Mega duks – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q136578 (translate me) |
m Bot: popravljanje preusmjeravanja |
||
Red 1:
[[Datoteka:Alexios_Komnenos_(1106-1142).jpg|thumb|'''Aleksije I Komnin''' ([[1081]].-[[1118]].), vizantijski car koji je ustanovio dostojanstvo velikog duke za vrhovnog zapovednika flote oko [[1092]]. godine.]]
'''Mega duks''' ili '''mega duka''', tj. '''veliki duks''' ([[grčki jezik|grč]]: μέγας δούξ, etimološki u vezi s [[Latinski jezik|lat]]. ''dux'' = vojvoda) bilo je jedno od najviših dostojanstava u vizantijskoj državnoj hijerarhiji od kraja 11. veka do samog kraja [[
Vizantijski car [[Aleksije I Komnen|Aleksije I Komnin]] je [[1085]]. godine transformisao komandu nad vizantijskom flotom koja je do tada bila podeljena po [[Tematski sistem|tematskoj osnovi]]. Umesto više tematskih stratega, flotom je sada komandovao jedan visoki zapovednik sa titulom duke. Oko [[1092]]. car je titulu admirala učinio pompeznijom i tada je kreirana titula veliki duka koju je prvi poneo Aleksijev šurak Jovan Duka. U 12. veku zapovednik flote se gotovo po pravilu birao među članovima aristokratske porodice Kontostefana.
Od 13. veka gubi se razlika između velikog duke, zapovednika flote, i protostratora, vrhovnog zapovednika kopnene vojske, pošto se u izvorima povremeno pominje i kako veliki duka komanduje kopnenom vojskom i obratno. [[Latinsko
Nakon obnove vizantijske vlasti u Carigradu [[1261]]. godine dostojanstvo veligog duke se povremeno dodeljivalo i strancima. Najpoznatiji je svakako slučaj vođe [[Almogaveri|Katalanaca]] [[Ruđer de Flor|Ruđera de Flora]] koji je svoj dolazak u službu cara [[Andronik II Paleolog|Andronika II Paleologa]] [[1302]]. uslovio dobijanjem dostojanstva velikog duke. U poslednjem veku Vizantije veliki duka praktično postaje prvi ministar i najbliži saradnik cara. Veliki duka tako zamenjuje velikog logoteta kao vrhovni nadzornik carske administracije. Najpoznatiji veliki duka bio [[Luka Notaras]], koji je bio u službi poslednjeg [[Popis bizantskih careva|vizantijskog cara]] [[Konstantin XI Paleolog|Konstantina XI Paleologa]].
| |||