|
|slika = [[Datoteka:Jedinice Trećeg korpusa u Tuzli 1943.jpg|300px]]
|o slici = ''Jedinice Trećeg korpusa ulaze u Tuzlu 1943. godine''
|vreme= [[9. 11.|9. novembar]] [[1942]].
|mesto=
|formacija= [[Četvrta krajiška divizija]]<br>[[Peta krajiška divizija NOVJ|Peta krajiška divizija]]<br>[[Šesta proleterska istočnobosanska NOU brigada|Šesta istočno-bosanska brigada]]
|jačina=
|bitke=[[Prva tuzlanska operacija NOVJ|Prva tuzlanska operacija]]<br>[[Operacija Ferkel]]<br>[[Druga tuzlanska operacija NOVJ|Druga tuzlanska operacija]]<br>[[Operacija Kugelblitz]]<br>[[Operacija Schneesturm]]<br>[[Antipartizanska ofanziva u istočnoj Bosni proljeća 1944]]<br>[[Proboj Armijske grupe E kroz istočnu Bosnu]]<br>[[Zaseda na Sjemeću novembra 1944]]<br>[[Ofanziva JVuO u istočnoj Bosni 1944.|Ofanziva JVuO u istočnoj Bosni decembra 1944]]<br>[[Operacija Maibaum]]
|komandant=[[Kosta Nađ]]
|politički komesar=[[Osman Karabegović]]<br>[[Vlado Popović]]
|odlikovanja=
}}
'''Treći bosanski korpus NOVJ''' formiran je [[9. 11.|9. novembra]] [[1942]]. godine, naredbom Vrhovnog komandanta NOV i POJ [[Josip Broz Tito|Josipa Broza Tita]], kao '''Prvi bosanski narodnooslobodilački udarni korpus'''. U njegov sastav tada su ušle sve jedinice na teritoriji [[BiHBosna i Hercegovina|Bosne i Hercegovine]]: [[Četvrta krajiška divizija|Četvrta]] i [[Peta krajiška divizija NOVJ|Peta krajiška divizija]], [[Šesta proleterska istočnobosanska NOU brigada]] i partizanski odredi iz [[Bosanska krajinaKrajina|Bosanske krajine]].
Za komandanta '''Prvog bosanskog korpusa''' postavljen je [[Kosta Nađ]], [[narodni heroj Jugoslavije|narodni heroj]], a za [[Politički komesar|političkog komesara]] [[Osman Karabegović]], narodni heroj. Formiranjem štaba korpusa, prestao je da postoji Operativni štab za Bosansku Krajinu, pošto su njegove funkcije prenete na štab korpusa.
[[11. maj5.|11. maja]]a [[1943]]. godine od snaga i kadrova ovog korpusa stvorena su dva korpusa koja su ga nasledila. U sastavu Prvog bosanskog korpusa ostala je [[Peta krajiška divizija NOVJ]], a osim nje, pod komandom Korpusa bili su i [[Šesta proleterska NOU brigada|Šesta proleterska]] i [[15. majevička brigada NOVJ|Majevička brigada]], Sremski, Birčanski i Šekovićki odred.
Deo štaba sa komandantom [[Kosta Nađ|Kostom Nađem]] i [[Druga krajiška brigada NOVJ|Drugom krajiškom brigadom]] prešao je u septembru u istočnu [[Bosna|Bosnu]], gde je od [[Šesnaesta vojvođanska divizija NOVJ|16.]] i [[Sedamnaesta istočnobosanska divizija NOVJ|17. divizije NOVJ]] i partizanskih odreda istočne Bosne formiran Treći bosanski korpus NOVJ. Komandanta je ostao [[Kosta Nađ]], a za političkog komesara tada je postavljen [[Vlado Popović]]. Od glavnine Prvog bosanskog korpusa formiran je [[Peti udarnibosanski korpus NOVJ|Peti udarni korpus]] na čelu sa novim štabom i komandantom [[Slavko Rodić|Slavkom Rodićem]]. Linija razdvajanja operativnih zona ova dva korpusa uglavnom je predstavljala reka [[Bosna (rekarijeka)|Bosna]]. U oktobru [[1943|1943]]. Korpus je ojačan novoformiranom [[27. istočnobosanska divizija NOVJ|27. istočnobosanskom divizijom]]. Kad je u martu [[1944|1944]]. formirana [[36. vojvođanska divizija NOVJ|36. vojvođanska divizija]], [[Šesnaesta divizija NOVJ|Šesnaesta divizija]] izdvojena je iz sastava korpusa i pripojena novoformiranom [[Dvanaesti korpus NOVJ|Dvanaestom korpusu]]. U aprilu je [[Sedamnaesta divizija|Sedamnaesta divizija]] faktički, a nešto kasnije i formalno izdvojena iz sastava Korpusa, i upućena u [[Sandžak]]. Nakon toga korpus su sačinjavale [[27. istočnobosanska divizija NOVJ|27.]], novoformirana [[38. istočnobosanska divizija NOVJ|38. istočnobosanska divizija]] i lokalni partizanski odredi.
Korpus je učestvovao u [[Prvoj|Prvoj]] i [[Druga tuzlanska operacija NOVJ|Drugoj tuzlanskoj operaciji]], i trpeo je krupne ofanzivne udare nemačke [[Druga oklopna armija (Nemačka)|Druge oklopne armije]]. U decembru [[1943|1943]]. našao se u zahvatu [[Operacijaoperacija „Kugelblic“Kugelblitz|operacija „Kugelblic“]] i [[Operacijaoperacija „Šnešturm“Schneesturm|"Šnešturm“]], a od marta do maja [[1944|1944]]. trpeo je pritisak [[Ofanzivaantipartizanska V SS korpusaofanziva u istočnoj Bosni tokom prolećaproljeća 1944|dugotrajne ofanzive V SS korpusa]]. Konačno je oslobodio [[Tuzla|Tuzlu]] 17. septembra [[1944|1944]], nakon čega je bio u središtu oštrih i dramatičnih borbi tokom [[Probojproboj Armijske grupe „E“E odiz septembra do decembra 1944Grčke|proboja Armijske grupe „E“]]. U decembru [[1944|1944]]. bio je pod simultanim udarom nemačkog [[34. armijski korpus (Nemački)|34. armijskog korpusa]] i glavnine [[Četnici|četnika]] pod ličnom komandom [[Dragoljub Mihailović|Mihailovića]]. Ova [[Četnička ofanziva JVuO u istočnoj Bosni decembra 1944.|četnička ofanziva]] završila se dramatičnom ali uspešnom odbranom u samim predgrađima [[Tuzla|Tuzle]] 24-28. decembra [[1944|1944]].
Tokom [[Završnezavršne operacije JAu Jugoslaviji 1945.|završnim operacijama]] [[JNAJugoslovenska narodna armija|Jugoslovenske armije]], Korpus je potčinjek štabu [[Druga armija JA|Druge armije]], i učestvovao je u [[Sarajevska operacija 1945.|Sarajevskoj operaciji]] i uništavanju manjih grupa [[JVuOjugoslovenska vojska u otadžbini|četnika]] u dolini [[Neretva|Neretve]] i [[Sutjeska (rekarijeka)|Sutjeske]], kao i na [[Romanija|Romaniji]], kao i poslednjih uporišta ustaša u [[Posavini|Posavini]].
== Literatura ==
| 