Truba – razlika između verzija

'''Truba''', skraćeno '''Trb.''' (može se još i sresti (često u rukopisnim primerima) skraćenica '''Trp.''' prema engleskom nazivu), je registarski najviši [[limeni duvački instrumenti|limeni duvački instrument]], svetlog i prodornog zvuka, koji je od davnina korišten za vojničke signale i svečane fanfare, pa je to ostavilo bitan trag na njegovom osnovnom karakteru i tipičnim načinima upotrebe u muzici. Ipak, truba je i izražajni melodijski instrument, a uahvaljujući usavršenom mehanizmu ventila i u izvođačkoj tehnici dostiže zavidan virtuozitet, koja se posebno ističe u [[jazz|džez]]-muzici. Tu je naročito česta, iako i drugde uobičajena, upotreba '''sordine''' (vidi: [[limeni duvački instrumenti]]).

U svojoj veoma dugoj istoriji, koja zalazi daleko u antičko doba, instrumenti tipa trube zadugo su mogli da izvode tonovo samo jednog [[alikvotni tontonovi|alikvotnog niza]] (tzv. ''prirodna truba''), pa su građene u različitim registarskim varijantama i veličinama. Tek izum i primena ventilnog mehanizma, početkom 19. veka, omogućila je slobodno i lako izvođenje svih tonova i bitno unapredila izvođačku tehniku, kao i upotrebne mogućnosti trube.

Truba koja se u 18. veku označavala kao truba ''in S'' imala je stvarni zvučni obim (zavisno od veličine) za oktavu dublji od obima današnje trube ''in S'', odnosno isti obim kao današnja [[horna]] ''in S'' (''corno alto''). S obzirom da se pedalni ton nije mogao dobiti, a da je drugi ton [[alikvotni tontonovi|alikvotnog niza]] bio intonativno nesiguran, praktični obim trube iz ''klasičnog perioda'' svodio sa uglavnom na dobijanje tonova od 3. do 12. [[alikvotni tontonovi|alikvotnog niza]].

Truba se javlja i u još nekim registarskim varijantama, i to su dve najčešće registarske varijante '''male trube''' (''it.'' trombetta ili tromba piccola ''nem.'' kleine Trompete, ''fr.'' petite trompette, ''en.'' small trumpet, ''rus.'' malaя truba), koja se retko nalazi u orkestru, ali se koristi pri izvođenju tzv. ''klarino partije'' (tehnika izvođenja vrlo visokih tonova alikvotnog niza, čak do 21. tona) u delima npr. [[JohanJohann SebastijanSebastian BahBach|J. S. Baha]]. Obim zvučnosti joj je od '''f''' do '''s³''', a javlja se u dve registarske varijante ''in D'' (zvuči veliku sekstu više) i ''in E^<small>b</small>'' (zvuči malu tercu više).