o činjenicama, pa čak i tehničkim detaljima koji bi mogli kompromitovati takvu aktivnost. Smatra se da su mediji odigrali ključnu ulogu u pripremi za [[rat]] i da bez njihovog učešća ne bi mogli biti počinjeni masovni [[ratni zločinizločin]]i koji su usledili na prostoru bivše [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|SFRJ]].<ref name="Estetika"/>
 
Zahvaljujući tome što su i ne-Srbi (stanovnici drugih jugoslovenskih republika) bili izloženi takvoj srpskoj propagandi, ona je kod njih izazivala reakciju u vidu [[srbofobija|straha i mržnje prema Srbima]], pa je upravo srpska ratna propaganda korištena kao jedno od sredstava hrvatske, bošnjačke a nešto kasnije i albanske ratne propagande.<ref>U tome se kao jedan od primera ističe TV-emisija ''[[Slikom na sliku]]'' [[HRTHrvatska radiotelevizija|Hrvatske radiotelevizije]] u kojoj je upravo propagandni materijal [[RadiotelevizijaRadio-televizija Srbije|Radiotelevizije Srbije]] bio najpopularniji deo sadržaja.</ref>
 
Ovaj period se smatra "najmračnijim i najsramotnijim poglavljem u istoriji novinarstva u Srbiji".<ref name="Estetika"/> Glavni predvodnici ratnohuškačke propagande su bili novinari i urednici [[Radio -televizija Srbije|Radio televizije Srbije]], dnevnih listova [[Politika (novine)|Politika]], [[Politika ekspres|Politika express]] i [[Večernje novosti]].<ref name="Estetika"/> Mnogi novinari koji su učestvovali u kreiranju ratne propagande su i dalje na nekim položajima u medijima.<ref>[http://www.slobodnaevropa.org/content/Transcript/719817.html I novinare pred sud za ratne zločine]</ref>
 
== Počeci ratne propagande ==
Red 19:
Državni mediji, a posebno [[Radio-televizija Srbije]], su od 1980-ih namerno sejali dezinformacije o zlodelima nad Srbima na Kosovu, uključujući silovanja Srpkinja, i vodili su kampanju s ciljem da se raširi [[Albanofobija|negativna predstava o Albancima]].<ref name="Po naređenju">[http://www.hrw.org/legacy/reports/2001/kosovo/Po_naredjenju.pdf Po naređenju: ratni zločini na Kosovu] (Izveštaj Human Right Watch-a)</ref>
 
Pored televizije, srpska vlast je direktno kontrolisala novinsku agenciju [[TANJUG]] i dnevni list [[Večernje novosti]], a preko vodećih ljudi i dnevne listove [[Politika (novine)|Politika ]] i [[Politika ekspres|Politika express]] koji su postali vodeća propagandna glasila.<ref name="Estetika"/> RTS je pretrpela velike kadrovske promene na početku rata u Hrvatskoj. Novinari koji nisu pristali na propagandno izveštavanje, gurnuti su u ćošak, smanjene su im plate i šikanirani su.<ref name="Estetika"/> Postojalo je svega nekoliko glasila koja nisu pod kontrolom vlasti.
 
Mobilisano svakodnevnom propagandom preko “Politike”, “Ekspresa”, “Večernjih novosti” i RTS-a, srpsko [[javno mnijenje|javno mnjenje]] je u trenutku kad su na prostoru SFRJ počeli prvi sukobi već bilo spremno da učestvuje u borbi protiv mnogobrojnih srpskih neprijatelja.<ref name="deo II">[http://www.e-novine.com/feljton/27518-Rat-moe-pone.html Analiza ratne propagande “Politike” (1988-1991) deo II]</ref> Do [[1991]]. histerija režimskih medija bila je svakodnevna. „Psihičko silovanje“, koje je srpska javnost preživljavala iz dana u dan gledajući leševe u krupnim kadrovima ili čitajući izveštaje sa monstruoznim detaljima, omogućilo je mobilizaciju „instikata“ u korist jednog režima, odnosno ideologije.<ref name="Estetika"/> Izmišljalo se sve, od najstrašnijih zločina do tvrdnji kako [[Stjepan Mesić|Stipe Mesić]] nosi bradu da mu se ne vidi tetovirano slovo "U" na licu.<ref name="Politika falsifikata">[http://www.vreme.com/arhiva_html/431/8.html Politika falsifikata]</ref>
 
Procenjuje se da su mediji pod kontrolom Miloševića svakodnevno stizali do više od 3,5 miliona ljudi.<ref name="Brosse"/> S obzirom na nedostatak pristupa alternativnim vestima, francuski profesor De la Brosse smatra da je iznenađujuće velika bila otpornost na ratnu propagandu među Srbima, što se pokazivalo [[Antiratniantiratni protesti u Beogradu 1991.-1992|masovnim antiratnim protestima]], rasprostranjenim izbegavanjem regrutacije i dezertiranjem iz vojske.<ref name="Brosse">EXPERT REPORT OF RENAUD DE LA BROSSE "Political Propaganda and the Plan to Create 'A State For All Serbs:' Consequences of using media for ultra-nationalist ends" in five parts [http://hague.bard.edu/reports/de_la_brosse_pt1.pdf 1] [http://hague.bard.edu/reports/de_la_brosse_pt2.pdf 2] [http://hague.bard.edu/reports/de_la_brosse_pt3.pdf 3] [http://hague.bard.edu/reports/de_la_brosse_pt4.pdf 4] [http://hague.bard.edu/reports/de_la_brosse_pt5.pdf 5]</ref>
 
== Sadržaj ratne propagande ==
 
U srpskim medijima pod kontrolom režima, [[Albanci]] su prikazani kao divlja skupina, nesposobna za bilo šta sem za razmnožavanje; [[Hrvati]] su prikazani kao neo[[ustaše]], [[fašizam|fašisti]], željni da sve Srbe još jednom pokolju i isteraju s “vekovnih ognjišta”; [[Slovenci]] su prikazani kao hladni, cinični i sebični, zaboravni da se sete srpske pomoći u Drugom svetskom ratu; [[Muslimani]] su prikazani kao islamisti koji sanjaju o [[Džihad]]u, nezahvalni Srbima iz čijeg su “genetskog koda” proizašli.<ref name="deo II"/>
 
{{citiranje|Režim je dozvolio i podsticao da u medijima ovlada atmosfera u kojoj je [[govor mržnje]] predstavljao uobičajeni način izražavanja i jezičke prakse uopšte. Mediji su stvarali i stvorili uverenje da iskazivati mržnju prema pripadnicima nesrpskih naroda predstavlja slobodu govora, da ubistvo ne-Srbina koji javno demonstrira svoje protivljenje politici ne predstavlja zločin koji se mora istražiti i počinilac kazniti, da je pravo nesrpskih naroda bivše SFRJ na [[suverenitet|suverenost]] u svojim republikama manje od prava na suverenost, kako u Srbiji tako i u ostalim republikama SFRJ u kojima žive srpske etničke zajednice, da pravo uopšte a posebno [[Međunarodno pravo|međunarodno javno]] i [[humanitarno pravo]] - nemaju vrednost po sebi, već da su vredni samo onoliko koliko pozivanje Miloševićevog režima na njega doprinosi ostvarenju srpskog nacionalnog programa i očuvanju vlasti režima.<ref name="deo I">[http://www.e-novine.com/feljton/27459-Priprema-odstrel.html Analiza ratne propagande “Politike” (1988-1991) deo I]</ref>|Iz Analize pripremljene za međunarodnu konferenciju o medijima u ex-SFRJ, održanoj 2002. godine u Holandiji}}
 
[[Hrvati]] su često kolektivno nazivani ''[[ustaše]]'', a [[bošnjaci|bosanski muslimani]] pogrdno ''balije''. Srpska propaganda je prikazivala bosanske [[muslimanmuslimani|muslimane]]e kao nasilne ekstremiste i fundamentaliste.<ref>[http://www.slobodnaevropa.org/specials/al_kaida/index.htm Al-Kai'da u Bosni i Hercegovini:Mit ili stvarna opasnost?]</ref> [[Albanci]] su nekada označavani kao antijugoslovenski kontrarevolucinari, nekada kao muslimanski silovatelji monahinja, ali suština je uvek bila u tome da [[Kosovo]] mora ponovo biti Srbija.<ref name="deo II"/>
 
== Primeri ratne propagande ==
Red 44:
=== "Masakr u Pakracu" ===
{{main|Okršaj u Pakracu}}
1.3. 1991. milicija [[SAORepublika Srpska Krajina|SAO Krajine]] zauzela je policijsku postaju u [[Pakrac]]u i razoružala hrvatske policajce. Nakon toga, specijalna policija Hrvatske upala je u postaju i vratila je pod hrvatski ustroj, a pri tom je nekoliko pobunjenih Srba uhićeno. Iako se radilo o oružanom okršaju, nije bilo žrtava. Međutim, idući dan izvanredni broj [[Večernje novosti|Večernjih novosti]] pisao je o "pokolju Srba i genocidu", izmišljajući vest o "40 ubijenih srpskih civila".<ref name="Politika falsifikata"/>
 
=== "40 zaklanih beba u Vukovaru" ===
Red 62:
[[Datoteka:Pobjeda-ratna-propaganda.jpg|thumb|Vojnik JNA čita propagandu ratne "[[Pobjeda|Pobjede]]" o ustašama koje se skrivaju iza zidina Dubrovnika.<ref>[http://www.e-novine.com/feljton/30704-Mentalni-slom-pomahnitale-Pobjede.html Mentalni slom pomahnitale „Pobjede“]</ref>]]
 
Uoči [[opsada Dubrovnika|opsade Dubrovnika]], oficiri JNA ([[Pavle Strugar]]<ref>[http://www.index.hr/vijesti/clanak/svjedok-strugar-je-lagao-da-30-000-ustasa-napada-boku/181800.aspx Svjedok: Strugar je lagao da 30. 000 ustaša napada Boku]</ref> i drugi) su svesno i namerno širili dezinformacije o vojnoj situaciji na terenu i preuveličavali "opasnost" od hrvatskog napada na Crnu Goru koji je navodno pretio od "30.000 naoružanih [[ustaše|ustaša]] i 7000 terorista, uključujući i Kurdske plaćenike".<ref name ="Pavlovic">[http://pi.library.yorku.ca/ojs/index.php/soi/article/view/8001/7150 Reckoning: The 1991 Siege of Dubrovnik and the Consequences of the “War for Peace”]</ref> Ovu propagandu su naširoko rasprostirali državni mediji [[Srbija i Crna Gora|Srbije i Crne Gore]].<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=TCoLieou2-4 Attack on Dubrovnik: 30 000 Ustasa marsira na Crnu Goru] ("Rat za mir" documentary)</ref>
 
Istina je da su hrvatske vojne snage u Dubrovniku u septembru bile praktično nepostojeće.<ref>[http://www.ess.uwe.ac.uk/comexpert/XI-A.htm#VII.C Annex XI.A : The battle of Dubrovnik]. United Nations Commission of Experts (28 December 1994). University of the West of England. Accessed 7 September 2009.</ref> Grad je branila samo jedna lokalno regrutovana jedinica koja je brojala manje od 1.500 muškaraca bez tenkova i teške artiljerije. Takođe, nije bilo nikakvih plaćenika na hrvatskoj strani<ref name="Pavlovic" />.
Red 68:
=== "Hrvati pale gume u Dubrovniku" ===
{{main|Opsada Dubrovnika}}
Tokom [[Opsada Dubrovnika|opsade Dubrovnika]] 1991, dok je [[Jugoslovenska narodna armija|JNA]] granatirala grad, zvanične informacije su glasile da je [[Dubrovnik]] samo blokiran i da se ne vrši nikakvo bombardiranje niti razaranje grada. Kada su informacije o granatiranju Dubrovnika procurele u srpsko-crnogorsku javnost, predstavnici vojske su saopštili da "crni dim ne potiče od razaranja grada već od paljenja guma".<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=fbdYZovA5fE Rat za mir]</ref> [[Radio-televizija Srbije]] je prikazivala slike Dubrovnika sa stubovima dima objašnjavajući kako lokalno stanovništvo pali automobilske gume da bi simulirali ratna razaranja grada.<ref name="Serbian Media is One-Man Show">{{cite web|url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9A00EFDE133CF933A2575BC0A961958260&sec=&spon=&pagewanted=all#IVC|title=Serbian Media is One-Man Show|}}</ref><ref name="ICTY Serbian TV Accuses Croats of burning tyres in Dubrovnik siege">{{cite web|url=http://www.un.org/icty/transe42/040303IT.htm#IVC|title=ICTY Serbian TV accuses Croats of burning tyres in Dubrovnik siege|}}</ref>
 
=== "Muslimani bacaju srpsku decu lavovima" ===
Red 79:
[[Datoteka:Markale propaganda.jpg|thumb|desno|Srpski mediji o [[Masakri na Markalama|masakru na Markalama]].]]
{{main|Masakr u ulici Vase Miskina|Masakri na Markalama}}
[[Masakr u ulici Vase Miskina]] je naziv za artiljerijski napad na [[Sarajevo]] na koji su za vrijeme [[Opsada Sarajeva|opsade]] izvele [[VRSvojska Republike Srpske|bosanskosrpske]] snage [[27. 5.|27. maja]] [[1992]]. Sa položaja iz pravca Borija su ispaljene tri granate koje su eksplodirale među civilima koji su u redu čekali [[hljeb]] u [[UlicaFerhadija Vase Miskina(ulica)|Ulici Vase Miskina]] (današnja Ferhadija), glavnoj sarajevskoj ulici. Tada je poginulo 26, a ranjeno 108 građana Sarajeva. Prizori ubijenih, ranjenih i obogaljenih Sarajlija su zahvaljujući televizijskim kamerama obišli svijet i značajno pridonijeli tome da svjetska javnost stane na stranu [[Republika Bosnabosna i Hercegovina|mlade bosanskohercegovačke države]], a protiv [[Republika Srpska|bosanskih Srba]] koji su stekli reputaciju monstruma i zločinaca. [[Srpska propaganda]] je tada tvrdila da muslimani ubijaju sami sebe, kako bi optužili Srbe pred svetom, što je tvrdnja koju je i [[Dobrica Ćosić]] izneo u svojoj knjizi [[Bosanski rat (knjiga)|Bosanski rat]].<ref>[http://www.e-novine.com/srbija/srbija-tema/62558-nam-samo-Markale-fale.html Citati iz Ćosićeve knjige Bosanski rat]</ref>
 
[[Masakri na Markalama]] su dva slučaja granatiranja civila na pijaci Markale u Sarajevu od strane [[Vojska Republike Srpske|Vojske Republike Srpske]] tokom [[Opsada Sarajeva|opsade Sarajeva]].<ref name="ICTY: Stanislav Galić judgement">{{cite web|url=http://www.icty.org/x/cases/galic/acjug/en/gal-acjud061130.pdf|title=ICTY: Stanislav Galić judgement}}</ref><ref name="ICTY:Dragomir Milošević judgement">{{cite web|url=http://www.icty.org/x/cases/dragomir_milosevic/acjug/en/091112.pdf|title=ICTY: Dragomir Milošević judgement}}</ref> Ohrabreni inicijalnim izveštajem UNPROFOR-a<ref>[http://www.sense-agency.com/ba/stream.php?sta=3&pid=9046&kat=6 KAKO JE NASTAO MIT O NEPOZNATOM IZVRŠIOCU MASAKRA MARKALE]</ref>, srpski mediji su tvrdili da je bosanska vlada granatirala sopstvene civile kako bi privukla zapadne sile da intervenišu protiv Srba.<ref name=BBC>Fish, Jim. (February 5, 2004). [http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/3459965.stm Sarajevo massacre remembered]. BBC.</ref><ref name=ALBANEWS>Moore, Patrick. (August 29, 2005). [http://listserv.acsu.buffalo.edu/cgi-bin/wa?A2=ind9508E&L=albanews&P=R1142 Serbs Deny Involvement in Shelling]. Omri Daily Digest.</ref><ref>Glas Javnosti: Muslims with the support of the West committed Markale Massacres - [http://www.glas-javnosti.co.yu/node/11198/print]</ref> Priče o tome kako bosanski Muslimani ubijaju sami svoje civile samo da bi mogli da optuže Srbe su postigle veliki efekat<ref name="Politika falsifikata"/> i ohrabrile su poricanja srpskih ratnih zločina. Međutim, u januaru [[2003]], Sud za ratne zločine je nedvosmisleno utvrdio da su masakr počinile srpske snage oko Sarajeva.<ref>Galić verdict- 2. Sniping and Shelling of Civilians in Urban Bosnian Army-held Areas of Sarajevo [http://www.un.org/icty/galic/trialc/judgement/gal-tj031205-1.htm#IIIC2]</ref> Iako široko zastupljena u međunarodnim medijima, ova presuda je bila ignorisana u samoj Srbiji.<ref name=BBC/>
Red 92:
| image2 = Vecernje-novosti-propaganda.jpg
| width2 = 175
| footer = [[Večernje novosti]] su [[uljene boje|ulje na platnu]] [[Uroš Predić|Uroša Predića]] iz [[1888]]. godine (levo) predstavile kao aktuelnu [[fotografija|fotografiju]] iz [[1994]]. godine (desno), navodeći da je reč o srpskom detetu iz okoline [[Srebrenica|Srebrenice]] "''nad grobom oca, majke i ostale rodbine koju su u ofanzivi pobili muslimani''".
}}
 
Kao zloglasni primer ratne propagande se ističe jedan falsifikat tiražnog srbijanskog lista "[[Večernje novosti]]" za vreme [[rat u BiHBosni i Hercegovini|rata u BiH]]. "Večernje novosti" su [[1994]]. otišle toliko daleko da su objavile sliku čuvenog srpskog slikara [[Uroš Predić|Uroša Predića]] "''Siroče na majčinom grobu''" (ulje na platnu) iz XIX veka, kao aktuelnu fotografiju dečaka iz [[Srebrenica|Srebrenice]] "na grobu oca, majke i ostale rodbine koju su u ofanzivi pobili muslimani".<ref>[http://www.e-novine.com/entertainment/entertainment-tema/31106-Pravda-Uroa-Predia.html Ratna instalacija: Falsifikat "Večernjih novosti" u ulju]</ref><ref name="Politika falsifikata"/>
 
Ispod slike Uroša Predića je dat sledeći tekst pod naslovom BOLNO PODSEĆANJE:
Red 108:
== Uticaj ratne propagande ==
 
[[Noel Malcolm]], [[Velikaujedinjeno BritanijaKraljevstvo|britanski]] novinar i istoričar, o uticaju tadašnje beogradske propagande na rat u Bosni kaže:
{{citat|Pošto sam petnaestak godina često putovao po Bosni, i boravio u muslimanskim, hrvatskim i srpskim selima, ne mogu povjerovati u tvrdnju da su u toj zemlji neprestano tinjale nacionalne mržnje. Ali gledajući program [[Radio-televizija BeogradSrbije|Televizije Beograd]] 1991. i 1992. godine, shvatio sam zašto su obični bosanski Srbi povjerovali da su ugroženi od ustaških hordi, fundamentalističkog džihada ili čega god bilo. Baš kao što je nezavisni beogradski novinar [[Miloš Vasić]] rekao američkoj publici: bilo je to isto kao kad bi [[Ku Klux Klan]] preuzeo svu televizijsku mrežu u Americi.<ref name="Malcolm">[http://utickibosnjaci.com/video/media/document/393.pdf Povijest Bosne - Noel Malcolm]</ref>}}
 
== Suđenja ==
Red 115:
Državni tužioci Republike Srbije u periodu od [[1989]]-[[2000]]. nisu ni jednom pokrenuli sudski postupak ni protiv nekog javnog medija i njegovog odgovornog urednika ili novinara za krivična dela propagiranja verske, nacionalne ili rasne mržnje.<ref name="deo I"/>
 
Tužilaštvo [[ICTYMeđunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju|Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju]] je, pak, upravo aktivnosti srpskih državnih medija nastojala iskoristiti kao dokaz za [[udruženi zločinački poduhvat]], odnosno jedan od ključnih delova optužnice protiv bivšeg srpskog predsednika Slobodana Miloševića.
 
{{citiranje|[[Slobodan Milošević]] je kontrolisao, manipulisao ili se na drugi način služio državnim sredstvima javnog informisanja u Srbiji za širenje preuveličanih i neistinitih poruka o nacionalno motiviranim napadima bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata na srpski narod, kako bi se među Srbima koji žive u Srbiji, Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini stvorila atmosfera straha i mržnje, koja je doprinijela prisilnom uklanjanju većine nesrba, prije svega bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata, iz velikih dijelova teritorije Bosne i Hercegovine.<ref>[http://www.bhdani.com/arhiva/235/krivicna_odgovornost.shtml Optužnica protiv Miloševića]</ref>|Optužnica protiv Miloševića}}
Red 122:
 
== Isprika RTS-a ==
23.5. 2011. Upravni odbor [[Radio Televizija-televizija Srbije|Radio Televizije Srbije (RTS)]] ispričao se za neobjektivan i agresivan sadržaj programa u 90-ima: "''RTB i RTS više puta su svojim prilozima povredili osećanja, moralni integritet i dostojanstvo građana Srbije, humanističkih intelektualaca, pripadnika opozicije, kritički usmerenih novinara, pojedinih manjina, verskih zajednica i susednih naroda i država''". Potvrđeno je da će ubuduće nastojati da se kroz televizijske i radijske programe javnog servisa dosledno sporovode načela iz Ustava Srbije o vladavini prava, socijalnoj pravdi, građanskoj demokratiji, [[ljudska prava|ljudskim i manjinskim pravima]] i drugom.<ref name="RTS">{{cite web|url=http://www.b92.net/info/vesti/index.php?yyyy=2011&mm=05&dd=23&nav_id=513947|publisher=B92|title=RTS se izvinjava za program '90-ih|date=23.5.2011|accessdate=24.5.2011}}</ref>
 
Psiholog Žarko Trebješanin je pohvalio takav korak: "''Da li je to moglo i ranije? Verovatno je da je moglo, ali opet ja mislim nikada nije kasno i da je to ono što je neophodno da se učini neka, možda i mora malo vreme da prođe da stvari sazru, ali ja sam veoma zadovoljan da je to napravljeno''"<ref name="RTS"/>
Red 132:
* [[Govor mržnje]]
* [[Uloga medija u jugoslavenskim ratovima]]
* [[Srbija u jugoslovenskim ratovima|Istorija Srbije u jugoslovenskim ratovima]]
* [[Antiratni protesti u Beogradu 1991-1992|Antiratni protesti u Beogradu 1991.]]
* [[Propaganda u Kosovskom ratu]]
* [[Udruženi zločinački poduhvat]]
Izvor: https://sh.wikipedia.org/wiki/Uloga_srpskih_medija_u_jugoslovenskim_ratovima