Teodorik Veliki – razlika između verzija

'''Teodorih Veliki''' (rođen [[454]]. godine, umro [[30. avgust8.|30. avgusta]]a [[526]]. godine) je bio kralj [[Ostrogoti|Ostrogota]] (488-526), regent [[VizigotiZapadni Goti|Vizigota]] (511-526) i vladar Italije. Rođen je godinu dana nakon što su se [[Ostrogoti]] oslobodili hunske vlasti. Bio je sin kralja [[Teodemir]]a.

U skladu sa običajima tog doba nakon sklapanja mira između vizantijskog cara [[Lav I|Lava I]] i njegovog oca [[Teodemir]]a, još kao mladi dečak otišao je u [[Konstantinopolj]] kao talac, tj. garant mira između [[Ostrogoti|Ostrogota]] i [[VizantijaВизантијско царство|Vizantije]]. Život na dvoru u [[Konstantinopolj]]u omogućio mu je da mnogo nauči o vojnoj taktici i načinu vladanja velikim carstvom. To mu je kasnije odlično poslužilo kad je postao vladar jednog dela Rimskog carstva sa romanizovanom mešavinom naroda. Vizantijski carevi [[Lav I]] i [[Zenon]] su ga cenili. Vratio se među [[Ostrogoti|Ostrogote]] kad je imao 20 godina.

U to vreme [[Ostrogoti]] su se naselili na vizantijskim delovima Rimskog carstva i bili su teško kontrolisani saveznici [[VizantijaВизантијско царство|Vizantije]]. On pokorava i ujedinjuje gotska plemena na evropskom delu [[Istočno rimskoBizantsko carstvo/Latinična verzija|Istočnog rimskog carstva]]. Car [[Zenon]] ga imenuje konzulom [[484]]. godine bojeći se da će se od saveznika pretvoriti u neprijatelja. Kralj je postao [[488]]. godine. Car Zenon ga je poslao kao svog mandatara u [[Italija|Italiju]] da preuzme vlast od [[Odoakar|Odoakra]], koji je [[476]]. godine srušio [[Zapadno Rimsko carstvo|Zapadno rimsko carstvo]]. Godine [[488]]. Teodorih je sa svojom armijom stigao u Italiju, čime su panonsko područje i [[Dunav]] ostali bez gospodara.

Pobeđuje u bikama kod Soče (489), Milana (489) i Ade (490). Godine [[493]]. zauzima [[RavenaRavenna|Ravenu]] i lično ubija [[Odoakar|Odoakra]].

Pošto je bio regent maloletnog vizigotskog kralja, njegovog unuka [[AmalarihAmalarik|Amalariha]]a, Teodorih Veliki je bio u stvari i kralj [[VizigotiZapadni Goti|Vizigota]]. Teodorih će da stvori ostrogotsku državu u Italiji koju će proširiti po celoj [[Dalmacija (provincija)|Dalmaciji]] u rimskim granicama, sve do [[Kolubara (reka)|Kolubare]] i čitav [[Srem]] sa [[SingidunumBeograd|Singidunumom]]om (Beogradom).

Posle smrti u [[RavenaRavenna|Raveni]] 526. godine, nasledio ga je unuk [[Atalarih|Atalarik]], koji je bio maloletan, pa mu je majka [[Amalasunta|Amalasvinta]] bila regentkinja do 534. Međutim, nakon Atalarikove smrti počele su borbe oko vlasti koje su privukle pažnju ambicioznog istočnorimskog ([[Vizantijaвизантијско царство|vizantijskog]]) cara [[Justinijan I. Veliki|Justinijan I]]. Ipak, Ostrogoti su pružili žilav otpor od 535. do 553. godine tako da je [[Gotski rat|Gotski rat]] okončan pobedom Vizantinaca pod komandom vojskovođe i evnuha [[Narzes|Narzesa]].

''[[Pjema Nibelunga|Nibelunzi]]'' su rad anonimnog pesnika nastao oko 1200. godine. Po ovom spevu [[RihardRichard VagnerWagner|Rihard Vagner]] je komponovao čuveni [[Prsten Nibelunga]] od 4 opere. Nazivan je "Germanska Ilijada". Smatra se da je jedan od glavnih junaka ''Prstena Nibelunga'' Ditrih iz Berna (Dietrich von Bern) zasnovan na Teodorihovoj ličnosti. U epu Ditrih je prikazan kao arhetip pravednog vladara. Sa istorijskim Teodorihom povezuje ga Bern tj. [[Verona]] (na srednjenemačkom Bern je naziv za Veronu), jedna od rezidencija slavnog ostrogotskog vladara.

*[[Византијско царство|Vizantija]]