Masakri na Markalama – razlika između verzija

Prvi se dogodio [[5. februar2.|5. februara]]a, [[1994]]. godine kada je 68 ljudi ubijeno, a 144 ranjeno. Drugi se dogodio [[28. august8.|28. augusta]]a, [[1995]]. godine, a ubijeno je 37 ljudi, dok je ranjeno 90. Drugi napad je bio direktan povod za [[Operacija Namjerna Sila|kampanju bombardovanja srpskih položaja od strane NATO pakta]], jer su masakri nad civilima u Sarajevu i drugim opsjednutim gradovima ili enklavama postali uobičajena praksa srpskih snaga, koje se nisu obazirale na česta upozorenja [[NATO]]-a i drugih međunarodnih organizacija.

[[Januar]]a [[2004]]. godine, tužioci u slučaju protiv [[Stanislav Galić|Stanislava Galića]], srpskog generala koji je komandovao [[Opsada Sarajeva|opsadom Sarajeva]], pred [[MKSJMeđunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju|Međunarodnim krivičnim sudom za ratne zločine počinjene na tlu bivše Jugoslavije]], predstavili su kao dokaz stručni izvještaj balističkog eksperta Berke Zečevića.<ref name=CIJ/> Zajedno sa dvoje kolega, Zečevićeva istraga je otkrila šest mogućih mjesta sa kojih je dotična granata mogla biti ispaljena, od kojih su pet bili položaji VRS-a, a jedno pod kontrolom Armije RBiH.<ref name=CIJ/> Mjesto pod kontrolom Armije RBiH je bilo vidljivo promatračima UNPROFOR-a, koji su potvrdili da tog dana ni jedna granata nije bila ispaljena sa tog položaja.<ref name=CIJ/> Zečević je dalje objasnio da su se neki dijelovi projektila mogli proizvoditi samo u dva mjesta, a oba su bili pod kontrolom Vojske Republike Srpske.<ref name=CIJ/> Sud je na kraju odlučio da je Galić kriv bez osnovane sumnje za svih pet granatiranja za kojeg su ga tužioci optužili, uključujuči i Markale, te je osuđen na doživotnu robiju.<ref name=CIJ/> Iako je o presudi opširno izvještavano preko međunarodnih medija, prema tvrdnjama [[Helsinški odbor za ljudska prava|Helsinškom odboru za ljudska prava]] u Srbiji, odluka suda je ignorisana u samoj [[Srbija i Crna Gora|Srbiji i Crnoj Gori]].<ref name=BBC/>

Drugi masakr se dogodio [[28. august8.|28. augusta]]a [[1995]]. u 11:00 sati ujutru, sa pet ispaljenih granata, ali manje žrtava.<ref name=SGB/> Istraga masakra od strane Ujedinjenih Naroda je vođena u tajnosti, što je izazvalo špekulacije u medijima o nemogućnosti utvrđivanja lokacije sa koje su granate ispaljene.<ref name=SGB/> Ovu špekulaciju su po ustaljenom šablonu podržale srpske vlasti koje su, kao što su uradile i nakon masakra 1994. godine, demantirale svu odgovornost i optužile vladu Republike Bosne i Hercegovine za bombardovanje vlastitog stanovništva s ciljem izazivanja međunarodnog revolta i moguće intervencije.<ref name=ALBANEWS>Moore, Patrick. (29. august, 2005). [http://listserv.acsu.buffalo.edu/cgi-bin/wa?A2=ind9508E&L=albanews&P=R1142 Serbs Deny Involvement in Shelling]. Omri Daily Digest.</ref> U stvari, kao što se i saznalo kroz izvještaj za Generalnu skupštinu Ujedinjenih Naroda [[1999]]. godine, UNPROFOR je smatrao da su dokazi bili dosta jasni: tajni izvještaj nedugo nakon događaja je utvrdio da je svih pet rundi granata ispalila Vojska Republike Srpske.<ref name=SGB/> Čim su tehnički i vremenski uvjeti dopustili, a sigurnost UN radnika koji su tada prolazili kroz srpsku teritoriju bila obezbjeđena, započeta je [[Operacija Namjerna Sila]].<ref name=SGB/>

David Harland, bivši šef civilog sektora [[Ujedinjeni narodi|UN]]-a u [[Bosna i Hercegovina|BiH]], priznao je na suđenju generalu [[Dragomir Milošević|Dragomiru Miloševiću]] pred [[Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju|MKSJ]] odgovornost za nastanak [[mit]]a o tome da [[UNPROFOR]] nije utvrdio ko je ispalio minobacačke granate koje su dovele do [[masakr]]a poznatog kao "Markale 2". Harland je rekao da je taj mit, koji se održava već više od deset godina, nastao zbog ''"neutralne izjave"'' tadašnjeg komandanta [[UNPROFOR]]-a, generala Ruperta Smitha. On je, naime, na dan "Markala 2" izjavio da ''"nije jasno ko je ispalio granate, mada je već imao tehnički izveštaj obavještajnog odjeljenja UNPROFOR da je izvan razumne sumnje utvrđeno da su one ispaljene sa položaja [[Vojska Republike Srpske|VRS]] u Lukavici."'' Harlandova odgovornost je u tome što je upravo on savjetovao generala Smita da istupi sa ''"neutralnom izjavom, kako ne bi alarmirao [[Srbi|Srbe]] koji bi, da je odmah upro prstom u njih, znali da predstoje vazdušni udari [[NATO]]-a na njihove pozicije."'', što bi ugrozilo bezbjednost snaga UN-a koje su se u tom trenutku nalazile na teritoriji pod kontrolom VRS-a ili na položajima koji bi mogli da budu izloženi odmazdi srpskih snaga.<ref name=ICTY>[http://www.sense-agency.com/ba/stream.php?sta=3&pid=9046&kat=6 Kako je nastao mit o nepoznatom izvršiocu masakra Markale 2]</ref>

* [[Masakr u Srebrenici|Genocid u Srebrenici]]